دلیل کاهش باروری در سنین بالاتر چیست؟

دانشمندان آن دسته از سازوکارهای زیستی در موش ها را رمزگشایی کرده اند که ظرفیت تخمدان­ ها برای تخمک­ گذاری و چگونگی تغییر آن با افزایش سن را تعیین می کند. این پیشرفت، به رفع نکات مبهم در زمینه سلامت باروری و طول دوران باروری زنان کمک می­ کند.

باروری در پستانداران ماده که تعداد محدودی کیسه پر از مایع یا فولیکول در تخم دان دارند، محدود است.

«ذخایر تخمدان» از زمان تولد و زمانی که در نهایت تخمک ها ساخته میشوند، به مرور زمان با افزایش سن کاهش می ­یابند.

ساتوشی نامکاوا، یکی از نویسندگان این مقاله از دانشگاه کالیفرنیا دیویس، می ­گوید: «شناخت ما از چگونگی ایجاد و نگهداری ذخیره تخمدان ­ها برخلاف اهمیت اساسی آن، همچنان ضعیف است.»

پژوهش جدیدی که در روز چهارشنبه در مجله «نیچر کامیونیکیشنز» (Nature Communications) منتشر شده است، آن دسته از تغییرات اپی ژنتیکی را بررسی کرده که این فرآیند را تعریف می کند، فرآیندهایی که بدون این که خود (دی ان ای (DNA) را تغییر دهند بر نحوه عملکرد ژن ها تاثیر می گذارند.

«در زنان بالای ۳۵ سال، شما شاهد کاهش باروری هستید. دکتر نامکاوا می ­گوید:« مطالعه ما ممکن است به ما پیش ­زمینه­ ای بدهد تا بفهمیم چگونه باروری زنان در سطح مولکولی، ایجاد و حفظ می شود و چرا با افزایش سن کاهش می یابد.»

دانشمندان می ­گویند وقتی ذخیره تخمدانی ایجاد شد، تمام مام یاخته ها (oocytes) یا تخمک­ های رشد نیافته در فولیکول­ ها، رشد خود را متوقف می­ کنند و می­ توانند دهه­ ها در چنین حالت متوقف شده­ ای باقی بمانند.

یکی از پرسش های اصلی زیست شناسان این است که چگونه این سلول ­ها به مدت چندین دهه در این حالت نگهداری می ­شوند.

دکتر نامکاوا می ­گوید: «این سلول ­ها نمی ­توانند تقسیم و همچنین تکثیر شوند. آن ها چندین دهه فقط در تخمدان ها باقی می ­مانند. چطور چنین چیزی ممکن است؟»

محققان در این پژوهش­ جدید، با استفاده از موش های جهش یافته [و آزمایش بر روی آن ها] دریافتند که توقف این مرحله انتقال مام یاخته توسط گروهی از پروتئین ها به نام «پی آرسی ۱» (Polycomb Repressive Complex 1) انجام می شود.

هنگامی که دانشمندان با استفاده از ساختار فاقد «پی آرسی ۱» موش­ های جهش یافته ایجاد کردند، دریافتند که امکان ندارد ذخیره تخمدانی ایجاد شود و سلول ­ها دچار مرگ سلولی می­ شوند.

دکتر نامکاوا توضیح می دهد: «این نتایج، کاملاً نشان دهنده نقش «پی آرسی ۱» در فرآیند مهم حفظ اپی ژنوم فولیکول های اولیه، طی این دوره توقف طولانی مدت است. توفقی که امکان دارد در انسان تا ۵۰ سال ادامه داشته باشد.»

دانشمندان حدس می ­زنند که نواقص موجود در عملکرد «پی آرسی ۱» ممکن است به توضیح موارد نارسایی زودرس تخمدان (POI) و ناباروری در انسان کمک کند.

محققان امیدوارند سازوکار دقیق­ تری از این فرآیند را در پژوهش­ های آینده کشف کنند.

پژوهشگران در این مقاله می ­نویسند: «بررسی ما نقش اساسی خاموش کردن ژن با واسطه «پی آرسی ۱» در طول دوران باروری زنان را نشان می دهد و دریچه ای مهم در خصوص برنامه ریزی اپی ژنتیک لازم برای ایجاد ذخیره تخمدانی، به روی ما می­ گشاید.»