استخراج آنتی‌بیوتیک از دل دریاچه‌های شور کشور

به گزارش ایسنا، امروزه یکی از مشکلات ایجادشده در درمان بیماری‌های عفونی، وجود میکروارگانیسم‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک‌ها است. بنابراین کشف منابع جدید جهت تولید ترکیبات فعال زیستی با ویژگی ضدمیکروب می‌تواند خدمت بسیار عظیمی بـه درمـان بیماری‌های عفونی و کاهش معضل میکروارگانیسم‌های مقاوم چند دارویـی باشد. در این راستا به نظر می‌رسد گروهی از موجودات میکروسکوپی که اکتینومیست خوانده می‌شوند، بتوانند به‌عنوان منابعی ارزشمند و قابل اتکا عمل کنند.

اکتینومیســت هــا، گــروه بــزرگ و متنــوعی از باسیل‌های گـــرم مثبـــت هستند که محیط زنـدگی آن‌ها، خـاک بـوده و بسیاری از آن‌ها، علاوه بر ویژگـی ســاپروفیتی یا گندخواری، قابلیــت بیماری‌زایی نیز دارند. این میکروارگانیسم‌ها عموماً بـه علـت متابولیسـم فعـال می‌توانند متابولیـت هـای مختلفی ازجمله آنتی‌بیوتیک‌ها، آنزیم‌ها، ویتامین‌ها، هورمون‌های رشـد، عوامـل ضـد سـرطانی و دیگـر ترکیبات فعال زیستی را تولید کنند. از میان این باکتری‌ها، جنس استرپتومایسس در مقایسه بـا دیگـر جنس‌ها توانایی بیشتری در تولید متابولیـت هـای گونـاگون بـا خــواص ضــد باکتریــایی و ضــد قــارچی نشــان داده اســت.

گروهی از محققان دانشگاه آزاد اسلامی کرج و دانشگاه آزاد اسلامی کازرون در رابطه با این موجودات میکروبی، تحقیقی را انجام داده‌اند که هدف از آن بررسی ویژگی متابولیت‌های ضدمیکروبی تولیدشده توسط انواع نمک دوست این میکروب‌ها بوده است.

در این مطالعه توصیفی،۵۱ اکتینومیست نمک دوست از ۱۱۵ نمونه آب و رسوبات نمکی دریاچه‌های آران بیدگل و مهارلو جدا شده و جهت تولید متابولیت‌های ضدمیکروبی مورد ارزیابی قرار گرفتند.

محققان فوق در بررسی‌های انجام‌شده مشاهده کردند که متابولیت‌های ضدمیکروبی جدیدی به‌وسیله اکتینومیست‌های نمک دوست تولید می‌شوند که برای استفاده آن‌ها در درمان عفونت‌ها، نیاز به آزمون‌های درون تنی وجود دارد و این آزمون‌ها، بایستی در دیگر تحقیقات گنجانده شوند.

در این رابطه، مجید باصری صالحی، محقق گروه میکروبیولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج و همکارانش می‌گویند: «نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیق نشان داد که از ۵۱ اکتینومیست نمک دوست جداشده، ۳ جدایه به‌خوبی قادر به تولید متابولیت‌های ضد میکروبی بودند. این متابولیت ها توانستند باکتری‌های باسیلوس سرئوس، استافیلوکوکوس اورئوس و کاندیدا آلبیکنز را کنترل کنند. هرچند روی باکتری‌های سودوموناس ایروجینوزا و ای کلای تأثیری نداشتند».

بااین‌حال، محققان فوق اظهار کردند: «یافته‌های تحقیـق ما نشـان داد که اکتینومیست های گوناگونی در مناطق مختلـف نمکـی ایـران وجـود دارد کـه قـادر بـه تولیـد متابولیـت هـای ضدمیکروبی گوناگونی هستند. ساختارهای گوناگون چنین مواد ضدمیکروبی می‌توانند بر اساس اقلیم‌های مختلـف متفــاوت باشنــد».

باصری صالحی و همکاران محققش معتقدند: «متابولیــت هــای ضــدمیکروبی جداشــده در تحقیــق فوق، طیــف اثــر ضــدمیکروبی متفاوتی داشتند کـه به‌احتمال‌زیاد بـه سـاختارهای متفاوت آن‌ها بـا ترکیبـاتی شبیه بـه آنتی‌بیوتیک‌های پپتیدی، وابسته است».

این پژوهش در قالب یک مقاله علمی پژوهش در نشریه «ارمغان دانش» به چاپ رسیده است. این نشریه به‌صورت دوماهنامه توسط دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی یاسوج منتشر می‌شود.