چطور ریشه فقر را بسوزانیم؟

بین سال‌های ١٩٩٠ و ٢٠١٥، با توجه به آمار بانک جهانی، ‌درصد جمعیت جهان که در فقر شدید به سر می‌برند از ٣٧,١ درصد به ٩.٦درصد کاهش یافته است.تنها به گرسنگی و تشنگی و قحطی معطوف نمی‌شود، فقر را می‌گویم. عموما فقر را وضعیتی می‌دانیم که شخص فاقد میزان مشخصی از یک فاکتور خاص باشد. در بیشتر موارد فقر را فقر گرسنگی و کمبود غذا می‌دانیم که در این موارد خیلی هم بیراه نرفته‌ایم، اما موضوع اصلی اینجاست که فقر به‌حدی گسترده و در شاخه‌های متعدد میوه‌ای دارد که می‌تواند تمامی مسائل زندگی یک فرد را در بر بگیرد. فقر و فرهنگ که از آن فقرفرهنگی یاد می‌کنیم، بی‌بهره بودن از عقلی است که خداوند نمونه تمام و کمال آن را در اختیار ما نهاده است. جایی که گروهی کمترین مرتبه را از درک دارند، آنها را فقیر فرهنگی می‌نامیم. نقص عضو می‌تواند دلیلی بر فقر جسمی باشد، هر چند که توانگری در سایر مسائل را داشته باشد. البته چنین فقری اغلب به فقر مالی نیز می‌انجامد. فقرروحی ومالی نیز نوعی از فقر هستند. دسته‌بندی فقر از لحاظ زمانی به موقتی و دايم، از لحاظ وسعت موردی و فراگیر و از لحاظ کیفیت مادی و معنوی است. مسأله‌ای که درفقر به کرات با آن مواجه می‌شویم، خط فقر است که حداقل درآمدی است که برای زندگی در یک کشور خاص در نظر گرفته می‌شود. پیش‌تر خط بین‌المللی فقر یک دلار آمریکا در نظر گرفته می‌شد. اما در‌سال ۲۰۰۸ بانک جهانی این رقم را ۱/۲۵ دلار براساس برابری قدرت خرید‌ سال ۲۰۰۵ تغییر داد. فقر را می‌توان با سنجش‌های خاص اندازه‌گیری کرد. اما درحال حاضر مسأله اساسی در فقر، فقر کودکان و گرسنگی است که به دلیل عظمت و فراگیر بودن آن، سازمان‌های بین‌المللی فراوانی دست به کار شده و به مبارزه با آن پرداخته‌اند. مبارزه‌ای که نتایج جالبی را در بر داشته است. در این گزارش گوشه‌ای از فعالیت‌های این سازمان‌ها را مورد بررسی قرار داده‌ایم.

این لیست از ٤٥ سازمان غیردولتی که به منظور ارایه بینش برای تلاش، تأکید و تمرکز برای ریشه‌کنی فقر، با نبرد با این مسأله جهانی برخاسته‌اند، فراهم شده است. این سازمان‌ها تمام انرژی خود را وقف تلاش برای تغییر جهان به مکانی بهتر کرده‌اند. فعالان این حوزه و مسئولان «NGO»‌ها با هم همکاری می‌کنند و در برابر فقر به صورت روزانه به مبارزه می‌پردازند.

به قول یکی از بشردوستان بزرگ زمان ما، نلسون ماندلا: «مانند برده‌داری و آپارتاید، فقر طبیعی نیست، بلکه ساخته انسان است و می‌توان به واسطه اقدامات انسانی بر آن غلبه و آن را ریشه‌کن کرد. غلبه بر فقر یک ژست خیریه‌ای نیست. این کار عمل به عدالت است. حفاظت از یک حق اساسی بشر، حق کرامت و یک زندگی مناسب و معقول است.»

وجود سازمان‌های غیردولتی که نبرد با فقر را برعهده دارند، از اهمیت ویژه‌ای برخورداراست.

ناتوانی در پاسخگویی به نیازهای اولیه اساسی زندگی مانند آب آشامیدنی، مسکن و آموزش با توجه به کمبود منابع پولی همراه با چالش‌های گرسنگی و کمبود لباس مناسب یک تهدید قابل توجه برای جمعیت جهان خواهد بود. این یکی از دلایل مهمی است كه هر دقیقه توجه دراین مورد مهم و مهمتر می‌شود. بین سال‌های ١٩٩٠ و ٢٠١٥، با توجه به آمار بانک جهانی، ‌درصد جمعیت جهان که در فقر شدید به سر می‌برند از ٣٧,١ درصد به ٩.٦درصد کاهش یافته است. این نخستين‌بار است که میزان فقر در سطح کمتر از ١٠درصد به دست آمده که کاملا روند نزولی قابل توجهی بود. اما، هنوز کار ما تمام نشده است. فقر شدید هنوز هم یک چالش عمده جهانی است.

لیست زیر کامل نیست. اما تا حد زیادی میزان کمک مورد نیاز در سراسر جهان را نشان می‌دهد.

خوشبختانه، ریشه‌کن کردن فقر یک موضوع مهم و هدفی بزرگ برای بسیاری از سازمان‌های بین‌المللی محسوب می‌شود. تأکید بسیار ما بر این واقعیت است که این فهرست ناقص است.

از کودکان محافظت کنیم

نجات کودکان به صورت خستگی‌ناپذیر و به‌طور مستمر در دوران کودکی و در زمان بحران نوعی سرمایه‌گذاری به حساب می‌آید. این نیاز از این واقعیت که کودکان آینده کشور هستند، گرفته شده است. در ایالات متحده و در سراسر جهان، به کودکان شروعی سالم، فرصتی برای یادگیری و حفاظت از آسیب‌ها را می‌دهند. با تغییر زندگی کودکان درحال حاضر، آنها آینده خود و ما را نیز تغییرخواهند داد.

نانی برای جهان

اعضای نان برای جهان ارسال نامه‌ها و ایمیل، برقراری تماس‌های تلفنی و ملاقات اعضای کنگره‌شان در مورد قوانینی که در زمینه گرسنگی در ایالات متحده و سراسر جهان وضع شده است را انجام می‌دهند.

موسسه توسعهخارج از کشور

ماموریت این گروه الهام‌بخشی و اطلاع‌رسانی از سیاست‌ها و اقدام به عملی که منجر به کاهش فقر، کاهش درد و رنج و دستیابی کودکان به زندگی پایدار در کشورهای درحال توسعه است، می‌باشد. این NGO، فعالیت‌های خود را با ادامه تحقیقات با کیفیت بالا، مشاوره سیاست عملی و منتشر ساختن سیاست متمرکز و بحث و مناظره انجام می‌دهد.

نگرانی جهانی

نگرانی جهانی با فقیرترین مردم جهان برای تغییر زندگی آنها کار می‌کند. این سازمان بین‌المللی بشردوستانه برای مقابله با فقر و رنج در کشورهای آسیب‌پذیر جهان اختصاص داده شده است. اعضای این سازمان از طریق مشارکت مستقیم با مردم در این کشورها، مردم را برای بهبود زندگی خود با استفاده از دانش و تجربه خود برای نفوذ در تصمیمات اتخاذ شده در سطح محلی، ملی و بین‌المللی که فقر شدید را به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهند، قادر می‌سازند.

یک، سازمان مبارز و حامی بیش از ٧‌میلیون نفر در سراسر جهان است. این سازمان اقداماتی برای پایان دادن به فقر شدید و بیماری‌های قابل پیشگیری، به‌ویژه در آفریقا را به عهده دارد. اعضای این گروه معتقدند که مبارزه با فقر به دلیل مسأله خیریه‌ای بودن آن نیست؛ بلکه بیشتر در مورد عدالت و برابری است.

قطره قطره

از‌ سال ١٩٧٩، قطره قطره پیشگام در نجات مردم از فقر شدید است. این گروه، با کمک به بیش از یک‌میلیون نفر از فقیرترین مردم، بیشتر مردم را در مواجهه با خودکفایی اقتصادی و ارتباط با جوامع خود قرار داده است.

آکسفام

آکسفام یک کنفدراسیون بین‌المللی از ١٨ سازمان است که با شرکا و جوامع ملی در بیش از ٩٠ کشور همکاری می‌کند. جوامع محلی در آکسفام به تغییر جهان با پیدا کردن راه‌های عملی و خلاقانه برای بیرون کشیدن مردم از فقر و حرکت به سوی رشد مصمم است.

تیمار

تیمار یک رهبری جهانی در یک جنبش جهانی است که به پایان دادن به فقر اختصاص داده شده است. آنها همه جا برای تعهد تزلزل‌ناپذیر خود به شأن و منزلت مردم شناخته شده هستند. این گروه در سراسر جهان برای نجات جان، ریشه کن کردن فقر و دستیابی به عدالت اجتماعی در تلاش هستند.

پروژه قحطی و گرسنگی

دیدگاه این سازمان، ساخت یک جهان است که در آن هر زن، مرد و کودک، زندگی سالم و اتکا به نفس و با عزت داشته باشند. هدف آنها پایان دادن به گرسنگی و فقر با محور مردمی، قرار دادن زنان در محور برنامه‌ها و دفاع از قبول حضانت کودکان به صورت گسترده در کشورهای سراسر جهان است.

تغذیه آمریکا

ماموریت آنها تغذیه قحطی آمریکا از طریق یک شبکه ملی ازاعضای بانک‌های موادغذایی و تعامل کشور در مبارزه با گرسنگی است.

سالگرد ایالات متحده آمریکا

سالگرد ایالات متحده آمریکا شبکه‌ای متحد از بیش از ٧٥ سازمان ایالات متحده، ٥٥٠ جوامع دینی و ٥٠ شریک جهانی این سازمان است. این سازمان درحال اجرای اقتصادی است که به مردم آسیب‌پذیر خدمت، محافظت و مشارکت بیشتر مردم را ترویج دهد.

مرسی کورپس

مرسی کورپس یک سازمان جهانی پیشرو است که توسط این باور طراحی شده که دنیایی بهترهم امکان‌پذیر است. در فاجعه، در سختی‌ها، در بیش از ٤٠ کشور در سراسر جهان، اعضای این گروه شریک یافتن راه‌حل‌های امکان‌پذیر هستند. هدف آنها کمک به مردم برای پیروزي در برابر سختی و ساخت جوامع قوی‌تر از درون درحال حاضر و برای آینده است.

کمیته بین‌المللی نجات

کمیته بین‌المللی نجات در پاسخ به بدترین بحران‌های انسانی در جهان پا به عرصه وجود نهاده است. این سازمان به مردمی که زندگی و معیشت آنها در جنگ و فاجعه درهم شکسته، برای زنده ماندن بقایای حوادث و به دست آوردن کنترل از آینده کمک می‌کند.

مواد غذایی برای گرسنگان بین المللی

این سازمان به دنبال پایان دادن به تمام اشکال فقر انسانی با رفتن به مکان‌های سخت و زندگی از نزدیک با مردم آسیب‌پذیر در جهان است. این گروه به‌طور فعال همکاری با کلیساها، رهبران و خانواده‌ها را برای ایجاد روابط متحول‌کننده، راهنمایی برای عدالت و تجدید جوامع به‌طوری که هدف نهایی در هر فرد تنها خدا باشد را برعهده دارد.

چشم‌انداز جهانی بین المللی

چشم‌انداز جهانی یک سازمان کمک‌رسانی، توسعه و دفاع بر مبنای ایمان جهانی است که به کار با کودکان، خانواده‌ها و جوامع برای غلبه بر فقر و بی‌عدالتی اختصاص داده شده است. کسانی که در این گروه هستند به همه مردم، صرف‌نظر از مذهب، نژاد، قومیت یا جنسیت خدمت می‌کنند.

لبخند ریشه‌کنی فقر را با مهربانی آوای بین‌المللی کودکان یتیم ببینیم!

سازمان آوای بین‌المللی کودکان یتیم با جدیت متعهد به فراهم‌سازی مراقبت، آسایش و حمایت از کودکان بی‌سرپرست در سراسر جهان است. این سازمان فعالیت‌های خود را تحت ٤بخش اصلی انجام می‌دهد که به آنها اشاره می‌کنیم.

١) تغذیه: تمام کار این سازمان با تغذیه آغاز می‌شود. بسیاری از یتیم‌خانه‌ها، منابع کمی برای تغذیه این کودکان دارند، بنابراین این سازمان با این هدف با کشور هند و اوگاندا به مشارکت می‌پردازد. هر یک دلار می‌تواند وعده غذایی ٤کودک را تأمین کند.

٢) عشق‌ورزی: محرک شور و شوق ما این است که برای هر کودک عشق خداوندی را نهادینه کنیم. ما از «خانه‌های دوست‌داشتنی امن» که نهایتا آن را خانواده می‌نامیم، حمایت می‌کنیم. در همین راستا، برای رسیدن به این هدف که از اولویت‌های این سازمان است، صدای بین‌المللی یتیمان با سازمان خیریه دیگری که «جم GEM» نام دارد و مراقبت ازکودکان را به عهده دارد، نیز همکاری می‌کند.

٣) مراقبت و درمان: جراحی‌های اورژانسی برای «نیازهای ویژه کودکان یتیم» می‌تواند تفاوت بین مرگ و زندگی را نشان دهد. این سازمان به دنبال کشف و ارایه بهترین مراقبت‌های پزشکی برای کودکان یتیم و آسیب‌پذیر است.

٤) آموزش: هر کودک سزاوار به دانستن حقیقت و عشق به خداست. سازمان صدای بین‌المللی یتیمان یک سازمان مسیحی است و از این جهت این سازمان شرمی ندارد. این سازمان بین‌المللی می‌خواهد جهان یک کودک را در یک زمان تغییر دهد و معتقد است اینها همه با حضرت عیسی مسیح آغاز می‌شود.

موسسان: میت دوایت و لینی

این زوج ٣٧‌سال پیش ازدواج کردند، دوایت و لینی ٣٠‌سال پیش با نخستين باری که فرزندخواندگی بین‌المللی خود را آغاز کردند، حمایت پرشور و طولانی ‌مدت برای حل گرفتاری‌های کودکان یتیم را آغاز کردند. در طول ٣٠‌سال بعدی آن دو به کشورهای مختلفی برای جمع‌آوری گنجینه‌های بسیار سفر کردند. فرزند خوانده بزرگ آنها و نیازهای ویژه او به علاقه آنها به انجام این کار دامن می‌زد. دوایت و لینی درحال حاضر برای گرفتن حضانت و فرزندخواندگی سیزدهمین فرزند بعد از دو جین قبول فرزندخواندگی خود در تلاش هستند.

اوایل ازدواج آنها، دوایت تحصیل در مدرسه قانون را به اتمام رساند و به‌عنوان یک وکیل در غرب نیویورک برای حدود ١١‌سال به کار مشغول شد. در آن زمان، آنها احساس کردند که برای نزدیکی‌شان به مدرسه علوم دینی باید به همراه خانواده به جنوب نقل مکان کنند. پس از تحصیل در مدرسه علوم دینی آنها به مدت ٢٠‌سال پیشوای روحانی ارشد شدند.

با توجه به تجربه دوایت درحوزه قانون، وزارت و به‌عنوان پدر چند یتیم، او توانایی منحصر به فردی داشت که برای صدای بین‌المللی یتیمان و حمایت از کسانی که هیچ صدایی ندارند، خدمت کند.

بزرگترین شادی لینی حس مادری برای چندین و چند کودک بود. او از طریق وبلاگ شخصی خود، در جایی با نام سادگی از این کودکان حمایت می‌کرد. لینی همچنین در نخستين کتاب خودش با نام نجات روبی به جزییات نجات و پذیرفتن فرزندخواندگی خردسال‌ترین کودک که او را درحال مرگ در گوشه‌ای از یک یتیم‌خانه، با وزن ٦پوندی در سیزده ماهگی  يافته بود، می‌پردازد.

پنج فرزند بزرگتر دوایت و لینی ازدواج کرده‌اند. این زوج تاکنون هفت نوه که سه نفر از آنها نیز فرزندخوانده هستند، دارند.

این زوج در خانه‌ای زیبا در آریزونا زندگی می‌کنند.

برای بسیاری، این ایده؛ پیدا کردن راه حل کاهش فقر، بزرگ و به ظاهر غیرممکن است. با توجه به این‌که ١,٤‌میلیارد نفر در کشورهای درحال توسعه در روز با کمتر از ١.٢٥ $ زندگی می‌کنند. ٨٤٢‌میلیون نفردیگر و یا یک نفر در هشت نفر، به اندازه کافی  چيزي برای خوردن ندارند. امروزه، حدود دو‌میلیارد نفر دسترسی به آب تمیز ندارند و ٢٢,٠٠٠ کودک هر روز به دلیل شرایط تأسف‌بار فقر از بین می‌روند.

این آمار دلسرد‌کننده هستند. چه امیدی برای کاهش فقر وجود دارد؟ آیا راه‌حلی برای فقرهست؟ و اگر چنین است، این راه‌حل‌ها چه هستند؟

خبر خوب این است که راه حل‌هایی برای کاهش فقر وجود دارد، این راه‌حل‌ها امکان‌پذیر هستند و با انجامشان می‌توان اساسا فقر را کاهش داد، اگر به‌طور کامل نتوان ریشه کن کرد. در این‌جا ١٠ راه‌حل بسیار موثر به منظور نشان دادن این‌که پایان دادن به فقر غیرممکن نیست، آورده شده است.

ایجاد مشاغل خوب

ایجاد شغل، هم در ایالات متحده و خارج از کشور، یک راه عالی برای کاهش فقر به شمار می‌رود. زمانی که مردم شغل دارند، درآمد هم خواهند داشت و زمانی که مردم درآمد دارند، می‌توانند به راحتی خود را از فقر نجات دهند. UN می‌گوید که «بیکاری و کم‌کاری در هسته فقر است. برای فقرا، کار اغلب تنها دارایی آنهاست که به بهبود رفاه آنان کمک خواهد کرد.»

تحصیل و آموزش زنان

آموزش و تحصیل دختران و زنان بر بقیه جوامعی که در آن دختران و زنان زندگی می‌کنند، تأثیر دارد. مدرک تحصیلی یک زن با سنی که او ازدواج می‌کند و فرزنددار می‌شود، با سلامت و بیماری او، با فرصت‌های اقتصادی، با جایگاه اجتماعی و به‌طورکلی با آینده او در ارتباط است. زنان و دختران تحصیلکرده می‌توانند فقر در کشورهای درحال توسعه به‌عنوان مثال در ایالات متحده را کاهش دهند.

افزایش دستمزد و مزایا

ایالات متحده از‌ سال ٢٠٠٧ دستمزد حداقل فدرال خود را افزایش نداده است. به همین دلیل درحال حاضر، یک کارگر تمام وقت دارای دو فرزند که حداقل دستمزد رادریافت می‌کند، هنوز هم میزان فقر در خانواده‌اش را بالا خواهد برد. این موضوع تقریبا در هر کشور دیگری به‌خصوص در کشورهای درحال توسعه هم وجود دارد. بالا بردن حداقل دستمزد به‌طور بالقوه می‌تواند سلامت و رفاه میلیون‌ها نفر را افزایش دهد.

تغذیه به‌خصوص در نوزادان

تغذیه مناسب یک شاخص بسیار مهم از توانایی فرد برای خروج از فقر و بعد از آن در زندگی است. کسانی که از زمان لقاح تا ٢٤ ماهگی دچار سوءتغذیه هستند، پس از زایمان در معرض خطر بالاتری از ناتوانی جسمی و روانی مادام‌العمرخواهند بود. به این دلیل، آنها «گرفتار فقر» هستند و قادر به ایفای سهم و نقش کامل برای «توسعه اقتصادی و اجتماعی خانواده‌ها و جوامع خود» به‌عنوان یک بزرگسال و فرد بالغ نیستند.

دسترسی به بهداشت و درمان

رئیس بانک جهانی، جیم یونگ کیم، می‌گوید که معتقد است «پوشش بیمه درمانی جهانی در همه کشورها می‌تواند برای رسیدن به هدف پایان فقر شدید تا ‌سال ٢٠٣٠ موثر باشد.» او می‌گوید به دلیل حدود ١٠٠‌میلیون نفر که تحت فشار شدید فقر قرار دادند، هر‌ سال نیاز به صرف پول و هزینه در مسائل مربوط به سلامت، و این‌که به دلیل مسائل مربوط به سلامت در حدود ١٥٠‌میلیون نفر دیگر به مشکلات فشار مالی شدید، بیمه درمانی همگانی دچار می‌شوند، تا حد زیادی می‌تواند فقر را در سطح جهانی از بین ببرد.

در شماره‌های بعدی، به بررسی با جزییات بیشتری در این حوزه خواهیم پرداخت.

آموزش؛ راه‌حل بلندمدت مبارزه با مسأله فقر

سعید اسلامی بیدگلی، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی| «فقر» از آن دست واژه‌هایی است که رد پای آن هم در ادبیات علمی یافت می‌شود و هم در واژگان سیاستمداران و احزاب. تعاریف بسیاری از فقر در ادبیات علم اقتصاد وجود دارد. مفهوم فقر به میزان دسترسی افراد به منابع در جهت برآورده کردن نیازهایشان اشاره دارد. اگر کسی از تأمین پایین‌ترین سطح نیازهای خود (شامل خوراک و پوشاک) محروم باشد، فقیر مطلق نامیده می‌شود. اما آنچه محور بیشتر منازعات سیاسی و اجتماعی است، فقر نسبی است که براساس سطح اقتصادی کشورها تعریف می‌شود. فقر نسبی به‌معنای توانایی تأمین نیازهای اولیه و عدم‌ توانایی در تأمین رفاهیات زندگی است. موضوع فقر هم اهمیت اقتصادی دارد و تحقیقات بسیاری، رابطه وجود فقر و رشد اقتصادی را مورد بررسی قرار داده است و دارای اهمیت اجتماعی و به‌تبع آن سیاسی است. از این رو موضوع فقر و توجه به فقرا هر بار یکی از مهمترین مباحث مطروحه در منازعات سیاسی و به‌ویژه در زمان انتخابات است.

موضوع فقر در اقتصاد ایران که همواره با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است و اقشار و طبقات ضعیف همواره محور شعارهای سیاسیون بوده‌اند. یکی از علل فقر در جوامع رکود اقتصادی و رشد بیکاری است. آمارهای اقتصاد ایران نشان می‌دهد که ٥١‌درصد خانوارهای فقیرترین دهک درآمدی حتی یک فرد شاغل هم در خانواده خود ندارند. از این‌رو بدیهی است که یکی از مهمترین برنامه‌های دولت برای رفع فقر، ایجاد رونق اقتصادی و افزایش آمار واقعی اشتغال در جامعه است. اما دولت‌ها علاوه بر این‌که به رفع فقر در کوتاه‌مدت توجه دارند، باید برنامه‌های مدونی برای کاهش فقر و افزایش کیفیت زندگی شهروندان در بلندمدت  داشته باشند. همین برنامه‌هاست که سطح زندگی افراد کشورهای مختلف در بلندمدت را متفاوت می‌کند. آموزش از مهمترین برنامه‌های دولت‌ها و حاکمیت‌ها برای رفع فقر و در حقیقت شکستن چرخه فقر در خانواده‌هاست. لازم است توجه کنیم که هم‌اکنون در جامعه ما سرپرستان ٦٩‌درصد فقیرین دهک درآمدی دارای تحصیلات ابتدایی یا کمتر هستند (٤٤‌درصد بی‌سواد و ٢٥‌درصد دارای تحصیلات ابتدایی). نکته کلیدی درباره آموزش همان چرخه فقر است. متاسفانه خانواده‌های فقیر بودجه بسیار اندکی به آموزش تحصیلی و مهارتی کودکان خود تخصیص می‌دهند و در نتیجه کودکان پرورش‌یافته در چنین خانواده‌هایی نیز توانایی کسب درآمد سالم و حاصل از شغل مولد اقتصادی را نخواهند داشت و چرخه فقر در چنین خانوارهایی ادامه‌دار خواهد بود. آمارها نشان می‌دهد که خانوارهایی که در دهک با کمترین درآمد قرار دارند، در ‌سال ٩٣، تنها ٤٠هزار تومان به آموزش کودکان خود اختصاص داده‌اند. این رقم در ‌سال ٩٤ کاهش هم داشته است و به ٣٩‌هزار تومان رسیده است.

به این ترتیب، واضح است که یکی از وظایف دولت برای قطع چرخه فقر توسعه آموزش عمومی (و به‌خصوص آموزش مهارت‌های شغلی) است. همچنین نباید فراموش کرد که فقر پازل توسعه متوازن را بر هم خواهد زد. بدین معنا که امکان ندارد بخش‌هایی از سرزمین ایران در فقر بسیار زندگی کنند و سایر مناطق سرزمینی توسعه بیابد؛ چه همیشه حرکت جمعیتی از مناطق محروم به سمت مناطق توسعه‌یافته (در جهت یافتن شغل، درآمد، آموزش و رفاه) وجود خواهد داشت، بنابراین دولت باید عدالت آموزشی را در دستور کار خود قرار دهد. این عدالت قطعا اولویت بسیار بیشتری از عدالت اقتصادی دارد و تأثیر بلندمدت آن در رفع فقر بسیار بیشتر خواهد بود.