بازنشستگی عصای پیری یا بلای پیری؟

بازنشستگی در ایران

بازنشستگی چیست؟

در واژه شناسی زبان فارسی، بازنشسته و بازنشستن به صورت های زیر تعریف شده است: بازنشستن یعنی بر کنار رفتن از کار و خدمت، تقاعد، گوشه گیری و بازنشسته کسی است که در پیری یا پس از مدت های طولانی یا به علل دیگر از کار برکنار رود و از حقوق بازنشستگی استفاده کند.

شرایط بازنشستگی براساس قوانین تامین اجتماعی

صندوق بازنشستگی کشوری:

برای احراز بازنشستگی در قانون تامین اجتماعی به دو معیار مهم توجه می شود:

۱- رسیدن به سن مقرر در قانون

۲- داشتن سنوات پرداخت حق بیمه به میزان مقرر در قانون تامین اجتماعی

بر مبنای دو عامل فوق احراز شرایط بازنشستگی در بر اساس شرط زیر صورت می گیرد:

 سن بازنشستگی ۶۰ سال سن برای مردان و ۵۵ سال سن برای زنان است که در این حالت فرد بیمه شده با داشتن حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه  می تواند بازنشسته شود.

تاریخچه بازنشستگی

در قرن ۱۹ میلادی فکر کمک به افرادی که سالهای بسیاری را در امورخدماتی به سر برده اند در برخی از کشورهای اروپایی شکل گرفت. از سال ۱۸۶۹ قانونی در انگلستان وضع شد که به موجب آن به مقامات سیاسی پس از مدت معینی خدمت حقوق بازنشستگی پرداخت می شد. بازنشستگی به شکل نمادین و قانونمند از نوامبر سال ۱۸۸۱ ابتدا در آلمان و به سرعت در سایر کشورها بوجود آمد.

در ایران در سال ۱۳۰۱ قانون استخدام کشوری و در سال ۱۳۰۲ قانون استخدام قضات به تصویب رسید که در هر دو قانون پرداخت حقوق بازنشستگی منظور شده است. و پس از آن قوانین دیگری وضع شد که به موجب آن ها حقوق بازنشستگی به عموم کارکنان لشکری و کشوری تعلق گرفت. در سال ۱۳۲۸ اولین قانون کار به تصویب رسید و صندوقی به نام تعاون و بیمه کارگری تشکیل گردید که به کارگران پیر و از کار افتاده حقوق پرداخت می نمود.

در ایران پس از برقراری حکومت مشروطه، در تاریخ ۰۱/۰۲/۱۲۸۷ شمسی در مجلس قانونی با نام « قانون وظایف» وضع شد که برای وراث ارباب حقوق دیوانی یعنی عائله کارمندان متوفای دولت حقوق برقرار شود. طبق این قانون پدر، مادر، عیال و اولاد و نوادگانی که تحت تکفل مستخدم متوفی بودند جمعاً از نصف حقوق ماهانه کارمند استفاده می کردند و سهم اناث از حقوق وظیفه معادل نصف سهم ذکور تعیین شده بود.

حصر وراث قانونی به صورت فوق به صورتی که شامل افراد نفقه بگیر خانواده می گردید و تعیین سهم اناث از وظیفه برابر نصف سهم ذکور نشان می دهد که قانون مذکور متأثر از اصول مذهبی بوده است. با توجه به اینکه در قانون مذکور برای زمان حیات کارمند و دوران سالخوردگی یا از کار افتادگی او فکری نشده بود بلکه فقط وراث وی از حمایت اجتماعی برخوردار می گردیدند لذا  نمی توان آن را قانونی جامع در زمينه تأمين كاركنان دولت دانست زيرا در شرايطي كه اصل استخدام و تعيين حقوق زمان اشتغال فاقد ضوابط قانونی بود و برای حقوق بازنشستگی و از کار افتادگی نیز پیش بینی لازم بعمل نیامده بود. پرداخت حقوق وظیفه به وراث را می توان فقط قدمی در جهت تأمین کارکنان دولت تلقی نمود.

اما اولین قانون گذاری در زمینه تأمین اجتماعی کارکنان دولت بعنوان قسمتی از حقوق استخدامی و به منظور حمایت از آنان و وراث آنان در مقابل پیری و فوت و از کار افتادگی در سال ۱۳۰۱ بعمل آمد.

در حقیقت می توان گفت بیست و دوم آذر ۱۳۰۱ روز پیدایش نظام بازنشستگی در ایران است.

تاثیرات روحی و جسمی بازنشستگی

اثرات روحی بازنشستگی

از آنجائيکه دوران بازنشستگي معمولاً با شروع سالمندي همراه است، دوره سالمندي و پايان ميانسالي دوره اي است که تمام سلولهاي بدن به نوعي حداکثر کارکرد خود را انجام داده اند و به اصطلاح" تحليل" رفته اند و ديگر کارآيی زمان جواني را ندارند و لذا بعضي از اثرات استرس که در بالا ذکر آنها رفت، الزاماً اثرات مستقيم استرس نمي باشند. در واقع هم اثرات فوق الزاماً بروز نمی کند ولی بعضی از اين اثرات در بازنشستگان به دلايل مختلف ممکن است شديد باشد. اين اثرات شامل:

• اختلالات جسمانی
• احساس بيهودگی در اثر کار نکردن
•  بيماريهای تحليل برنده
• ضعف حافظه
• بيماريهای تنفسی
• فراموشی
• بيماريهای قلبی، عروقی
• پرحرفی
• بيماريهای گوارشی
• تمايل به ايراد گرفتن و سرزنش کردن خود يا ديگران
• جنون پيری و آلزايمر
• نفی حقايق
• افسردگی
• بی حوصلگی
• عدم توانايی در برنامه ريزی و سازماندهی زمان خود
• بي خوابي و بد خوابی
• خودکشی
• از دست دادن هويت
• اعتياد
• از دست دادن اعتماد به نفس
• بروز حوادث غير معمول در منزل
• مرگ زودرس