معمای ثروت یک پرزیدنت

 در سالی که جایزه نوبل اقتصاد به دو نظریه‌پرداز به دلیل کار روی نظریه قراردادها و تضاد منافع شرکت‌ها تعلق گرفت، انتخاب یک تاجر و سرمایه‌دار بین‌المللی به‌عنوان رئیس‌جمهوری بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا مباحث جدیدی را در زمینه تضاد منافع مطرح کرده است. حالا منافع شرکت‌های دونالد ترامپ نه با منافع شرکت‌های دیگر که با منافع ملت آمریکا در تضاد قرار می‌گیرد، ملتی که انتظار دارند رئیس‌جمهورشان منافع کشور را به منافع شخصی ترجیح دهد.

تازه‌ترین نظر‌سنجی‌های نهادهای معتبر حکایت از آن دارند که اغلب مردم آمریکا با این نگرانی جدید مواجه هستند که مراودات تجاری و شخصی ترامپ با کسب‌وکارها یا دولت‌های دیگر از یکسو و خدمت‌رسانی او در جهت کسب بیشترین منافع برای مردم آمریکا از سوی دیگر، با هم در تضاد قرار خواهد گرفت. به گزارش بیزینس اینسایدر، موسسه تحقیقاتی پوو در نتایج نظرسنجی جدید خود ضمن اشاره به این نگرانی مردم آمریکا اعلام کرده است از میان افرادی که مورد نظرسنجی قرار گرفتند، ۶۵ درصد گفته‌اند که بسیار زیاد یا تا حدودی نسبت به این تضادهای بالقوه احساس نگرانی می‌کنند و تنها ۲۰ درصد اعلام کرده‌اند که در این زمینه به هیچ‌وجه نگران نیستند. البته ۱۴ درصد هم گفته‌اند که کمی نگران این موضوع هستند. این نظرسنجی که بین ۳۰ نوامبر و ۵ دسامبر انجام شد، نشان داد که دموکرات‌ها بیش از جمهوری‌خواهان نگرانی خود را از این تضادهای بالقوه ابراز می‌کنند.

در مجموع ۷۰ درصد از دموکرات‌ها و افرادی که به حزب دموکرات‌ گرایش دارند، اظهار کرده‌اند که در این رابطه خیلی نگرانند. از سوی دیگر ۶۸ درصد از جمهوری‌خواهان و افرادی که به حزب جمهوری‌خواه گرایش دارند، گفته‌اند که خیلی نگران این موضوع نیستند یا اصلا در این رابطه نگرانی ندارند. طی روزهای اخیر ترامپ به دلیل تضاد منافع مرتبط با امپراتوری تجاری‌اش که در سراسر جهان گسترده شده است، به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفت و او نیز اعلام کرد که قصد دارد روز پنج‌شنبه همین هفته، ۱۵ دسامبر، طی یک کنفرانس مطبوعاتی جزئیات برنامه‌اش را در مورد اینکه خود را «کاملا از فعالیت‌های اقتصادی» دور نگه دارد، اعلام کند. البته این جمله نشان نمی‌دهد که او قصد دارد خود را کاملا از منافع کسب‌وکارش محروم کند. ترامپ پیش از این هم توضیح داده بود که شرکت خود را به فرزندانش خواهد سپرد، اما منتقدان از این موضوع شکایت داشته‌اند که این طرح او برای اطمینان از اینکه وی مستقل از کسب‌وکارش عمل خواهد کرد، ناکافی است.

بخشی از این نگرانی به این موضوع مربوط است که فرزندان ترامپ نیز به‌طور پیچیده‌ای در تبدیل او به رئیس‌جمهوری آمریکا دخیل بوده‌اند. نظرسنجی موسسه پوو همچنین با بررسی میزان محبوبیت ترامپ در دوران رقابت‌های انتخاباتی نشان می‌دهد که ۵۵ درصد از جامعه آمریکا عملکرد او در «شفاف‌سازی برنامه‌ها و سیاست‌هایش» را تایید نمی‌کنند و تنها ۴۱درصد از آنها آن را مورد تایید می‌دانند. البته اغلب آمریکایی‌ها به توانایی او در همکاری با کنگره ایمان دارند و ۶۰ درصد گفته‌اند که نسبت به این موضوع مطمئن هستند.

از سوی دیگر کمتر از نصف جامعه آمریکایی معتقدند که او می‌تواند از توان نظامی آمریکا عاقلانه استفاده کند یا توانایی پیشگیری از درگیری‌های عمده را خواهد داشت. به نظر می‌رسد ترامپ به شدت زیر ذره‌بین جامعه آمریکا قرار گرفته است و این روزها فشار زیادی را تحمل می‌کند.

قطع همکاری با سعودی‌ها

خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز گزارش کرده است که براساس آمارهای ثبت شرکت در ایالت دلاویر آمریکارئیس‌جمهوری منتخب آمریکا، تعدادی از شرکت‌های خود، شامل ۴ شرکتی که با کسب‌وکارهای سعودی در ارتباط بودند را در روزهای بعد از انتخابات آمریکا تعطیل کرد. آلن گارتن، مشاور عمومی سازمان ترامپ در این رابطه گفت که تعطیل شدن این ۴ شرکت، یک خانه‌ تکانی معمولی است. او همچنین اعلام کرد که در حال حاضر شرکت‌های ترامپ هیچ نوع فعالیتی در عربستان سعودی ندارند.

این ۴ شرکت تعطیل شده، حداقل جزئی از ۹ شرکتی هستند که ترامپ دستور انحلال آنها را بعد از پیروزی‌اش در انتخابات صادر کرد و شرکت‌های منحل شده تنها بخش کوچکی از شبکه جهانی شرکت‌های ترامپ هستند، شبکه‌ای که باعث افزایش نگرانی‌ها درخصوص تضاد منافعی که جایگاه تجاری ترامپ با پست ریاست‌جمهوری او ایجاد می‌کند، شده است. انتشار خبر انحلال این شرکت‌ها در حالی است که انتظار می‌رفت ترامپ درخصوص تغییرات کسب‌وکارهای خود برای رفع تضاد منافعی که این کسب‌وکارها با ریاست‌جمهوری او ایجاد می‌کنند، توضیحاتی دهد. ترامپ در طول رقابت‌های انتخاباتی خود حدود ۸ شرکت را در عربستان – به‌خصوص در بزرگ‌ترین شهر این کشور یعنی جده - تاسیس کرد. چهار مورد از این شرکت‌ها چندماه پس از ایجادشان تعطیل شدند. چهار مورد دیگر نیز یک هفته پس از پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا منحل شدند.

گارتن در مصاحبه روز جمعه خود با خبرگزاری «آسوشیتدپرس» به این موضوع اشاره کرد که تعطیل شدن برخی از شرکت‌های ترامپ در راستای خلاص شدن از شرکت‌هایی است که دیگر به وجود آنها نیازی نبوده است. او همچنین گفت که دلیل اینکه این شرکت‌ها در سال‌های گذشته تاسیس شدند و اینکه آیا این شرکت‌ها همکاری‌هایی با سعودی‌ها داشته‌اند یا خیر را نمی‌داند. او می‌گوید: «من هیچ‌ آگاهی‌ای‌ درخصوص قراردادهای منعقد شده در عربستان ندارم. حتی یک قدم فراتر می‌روم، شاید اصلا قراردادی در رابطه با کسب‌وکارهای عربستانی وجود نداشته است.» گارتن در رابطه با اینکه بسته شدن این شرکت‌ها ارتباطی با ریاست‌جمهوری ترامپ و صحبت‌های روز پنج‌شنبه‌اش در رابطه با رسیدگی به کسب‌وکارهایش دارد یا خیر توضیحی نداد.

در کنار شرکت‌های تعطیل شده در عربستان، ترامپ برخی از شرکت‌های نفتی خود را که در هفت سال گذشته تاسیس کرده بود نیز تعطیل کرد. نداشتن درآمد دلیل اصلی تعطیلی این شرکت‌ها اعلام شد. برای مثال براساس مدارک منتشر شده از شرکت دلاور، شرکت مارکز مگزین ترامپ که در سال ۲۰۰۷ تاسیس شده بود، یک روز پس از انتخابات آمریکا تعطیل شد.

دونالد ترامپ که ثروتمندترین رئیس‌جمهوری تاریخ آمریکا محسوب می‌شود و براساس فهرست ثروتمندترین افراد «فوربس» با در اختیار داشتن ۵/ ۴ میلیارد دلار در رده ۳۲۴ ثروتمندترین افراد جهان قرار دارد، مالک بیش از ۵۰۰ شرکت خصوصی در سراسر دنیا است، شرکت‌هایی که تاسیس برخی از آنها برای معاملاتی که او در آینده خواهد داشت، بوده است.

ترامپ هتل‌های معتبر و تفرجگاه‌های تفریحی زیادی در بسیاری از کشورهای دنیا دارد و صحبت‌هایی نیز با مدیران خود درخصوص توسعه این هتل‌ها به نقاط دیگر دنیا داشته است. در سال گذشته، ایوانکا ترامپ، دختر وی، خاورمیانه و به‌خصوص عربستان سعودی را به‌عنوان مقاصد بالقوه توسعه این هتل‌ها اعلام کرده بود.

ساختار پیچیده و متغیر این کسب‌وکارها مانع از این شده است تا آمریکایی‌ها فعالیت‌ها و شرکای مالی مرتبط با ترامپ را رصد کنند. در حالی که او برخی اسامی و جزئیات را پیرامون این شرکت‌ها در رسانه‌های عمومی منتشر کرده، اما باز هم تصویر کاملی از منابع مالی او در دسترس نیست. به‌خصوص اینکه بر خلاف سنت رئیس‌جمهورهای پیشین آمریکا، وی از گزارش مالیاتی کسب‌وکارهای خود در طول رقابت‌های انتخاباتی طفره رفت.

به نظر می‌رسد هیچ چیز و هیچ‌کس نمی‌تواند ترامپ را درخصوص راه‌اندازی کسب‌وکارهای جدید یا توسعه کسب‌وکارهای موجود در عربستان یا جاهای دیگر دنیا محدود کند. همچنین این امکان وجود دارد که فرزندان ترامپ بخواهند شرکت‌هایی را که تاکنون تعطیل شده‌اند را به روشی دیگر یا تحت عناوینی دیگر دوباره تاسیس کنند. با این وجود، معاملات تجاری با کشورهایی همچون عربستان سعودی که در آنها تمایزی میان فعالیت‌ حاکمان کشور و کسب‌وکارهای ملی وجود ندارد، می‌تواند به‌طور بالقوه تضاد منافع را در رابطه با رئیس‌جمهوری آمریکا افزایش دهد.

عربستان سعودی همواره یکی از متحدان کلیدی ایالت‌ متحده در خاورمیانه بوده است، اما در سال‌های اخیر کمک‌های مالی و تجهیزاتی غیررسمی سعودی‌ها به گروه‌های تروریستی همچون داعش و طالبان، باعث ناامیدی آمریکایی‌ها از متحد دیرینه خود شده است.