هفته گذشته مکس بوت، محافظه‌کار کهنه‌کاري که به سه رئيس‌جمهوري جمهوري‌خواه در سياست خارجي مشاوره داده است، گفت که روي کامپيوترش يک فايل دارد با عنوان «فایل حماقت‌هاي ترامپ». کنارش يک فايل ديگر دارد، «فايل دروغ‌هاي ترامپ». مطمئن نيست الان حجم کدامشان بالاتر است. او مي‌گويد: «شانه به شانه هم پيش مي‌روند.
۶ ماه از دوران ترامپ مي‌گذارد، مقامات سياست خارجي که در هشت دولت قبلي حضور داشته‌اند به من گفتند از اينکه رئيس‌جمهوري اين‌قدر درباره مسائل دنيا نادان است، مبهوت و وحشت‌زده‌اند. بوت که اينک پژوهشگر ارشد در شوراي روابط خارجي است، مي‌گويد: «به نظر به اندازه ۲۰ ژانويه (روز تحليف) از همه‌چيز بي‌اطلاع است.» مقامات سابق در سياست خارجي مي‌گويند که گاف‌هاي دردناک ترامپ در عرصه عمومي نشان از آن دارد که او مطالعه نمي‌کند، به‌روز نيست و به خلاصه گزارش‌هايي که به او داده مي‌شود، گوش نمي‌کند. اين بهانه که تازه‌کار است، ديگر خريداري ندارد.
جئوفري کِمپ که در دولت فورد در پنتاگون کار کرده و در دولت ريگان عضو شوراي امنيت ملي بوده است، مي‌گويد: «ترامپ جهل مخوفي درباره دنياي کنوني دارد، درباره تاريخ و درباره تعاملات گذشته آمريکايي‌ها. وي امتناع سختکوشانه‌اي درباره کسب دانش عميق دارد؛ امري که عملا سلف‌هاي وي درنهايت کسب کردند يا ديدگاهي درباره آن داشتند.» انتقاد از دونالد ترامپ در ميان دموکرات‌هايي که در پست‌هاي ارشد امنيت ملي حاضر بودند، قابل پيش‌بيني و شايع است اما به‌طور خاص جمهوري‌خواهان- که به‌لحاظ تاريخي در سياست خارجي جاه‌طلب هستند- به‌دليل گام‌هاي اشتباه و مواضع اشتباه رئيس‌جمهوري دردمند هستند؛ به همين سياق مقامات سابق ارشد اطلاعاتي که تاکنون از انتقاد علني از رئيس‌جمهوري اجتناب کرده‌اند.
مايکل هايدن، ژنرال بازنشسته و چهارستاره و رئيس سابق سي‌آي‌اِي و آژانس امنيت ملي به من مي‌گويد رئيس‌جمهوري درک اندکي از بستر اموري که در حال وقوع در دنياست، دارد و حتي علاقه اندکي دارد براي اينکه به حرف آنهايي که مي‌خواهند به او درکي دهند، گوش دهد. کم‌صبري او، خودرأيی‌اش و گرايشش به اقدام، همه مربوط به زمان حال است. وقتي مي‌پرسد چه چیزی در عراق درحال وقوع است، افرادي که دور و برش هستند آموخته‌اند که نگويند: «خب، در سال ۶۳۲ ميلادي...» (اشاره به سال وفات حضرت محمد(ص) است، که باعث بروز انشعاب شيعه و سني شد).
هايدن مي‌گويد: «او واقعا علاقه‌اي به مسائل جهان ندارد.» از مقامات جمهوري‌خواه و اطلاعاتي ارشد در هشت دولت پرسيدم به نظرشان رئيس‌جمهوري براي موفقيت در صحنه جهاني به چه چيزي احتياج دارد که پاسخ‌ها متعدد بود: پذيرش اين واقعيت که روس‌ها دوست آمريکا نيستند، بيش از اين اروپايي که دوستان ما هستند را از خود بيگانه نسازد، حقوق بشر- يکي از بنيان‌هاي اصولي هويت آمريکايي- را ترويج دهد و اولويت خود را در سفر به کشورهايي همچون عربستان‌سعودي و لهستان که وي را محدود مي‌‌کنند، قرار ندهد.
بفهمد که برنامه هسته‌اي کره‌شمالي نمي‌تواند به چين سپرده شود که به‌هرحال حتي اگر بتواند هم اين مسئله را به‌تنهايي حل نمي‌کند و دريابد که گزينه‌هاي نظامي محدود است. بفهمد بيرون‌آمدن از قراردادي‌هاي تجاري همچون شراکت ترانس-پاسیفيک، اقتصاد چين را تقويت و نفوذ جهاني اين کشور را افزايش مي‌دهد و به ضرر آمريکاست. از قلدري‌کردن در برابر همتايان خود دست بردارد و در مورد پرونده قضايي روسيه با همکاري در تحقيقات به جاي بي‌اعتبار کردن آن، کمک کند آن را پشت سر بگذارد.
ديويد گاردون، رئيس بخش سياست‌گذاري وزارت امورخارجه در دوران کاندوليزا رايس در دولت جورج بوش به من مي‌گويد: «فقدان دانش او، مقياسي بي‌حد و مرز دارد و مرا مبهوت خود کرده است و من کسي هستم که از آغاز انتظارات اندکي داشت.»
اشتباهات سياسي ترامپ- کوچک يا بزرگ- هزينه بالايي داشته است. جان مک لافين که در دولت هفت رئيس‌جمهوري از ريچارد نيکسون تا جورج دبليو بوش در سي‌آي‌اِي کار کرده است، مي‌گويد: «رهبري آمريکا در جهان، خيلي واضح است- البته ظاهرا براي او نيست- که براي موفقيت ما حياتي است و ۸۰ درصد اعتبار اين رهبري به مواضع رئيس‌جمهوري بستگي دارد.» وي در سال‌هاي آخر کاري خود، مدير اجرايي سي‌آي‌اي بود و مي‌گويد:
«ترامپ فکر مي‌کند اگر يک تکه کيک شکلاتي در مار-ئه-لاگو به شی جين پينگ داده، معناي‌اش اين است که با وي وارد رابطه شده است. او به‌مثابه غيرآماده‌ترين رئيس‌جمهوري تاريخ در سياست خارجي ظاهر شده است.» مک‌لافين اضافه مي‌کند: «رهبري ما در دنيا دارد از بين مي‌رود. از دست‌هايمان سر مي‌خورد.»
رابين رايت
- 16
- 6
