بدون شک حسن روحانی پیروزی خود را در انتخابات ۹۶ وامدار حمایت اصلاح‌طلبان است. در حقیقت هیچ کس نمی‌تواند منکر نقش پررنگی شود که این جریان سیاسی در سرنوشت انتخابات ۹۲ و ۹۶ ایفا کرده‌است، بشود. پس از ایام انتخابات، اتفاقاتی در عرصه سیاسی کشور و وضعیت عمومی جامعه رخ داد و میزان انتقادها نسبت به دولت دوازدهم افزایش پیدا کرد. در چنین شرایطی، برخی از اصلاح‌طلبان صحبت‌هایی مطرح کردند و در حقیقت معتقد به تداوم حمایت از دولت بودند اما ضعف‌های دولت را نباید به پای اصلاحات نوشت.
این در حالی است که مردم به پشتوانه حمایت همین افراد به روحانی رای دادند. در این میان سوالی مطرح می‌شود، آیا کنار کشیدن اصلاح‌طلبان از مشکلات دولت دوازدهم و یا روی آوردن به انتقاد از دولت مستقر از میزان نقشی که در تعیین در سرنوشت کشور داشته اند، می‌کاهد؟ آیا این جریان سیاسی با چنین رویکردی می‌تواند خود را در اذهان عمومی تبرئه کند؟
حمایت در خوشی و ناخوشی
دولت دوازدهم روزهای سختی را پشت سرمی‌گذارد و به دلیل اوضاع کشور متحمل انتقادات بسیاری نسبت به عملکرد دولت روحانی وجود دارد، حتی مصاحبه دوشنبه حسن روحانی در رسانه ملی نتوانست میزان این انتقادات را کاهش دهد. در این میان برخی از اصلاح‌طلبان که در روزهای انتخابات هم از حسن روحانی حمایت کردند، صحبت‌هایی در خصوص تبری جستن از ضعف‌های دولت دوازدهم را مطرح کردند. به عنوان مثال، محمود صادقی نماینده اصلاح طلب در آخرین صحبت‌های خود عنوان کرد: «شورای عالی سیاست‌گذاری یک فراخوانی به همه اعضا و تشکل‌هایی که عضو آن هستند داد که در بحث ارزیابی شرکت و نتایج خود را بیان کنند.
جریان اصلاح‌طلبی در مجموع باید نقش فعال‌تری در مواجعه با تحولات جاری داشته باشد به خصوص نسبت به دولت من معتقد هستم ضمن حمایت نباید هزینه رفتارها و ضعف‌های دولت را جریان اصلاحات پرداخت کند، ما ضمن حفظ تعامل باید نقدها را بدون آن که موجب سو استفاده جریان رقیب شود، بیان کنیم.» در این میان بسیاری به یاد انتقادات اصلاح‌طلبان نسبت به جریان رقیب که زمانی از محمود احمدی نژاد حمایت کردند، می‌‌افتند.
اصلاح‌طلبان معتقدند که اصولگرایان حتی اگر مسیر خود را از محمود احمدی‌نژاد جدا کرده‌اند باید نسبت به وقایع دوران ریاست جمهوری وی پاسخگو باشند اما آنها چنین منطقی را در قبال اقدامات خود ندارند. در این میان تکلیف مردمی که به پشتوانه چهره های اصلاح‌طلب به روحانی رای داده‌اند چیست؟ آیا این صحبت‌ها می‌تواند اذهان عمومی را راضی نگه دارد؟ در همین خصوص جهانبخش خانجانی در گفت‌وگو با «ابتکار» اظهار کرد:«این نوع رفتار اصلاح‌طلبان فرقی با آنچه اصولگرایان در مقابل احمد نژاد از خود نشان می‌دادند، ندارند.
اگرقرار براین است که اصولگرایان نسبت به حمایت خود از آقای احمدی نژاد پاسخگو باشند، این موضوع شامل حال اصلاح‌طلبان هم می‌شود. این منطق به اطلاح طلبان هم تعمیم داده می‌شود و اصلاح‌طلبان هم باید نسبت به دعوتی که از مردم کردند و آنها را راضی به حمایت از دولت روحانی کردند، پاسخگو باشند.»
وی با بیان اینکه اساسا اعتقاد ندارم که یک جریان سیاسی که حامی یک فرد یا گروهی می‌شود تنها به هنگام موفقیت در کنار آنها باشد، مطرح کرد: « در حقیقت این جریان سیاسی باید در هر شرایطی نسبت به حمایت خود پاسخگو باشد. این اتفاق می‌تواند در جریان اصلاحات و یا هرجریان دیگری رخ دهد. طبیعی است که وقتی ما جریان اصولگرا را به خاطر حمایتی که در گذشته نسبت به آقای احمدی نژاد داشته مقصرمی‌دانیم واشتباهات فاحش دولت‌های نهم و دهم را مرتبط به اصولگرایان تعمیم می‌دهیم، در مقابل همین منطق را نسبت به اصلاح‌طلبان به کار می‌بریم.»
وی تصریح کرد: « بنابراین، اصلاح‌طلبان هم باید در مقابل حمایت‌های خود از دولت دوازدهم پاسخگو باشند.اصلاح‌طلبان به همان میزان که مردم را به مشارکت فراخواندند و از مردم دعوت کردند. باید پای این حمایت بایستند و هزینه آن را هم در نظر بگیرند.» وی در ادامه افزود: «اصلاح‌طلبان از نامزدهای شورای شهر تهران هم حمایت کردند. با وجود اینکه گمنام و ناشناخته بودند مردم به پشتوانه جریان اصلاحات به این اشخاص رای دادند و در حال حاضر هم باید پاسخگوی این حمایت خود باشند، حتی عملکرد شهردار منتخب این مجموعه هم بی ارتباط با اصلاح طلبان نیست و در برابر اقدامات وی هم باید پاسخگو باشند.»
این کارشناس مسائل سیاسی خاطرنشان کرد: «این بی‌انصافی و خودخواهی است که تنها در مواقع موفقیت و یا خوشی در کنار دولت بایستند اما در ضعف‌ها و خطاها خود را کنار بکشند. این هم منجر به این می‌شود که ما بی‌محابا از جریان‌ها و افکار حمایت نکنیم و اگر می‌خواهیم مردم را دوباره به پای صندوق‌های رای بکشانیم باید پاسخگو باشیم و من مخالف این برخورد اصلاح‌طلبان هستم که معتقدند نباید خطاهای دولت را به پای آنها بنویسیم، اگر خطایی وجود دارد باید نقد شود و اگر نظری دارند باید مطرح کنند.»
تداوم همراهی
البته صحبت‌هایی که برخی اعضای جریان اصلاحات مطرح می‌کنند را نمی‌توان به تمام آنها نسبت داد بلکه هنوز هم بسیاری از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب معتقد هستند که اصلاحات باید در کنار دولت روحانی بایستند و تبعات آن را هم درنظر داشته باشد.
داریوش قنبری فعال سیاسی اصلاح طلب در رابطه با این اتفاق بیان کرد: « باتوجه به اینکه اصلاح‌طلبان در انتخابات از آقای روحانی حمایت کردند، بنابراین باید پاسخگوی عملکرد وی باشد و نباید فراموش کنند که اگر نقاط ضعف یا قوتی در عملکرد دولت وجود دارد به حساب ما نوشته می‌شود. ما در قبال تصمیمی که در انتخابات گرفتیم و مردم را ترغیب به رای دادن کردیم مسئول و پاسخگو هستیم. ما مانند اصولگرایان از زیر مسئولیتمان فرار نمی‌کنیم. اگر آنها در قبال عملکرد دولت‌های نهم و دهم که با حمایت آنها روی کار آمدند نمی‌خواهند پاسخگو باشند ما برخلافشان مسئولیت پذیر هستیم.
وی در ادامه افزود: «ضمن اینکه قطعا و یقینا عملکرد منفی و مثبت آقای روحانی و دولت دوازدهم بر فعالیت و آینده اصلاح‌طلبان تاثیر خواهد داشت. با این حال ما با افتخار از عملکرد دولت دفاع می‌کنیم.» وی تصریح کرد: «اصلاح‌طلبان از آقای روحانی حمایت کردند و با افتخار هم این حمایت را ادامه می‌دهند. مسائل و مشکلاتی وجود دارد اما این مشکلات مربوط به مدیریت دولت نیست و مشکلات ساختاری است که به دولت دوازدهم به ارث رسیده است و آقای روحانی به دنبال رفع مشکلات است و مسائلی مانند رکود، تورم، سیاست خارجی و.. دولت توانست به موفقیت‌های نسبی هم دست پیدا کرد و باید الان به دنبال حفظ دستاوردها باشد.»
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با اشاره به وضعیت نابسامان کشور زمانی که دولت یازدهم زمام امور را به دست گرفت، گفت: «ایران یک کشور به گل نشسته بود و ماشینی که به ته دره رفته محسوب می‌شد اما در مجموع دولت دوازدهم توانست دستاوردهای مطلوبی داشته است، شاید وضعیت ایده‌آل نباشد اما جایی برای شرمندگی وجود نداد و ما باید به حمایت خود ادامه دهیم.
این شرمندگی را کسانی باید داشته باشند که کشور را به تحریم‌های ناعادلانه محکوم کردند.» قنبری با اشاره به صحبت های همقطاران خود توضیح داد و گفت: «منظور این دوستان چنین نیست که از حمایت دست می‌کشند بلکه معتقدند علاوه بر حمایت در صورت مشاهده ضعف و مشکل آنها را گوشزد خواهیم کرد.» وی در ادامه افزود: «اصلاح‌طلبان همواره بر این امر معتقد بودند که از دولت حمایت شود اما نباید مانند اصولگرایان بود.» وی تصریح کرد: «اصولگرایان بدون در نظر گرفتن مشکلات بی‌چون و چرا حمایت می‌کردند و اصلاح‌طلبان اینگونه نخواهند بود و مشکلات و ضعف دولت را به وی گوشزد می‌کنیم.»
تکرار اشتباه اصولگرایان
بدون تردید یکی از دلایلی که اصولگرایان در سال‌ها اخیر نتواستند در مقابل اصلاح‌طلبان پیروز شوند، نداشتن پایگاه اجتماعی است و این مسئله را نمی‌توان بی‌ارتباط با حمایت آنها از دولت احمدی نژاد دانست. این سرنوشتی است که اصلاح‌طلبان هم ممکن است به آن دچار شوند. خانجانی در این رابطه عنوان کرد: «تردید نکنید که اگر مردم کنار بگذارند و صادقانه وشفاف به مسائل نپردازند و خطاهای خود را نپذیرند، حمایت مردم را از دست خواهند داد.
اگر مردم از آنها رویگردان شوند در نهایت مانند اصولگرایان در عرصه سیاسی جایگاه خود را از دست خواهند داد، ضمن اینکه اصولگرایان تمام ارکان حاکمیت و جریان‌های مختلف را دارند اما اصلاح‌طلبان تنها حمایت خود را از طریق مردم و افکار عمومی کسب کرده اند.» وی تصریح کرد: « بنابراین اگر نتوانند رضایت‌مندی سیاسی را در میان مردم ایجاد کنند سرنوشتی بدتر از اصولگریان خواهند داشت، چراکه اصولگرایان به پشتوانه حمایتی که در ارکان قدرت دارند هنوز هم به حیات خود ادامه می‌دهند اما این اتفاق برای جریان اصلاحات نخواهد افتاد.»
قنبری در خصوص این اظهارات مطرح کرد: «به هیچ وجه چنین نیست و رویکرد اصلاح‌طلبان و اصولگرایان را یکی بدانیم و در عمل هم چنین اتفاقی رخ نخواهد داد. اصولگرایان یک دفاع بدون تدبیر و کورکورانه داشتند اما اصلاح‌طلبان بر اساس عقل و منطق تصمیم می‌گیرند.» با این تفاسیر می‌توان چنین برداشت کرد که اوضاع به سود دولت دوازدهم نیست اما انتقادات تنها دولت دوازدهم را مورد هدف قرار نمی‌دهد بلکه این انتقادات تمام حامیان آن را شامل می‌شود. با این اوصاف اصلاح‌طلبان باید این را در نظر داشته باشند که رویکردی که در این روزها پیگیری می‌کنند، می‌تواند سرنوشت آینده سیاسی آنها را تعیین کند.
زهره احدی
- 15
- 5
