آیا اصغر فرهادی می‌تواند نخل طلای فستیوال کن را بگیرد؟

فستیوال فیلم کن این روزها درحالی به روزهای پایانی خود نزدیک می‌شود که برخلاف انتظاراتی که بعد از انتخاب شدن فیلم جدید اصغر فرهادی به‌عنوان فیلم افتتاحیه این دوره از فستیوال ایجاد شده بود؛ به نظر می‌رسد این فیلم کمترین شانسی برای برنده شدن در شب پایانی فستیوال ندارد، به‌خصوص که در جدول ستاره‌دهی منتقدان، این فیلم با امتياز ١,٨ يكي از سه فيلم ضعيف اين دوره به شمار آمده است.

این درحالی است که منتقدان بزرگ حاضر در کن استقبال به مراتب بهتری از جدیدترین ساخته جعفر پناهی به عمل آورده‌اند. در فهرست ستاره‌های منتقدان به فیلم‌های بخش رقابتی کن، فیلم سه رخ با ميانگين ٢.٦ ستاره يكي از سه فيلم برتر به شمار می‌آید و می‌توان گفت تقريبا همه منتقدان فيلم تازه پناهي را پسنديده و به آن امتيازهاي دو و سه از چهار ستاره ممكن داده‌اند. البته این فیلم امتياز چهار ستاره ندارد؛ که می‌تواند به این معنا باشد که کسی قایل به بی‌ایراد بودن این فیلم نیست...

اصغر فرهادی؛ موفق یا شکست خورده؟

با این‌که امتیازها و ستاره‌های منتقدان هیچ گاه معیار مناسبی برای گمانه‌زنی درباره سرنوشت فیلمی نبوده و بسیار مورد می‌توان مثال زد که فیلمی باوجود شکست‌های فاحش انتقادی توانسته باشد دل داوران را به دست آورده و در شب اهدای جوایز به‌عنوان برنده معرفی شود، اما به‌هرحال این نیز می‌تواند مقیاسی باشد برای برآورد میزان موفقیت یک فیلم؛ که از این نظر همه می‌دانند اصغر فرهادی در بخش رقابتی کن امسال نتوانسته حرف چندانی برای گفتن داشته باشد.

فرهادی که در تمام سال‌های اخیر یکی از سینماگران محبوب برای منتقدان بوده، درحالی از سوی منتقدان حاضر در کن پس زده شده که فیلم او که همزمان با فستیوال در سینماهای فرانسه اکران شده، از سوی مردم مورد استقبال قرار گرفته و با فروشی بالا مواجه شده است. همه می‌دانند همزمان با حضورش در فستیوال در فرانسه اکران عمومی‌ شده و حالا گفته می‌شود که این فیلم که در ٤٣٠ سینما به نمایش درآمده، در همان هفته نخست ٣٣٠‌هزار مخاطب فرانسوی پیدا کرده و در صدر گیشه فرانسه قرار گرفته است. فیلم فرهادی فقط در شهر پاریس در چهار روز نخست اکرانش بیش از ٦٠‌هزار بیننده داشته...

انتقام از اصغر!

این نکته که فیلم فرهادی به‌عنوان پرمخاطب‌ترین فیلم فرانسه در هفته اخیر، از نظر انتقادی نتوانسته کمترین موفقیتی به دست آورد، منتقدان نشریه پوزیتیف را که هواداران سنتی این فیلمساز نامیده می‌شوند، به این فکر انداخته که شاید منتقدان فرانسوی و کلا اروپایی‌ها درحال انتقام‌ گرفتن از این کارگردان هستند. همه می‌دانند که در جدول منتقدان رتبه خوبی ندارد و جزو سه فیلم ضعیف فستیوال امسال است؛ به گفته نشریه معتبر پوزیتیف چوب رقابت‌های ‌سال گذشته را می‌خورد، یعنی زمانی که در مراسم اسکار فیلم فروشنده بالاتر از فیلم تونی اردمان که محبوب منتقدان هنری اروپایی بود، قرار گرفت و بهترین فیلم خارجی اسکار لقب گرفت. در حقیقت پوزیتیفی‌ها عقیده دارند واکنش بسیاری از منتقدان اروپایی این فیلم ریشه‌های غیرسینمایی دارد.

نخل‌های ایرانی؟!

امسال در فستیوال کن سه ایرانی شانس دریافت جایزه نخل طلا را به‌عنوان معتبرترین جایزه هنری در دنیای سینما دارند. اصغر فرهادی، جعفر پناهی و البته گلشیفته فراهانی؛ که این سومی در دختران خورشيد ساخته اوا اوسون نقش يك جنگجوي ايزدي را ايفا مي‌كند. با این‌که نخلی که به بازیگران داده می‌شود با نخل طلای معروف کن تفاوت دارد، اما در کل با توجه به بازتاب‌های انتقادی فیلم دختران خورشيد به نظر می‌رسد فراهانی در بین ایرانی‌ها کمترین شانس را برای جایزه گرفتن در شب اهدای جوایز دارد.

مگر این‌که روند رو به صعود این بازیگر باعث شود داوران درباره او بی‌توجه به فیلم و کمبودهایش داوری کنند، وگرنه دختران خورشید را منتقدان یک شکست کامل عنوان کرده‌اند. منتقدان ليبراسيون و دي‌سايت آلمان آن را بي‌ارزش دانسته و به آن نمره صفر داده‌اند. هفت رسانه با دادن يك ستاره معتقدند دختران خورشيد فيلمي ضعيف است و جالب اين‌كه دو منتقد ديلي‌تلگراف بريتانيا با دادن سه ستاره به نشانه خوب، حسابي از فيلم استقبال كرده‌اند.

با توجه به اتفاقاتی که برای فرهادی و فراهانی رخ داده، گفتن این‌که جعفر پناهی شاید بیشترین شانس را برای دریافت نخل طلا داشته باشد، بیراه نیست. فیلم سه رخ نه‌تنها در جداول منتقدان اوضاع خوبی دارد که حتی اجماعی که روی سه رخ صورت گرفته و عنوان شده که این فیلم پناهی بدون توجه به مسائل سیاسی هم فیلم خوبی است و برخلاف سه فیلم اخیر این کارگردان اعتبارش را از خود سینما و نه از فشارهای وارد آمده به کارگردانش می‌گیرد، شانس این فیلم را برای موفقیت در کن بیشتر می‌کند.

هر فیلم چند ستاره؟!

در جدول ستاره‌دهی منتقدان تاکنون فیلم کتاب تصویر جدیدترین ساخته ژان لوک گودار در صدر جدول قرار گرفته؛ با این‌که با واکنش‌های متفاوت و بعضا بسیار منفی از جانب دیگر منتقدان روبه‌رو شده است. درواقع تفاوت نگاه‌ها به این فیلم، این شائبه را پیش می‌آورد که شاید در مورد این فیلم نیز مثل فیلم فرهادی نوعی نگاه غیرهنری در امتیازدهی منتقدان فرانسوی رخنه کرده است.

این فیلم که با کسب امتیاز سه از چهار صدرنشین جدول منتقدان اسکرین است، از منتقدان روزنامه‌هاي ليبراسيون و بانگوك‌پست چهار ستاره گرفته و ميشل سيمن از نشريه پوزيتيف فرانسه هم آن را شايسته دريافت يك ستاره به‌عنوان ضعيف دانسته است. فيلم تازه استاد فرانسوي از گروه منتقدان اسكرين و هفت منتقد و رسانه ديگر سه ستاره به معني خوب دريافت كرده تا ميانگين امتياز آن تا ششمين روز جشنواره كن ٢٠١٨ روي مرز سه متوقف بماند.

رتبه دوم جدول را فیلم جنگ سرد ساخته پاول پاوليكوفسكي در اختیار دارد. تنها فيلم جشنواره امسال كه سه امتياز چهارستاره‌اي دارد؛ در مجموع ميانگين امتیازی ٢,٩ را دارد. خاکستر پاک‌ترین سفیدی است ساخته جيا ژانگ‌كه از چين هم با گرفتن امتياز ميانگين ٢.٩ پايين‌تر از كتاب تصوير گدار قرار گرفته. در رتبه بعدی هم سه رخ قرار گرفته است...

امین فرج‌پور