به گزارش ایرنا، تظاهرات مردم سودان علیه عمر البشیر از ۱۹دسامبر ۲۰۱۸ (اذر- دی ۹۷) ابتدا به خاطر افزایش قیمت نان آغاز شد، اما به سرعت رنگ و بوی سیاسی به خود گرفت و تظاهر کنندگان خواستار سرنگونی دولت البشیر شد و سرانجام حکومت وی سرنگون شد.
وی که با ۳۰ سال حکومت، بیشترین دوران زمامداری را در سودان داشته ، یکی از فرماندهان ارتش و مسئولان عملیات مقابله با «جان گرنگ» رهبر شورشی در جنوب سودان بود که آن زمان با دولت سودان یک حکومت واحد را تشکیل می داد.
البشیر در سال ۱۹۸۹ با یک کودتای نظامی علیه دولت «صادق المهدی» دولت سودان به حکومت رسید، رئیس شورای فرماندهان «انقلاب نجات ملی» و نخست وزیری و ریاست جمهوری را همزمان در دست گرفت.
از آن کودتا تاکنون، سودان تنها یک بار در سال ۲۰۱۰ شاهد برگزاری انتخابات بود انتخاباتی باحرف و حدیث فراوان و اما اگر که نتایج آن از پیش تعیین شده و با تحریم احزاب همراه بوده است.
توافق صلح و تعقیب البشیر
عمر البشیر سال ۲۰۰۵ با «جان گرنگ» فرمانده جنبش مردمی آزادیبخش سودان توافقنامه ای موسوم به 'نیواشا' را امضا کرد و دو طرف تصمیم گرفتند، جنگ داخلی ۲۱ ساله را که نزدیک به دو میلیون قربانی گرفت، پایان دهند.
در آن زمان دیوان بین المللی دادگستری (لاهه) دولت البشیر را به خاطر جنایت های ضد انسانی در دارفور از سال ۲۰۰۹ وی را جنایتکار جنگی شناخت اما این تصمیم نتوانست به حکومت وی پایان دهد.
«لویز مورینو» قاضی آرژانتینی دیوان لاهه در چندین نوبت اعلام کرد، دلایل متقنی در اختیار دارد که نشان می دهد، رئیس جمهوری سودان در جنایت های جنگی دست داشته است اما البشیر با رد این اتهامات به آن توجهی نکرد.
تشکیل دو کشور
سودان در پی بروز اختلافات و درگیری های دامنه دار سرانجام در سال ۲۰۱۱ تجزیه شد و بخش اعظم مناطق جنوبی سودان که سه چهارم منابع نفتی را در اختیار از دولت خارطوم جدا شد و کشور مسیحی «سودان جنوبی» شکل گرفت.
اعتراضات و سقوط
در سال ۲۰۱۳ اعتراضات و تظاهرات سراسری ضد دولتی سودان را فراگرفت تظاهراتی که از سوسی مجامع جهانی مورد حمایت قرار گرفت و البشیر با هدف آرام کردن مردم سودان اعلام کرد که در انتخابات سال ۲۰۱۵ نامزد انتخابات نخواهد شد، وعده ای که هرگز به آن عمل نکرد.
از آن سال این کشور شاهد درگیری و تظاهرات متعددی بود و در سال جاری به اوج رسید و پس از ۴ ماه سرانجام دیروز پنجشنبه نیروهای ارتش کاخ ریاست جمهوری را اشغال کردند و ارتشبد ' عوض بن عوف' وزیر دفاع این کشور با صدور بیانیه ای برکناری البشیر را اعلام کرد و در پی آن سه ماه حالت فوق العاده و یک ماه محدودیت رفت و آمد در این کشور برقرار شد.
ساعاتی پس از انتشار بیانیه برکناری البشیر، وزیر دفاع سودان به عنوان رئیس شورای نظامی انتقالی این کشور سوگند خورد تا رسما بار دیگر دولت به کنترل نظامیان در آید.
پس از عوف، «کمال عبدالمعروف» رییس ستاد ارتش سودان نیز به عنوان معاون رئیس شورای نظامی انتقالی انتخاب شد.
شورای نظامی انتقالی سودان دارای ۱۲ عضو متشکل از ۶ افسر ارتش، ۲ نیروی امنیتی، ۲ افسر پلیس و ۲ نیروی واکنش سریع است و مقرر شد که این شورا ، بمدت ۲ سال اداره امور سودان را در اختیار گیرد.
بن عوف با بیان اینکه البشیر دستگیر و در یک مکان امن از وی حفاظت می شود، اعلام کرد، تمامی زندانیان سیاسی بزودی آزاد می شوند و بمدت یک ماه در سراسر کشور از ۱۰ شب تا ۴ صبح محدودیت رفت و آمد برقرار می شود.
وزیر دفاع سودان همچنین با بیان اینکه از این پس به قانون اساسی عمل نمی شود ، از انحلال شورای وزیران ، شوراهای قانون گذاری استان ها و شورای ملی این کشور خبر داد.
با وجود هشدار ارتش به شهروندان سودانی برای پایبندی به حکومت نظامی، اما تظاهرات در خیابان های خارطوم پایتخت همچنان ادامه دارد و رییس شورای نظامی انتقالی در نطقی تلویزیونی از مردم خواست که به مقررات حکومت نظامی پایبند باشند و از ساعت ۲۲ تا ۴ بامداد از منزل خارج نشوند.
اما با وجود هشدار ارتش، سندیکای کارگری سودانی ها و نیروهای آزادی و تغییر، خواستار شکسته شدن حکومت نظامی در سودان شدند.
این سندیکا در بیانیه ای اعلام کرد که هرگز پا پس نخواهد کشید و تا سرنگونی کامل این رژیم و تحویل قدرت به یک دولت انتقالی غیر نظامی ، اعتراضات و حضور در خیابان ها ادامه خواهد داشت.
از سوی دیگر «محمد حمدان دقلو» فرمانده نیروهای واکنش سریع در یک اطلاعیه رسمی که بامداد جمعه قرائت شد، از رهبران مردم معترض خواست که باب گفت و گو و مذاکره را برای جلوگیری از بروز ناآرامی و خشونت و رسیدن به یک راه حل مسالمت امیز باز کنند.
این بیانیه و هشدار فرماندهی نیروهای ارتش و رییس شورای انتقالی نظامی نیز نتوانست هزاران تظاهرکننده که در برابر مقر فرماندهی کل ارتش در خارطوم در جریان است ، به خانه هایشان بازگرداند.
انقلاب پایان نیافت
'محمد ناجی الاصم' عضو برجسته سندیکای کارگری سودانی ها خطاب به تظاهر کنندگان گفت که انقلاب هنوز پایان نیافته و به اهدافش نرسیده است.
وی که دسامبر سال گذشته (آذر ماه) و در نخستین موج اعتراضات به حکومت البشیر بازداشت و دیروز پنجشنبه از زندان آزاد شد، گفت: نباید خواسته های مردم را دور زد و برای آرام کردن آنها تنها شکل دولت تغییر کند و مردم به راه خود علیه ظلم، نژادپرستی و استبداد ادامه می دهند.
واکنش مجامع بین المللی
در پی برکناری البشیر و قدرت یابی ارتش ، سازمان های بین المللی و کشورهای غربی از جمله سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا، اتحادیه آفریقا ، آمریکا، انگلیس و فرانسه خواستار برآورده شدن خواسته های تظاهرکنندگان سودانی در این کشور شدند.
«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد از طرف های سودانی خواست که آرامش و خویشتنداری خود را حفظ کنند و در بیانیه ای با توصیه به ارتش مبنی بر تن دادن به خواسته مردم برای برپایی دمکراسی، بر روند انتقال سیاسی مناسب و جامع در سودان تاکید کرد.
«فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در بیانیه ای با بیان این که مردم سودان خواستار تغییر هستند، تاکید کرد: ارتش سودان حکومت را به افراد غیر نظامی بسپارد و تنها یک روند سیاسی قابل اعتماد و جامع می تواند خواسته های مردم سودان را تامین کند و منجر به اصلاحات سیاسی، اقتصادی مورد نیاز این کشور شود.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین افزود: نمی توان جز با سپردن قدرت به یک دولت انتقالی غیر نظامی، روند سیاسی را محقق کرد و تمامی گروه ها باید آرامش خود را حفظ کنند و خویشتندار باشند.
همچنین «موسی فکی » رییس کمیسیون اتحادیه آفریقا در واکنش به شروع به کار شورای نظامی انتقالی سودان و برکناری « عمر البشیر » گفت : سلطه نظامی بر سودان نمی تواند پاسخ مناسبی به چالش های این کشور باشد.
وی از تمامی طرف های سودانی خواست برای پاسخگویی به تمامی خواسته های مردم سودان گفت وگو جامع را بر دیگر روش ها اولویت دهند.
دیده بان حقوق بشر نیز در بیانیه ای اعلام کرد که مقام های سودانی باید به خواسته های تظاهر کنندگان جامه ی عمل بپوشانند.
دیوان بین المللی کیفری (لاهه) نیز از مقام های نظامی خارطوم خواست که البشیر را به خاطر اتهاماتی که وی تحت تعقیب است، به این نهاد بین المللی تحویل دهند.
علاوه بر سازمان های بین المللی، بسیاری از کشورها نیز به عزل البشیر و به قدرت رسیدن نظامیان در سودان واکنش نشان دادند.
«بهرام قاسمی» سخنگوی وزارت امور خارجه در مورد موضع ایران در قبال تحولات سودان گفت، امیدواریم تمامی طرف های سودانی با خویشتنداری، حفظ آرامش و بهره گیری از سیاست تعامل و گفت وگو و از روش های مسالمت آمیز، مطالبات و خواسته های خود را پیگیری کنند.
« مورگان ارتگاس» وزارت امورخارجه آمریکا ضمن تعلیق گسترش روابط با سودان در بیانیه ای اعلام کرد: واشنگتن قاطعانه از سودان دمکراتیک و صلح آمیز حمایت می کند. ما از شورای انتقالی می خواهیم، از خواست مردم پیروی کند، با نمایندگان تمام احزاب کار کند و هرچه سریعتر حاکمیت را به غیر نظامیان بسپارد.
روسیه در واکنش به تحولات سودان موضع گرفت و از تمامی احزاب سیاسی این کشور خواست در برقراری نظم و حاکم شدن قانون پس از سرنگونی البشیر مشارکت داشته باشند.
«دیمیتری پسکوف» سخنگوی ریاست جمهوری روسیه با بیان این که کشورش تحولات سودان را از نزدیک دنبال می کند، افزود: امیدواریم بحران کنونی به سوی تشدید تنش و از دست رفتن جان انسان ها پیش نرود.
«جرمی هانت» وزیر امور خارجه انگلیس نیز ضمن تاکید بر لزوم اصلاحات واقعی در این کشور گفت: تشکیل شورای نظامی پاسخگوی خواست ملت سودان نیست.
وزارت خارجه فرانسه اعلام کرد ، امیدواریم که صدای مردم سودان شنیده شود و کارها بدون خشونت پیش رود.
مصر که همواره بر سر سد نهضت و «مثلث حلایب» با سودان دارای اختلافاتی است، در خصوص حوادث جاری در این کشور با اعلام حمایت از ارتش خارطوم اعلام کرد: قاهره به قدرت ملت و ارتش سودان برای عبور از این مرحله اطمینان کامل دارد.
«سامح الشکری» وزیر امور خارجه مصر از جامعه جهانی خواست، از خواسته های ملت سودان حمایت کنند و بر ضرورت حفظ روابط میان کشورهای واقع در منطقه نیل تاکید کرد.
دوحه ضمن درخواست از طرف های سودانی برای تامین تمامی خواسته های مردم سودان، خواستار برقرارری آزادی و عدالت و استفاده از روش های مسالمت آمیز و گفت و گو شد.
قطر همچنین از تمامی کشورهای منطقه ای خواست که از اتحاد و یکپارچگی سودان حمایت کنند.
وزارت امورخارجه چاد نیز اعلام کرد که سختی های ملت سودان را در ک می کند و موضوع تعیین سرنوشت بدست خود این مردم خواهد بود.
- 11
- 2
