آشنایی با انواع فساد اداری و اهداف مبارزه با آن

فساد اداری ناشی از بکارگیری قدرت سازمانهای دولتی برای کسب منافع مالی است

فساد اداری

به اقداماتی که برای کسب منافع مالی فردی یا گروهی از قدرت و توان سازمانهای دولتی یا وابسته به دولت استفاده میشود، فساد اداری می گویند. بطور طبیعی، فساد اداری دارای نتایج مخالف مصالح و منافع آحاد مردم است. شکل های گوناگونی از فساد اداری وجود دارد که از آن ها می توان به رشوه، خویشاوندگماری، پارتی بازی و تعارض منافع اشاره کرد. بسیاری از ممالک جهان در دهه ی اخیر، برای مبارزه با فساد اداری از سیاست ها و روش های مؤثری استفاده میکردند .انجام فسادهای اداری به روش های زیر امکانپذیر است:

*  فساد اداری درصورتی که قوانین و مقررات اداری، نقض شود؛ صورت می پذیرد.

*  تغییر و تفسیر قوانین و مقررات و ضوابط اداری، نوعی فساد اداری محسوب میشود.

*   اگر در قوانین و مقررات اداری، تغییراتی رخ دهد؛ به این حالت فساد اداری می گویند.

*   چنانچه در قبال ارباب رجوع در انجام وظایف قانونی، خودداری، کند کاری یا کوتاهی کنید مرتکب فساد اداری شده اید.

* در فساد اداری برای اشخاص معین نسبت به دیگران، فرآیند انجام کار را به صورت غیر عادی تسریع می بخشند.

انواع فساد اداری

۱. فساد خرد و کلان:

- به فسادی که بیشتر جنبه فساد سیاسی یا حاکمیتی داشته باشد و به صورت باندی و با ارقام قابل توجه، توسط مقام های مافوق اداری صورت بگیرد؛ فساد کلان می گویند.

- معمولا کارکنان جزء، مرتکب فساد خرد میشوند.

نتایج فساد اداری ‌بطور طبیعی مخالف منافع آحاد مردم است

۲. فساد سازمان یافته:

سرمایه گذاران در نظام اداری دارای فساد سازمان یافته، از دادن رشوه به شخص خاص و دریافت نیازشان در قبال رشوه با خبر هستند و از بابت اخذ مجوزهای لازم برای بنگاه های خود اطمینان دارند. درصورت مشخص بودن وجه( رشوه) موردنیاز و دریافت کننده و تضمین پرداخت وجه بابت اجرای سفارش خواسته شده، فساد سازمان یافته اتفاق می افتد. استدلال بعضی از افراد اینست که میزان ضرر فساد سازمان یافته، کمتر است؛ بدین دلیل که یک مدیر یا رییس سازمان فاسد در چنین ساختاری، سهم کاملا معینی از سود بنگاه را میخواهد و موفقیت آن بنگاه از منافع او به شمار میرود. 

به یک فساد فراگیر و سازمان یافته که ماموران دولتی و کارمندان در کلیه سطوح مختلف دولت با هم مشارکت دارند، فساد سامانه ای می گویند. 

این نوع فساد، به عنوان یک پدیده سیاسی محسوب میشود؛ به این منظور که افراد دارای قدرت، از موقعیت اداری و دولتی برای انتقال منافع و عواید نامشروع به خود و وابستگان استفاده می کنند. این مدیران و کارمندان فاسد تصمیم می گیرند که از طریق مجاری رسمی، جریان منافع و عواید نامشروع را با گسترش وظایف دولت در زمینه های مختلف مالی، اداری، تصدی گری و ... و نیز با حذف یا تضعیف رقابت به نفع خود گسترش دهند. 

۳. فساد قاعده مند و فساد غالب:

>> فساد قاعده مند:

در فساد قاعده مند، با وجود افزایش انگیزه های فساد، احتمال کشف و مجازات در آن کم است.

>> فساد غالب:

به فساد فراگیر در سراسر دستگاههای دولتی، فساد غالب می گویند.

اهداف مبارزه با فساد اداری

در ادامه با اهداف مبارزه با  فساد اداری آشنا شوید:

۱. یکی از اهداف مبارزه با فساد اداری اینست که قانون برعملکرد همه دستگاه ها تسلط یابد و بین آن ها و خدمت گیرندگان ارتباط برقرار کند.

۲. از دیگر اهداف مبارزه با فساد اداری می توان به شفاف سازی قوانین، مقررات، فرایندها وعملکرد در بخش خدمات اشاره کرد. 

۳. هدف از مبارزه با فساد اداری اینست که همه ی دستگاه ها به درخواست خدمات مراجعین، بدون این که تفاوت قائل شوند؛ پاسخگو باشند. 

۴. یکی دیگر از اهداف مبارزه با فساد اداری اینست که درهمه سطوح مدیریتی دستگاه ها،  حساب دهی مدیریت را تثبیت کند.

۵. افزایش بهره وری و میزان اثربخشی و کارایی دستگاه ها از دیگر اهداف مبارزه با فساد اداری به شمار می رود.

۶. هدف مبارزه با فساد اداری اینست که با همکاری دستگاه قضایی، مرتکبین فساد را شناسایی کند و اقدامات قانونی را برای آن ها در نظر بگیرد.

عوامل مؤثر در فساد اداری

در شکل گیری فساد اداری، عوامل موثری وجود دارد. لذا عوامل اصلی شکل گیری این پدیده متشکل از سه گروه زیر میباشد :

- عوامل فرهنگی و محیطی

- عوامل شخصیتی

- عوامل اداری و سازمانی

فساد اداری عموماً در اشکال رشوه، تعارض منافع و ... روی می‌دهد

گردآوری: بخش سیاست سرپوش