«پارادایس» یکی از آثاری است که بعد از پشت سر گذاشتن حواشی بسیار، سرانجام از بهمن امسال اکران شد؛ اثری که به‌دلیل داستان اصلی‌اش و پرداختن به بخشی از زندگی دو طلبه جوان و یک رئیس حوزه علمیه بعد از چهار سال روی پرده سینما رفت.
بدون شک یکی از فیلم‌های پرحاشیه چند سال اخیر «پارادایس» بوده است. فیلمی که حواشی بسیاری را در زمان حضور حجت‌الله ایوبی، رئیس اسبق سازمان سینمایی پشت سر گذاشت. این اثر برای حضور در جشنواره سی و چهارم فرم را پر کرد، اما نتوانست نظر هیئت انتخاب را جلب کند و در این فستیوال حضور داشته باشد. «پارادایس» در زمان حضور محمدمهدی حیدریان هم فرصتی برای اکران پیدا نکرد تا شاهد حضور حسین انتظامی در سازمان سینمایی باشیم و سرانجام وعده ابراهیم داروغه‌زاده، معاونت نظارت سازمان سینمایی محقق شد و این اثر سینمایی در آستانه آغاز جشنواره فیلم فجر به نمایش عمومی درآمد.
داستان دو طلبه و یک روحانی در آلمان
علی عطشانی در «پارادایس» داستان دو طلبه جوان در فضای حوزه علمیه و بعد هم سفر آنان به آلمان را روایت می‌کند. مهران رجبی که نقش رئیس حوزه علمیه را دارد با همراهی آن دو طلبه جوان راهی کشور آلمان می‌شود. طی این سفر، رفتار و عملکرد روحانی فیلم تا اندازه‌ای متفاوت می‌شود که یکی از طلبههای جوان با پرسش‌های مکررش مدام از وی درباره تناقض‌های گفتار و کردار وی در آلمان سؤال می‌کند و این سفر را مجالی برای شناخت بهتر رئیس حوزه می‌داند.
کلیشه‌هایی که هنوز وجود دارد
اما فارغ از حواشی که به حضور روحانیون در «پارادایس» علی عطشانی توسط گروه‌ها و ارگان‌ها وارد شده است، ساخت فیلم درباره روحانیون اگرچه در مقطع کنونی نسبت به گذشته آسان‌تر شده است، اما با این حال به نظر می‌رسد کارگردانان راحت‌تر به سراغ ساخت آثاری درباره روحانیون می‌روند. هرچند هنوز نمی‌توان یک سری کلیشه‌ها را نسبت به روحانیون در تلویزیون و سینما از بین برد و نوعا باید آنان را مثبت نشان داد. اما چگونه و چه کسی برای اولین بار مستقیماً زندگی روحانیون را به سینما آورد؟
«زیر نور ماه»
رضا میرکریمی فیلم «زیر نور ماه» را در سال ۱۳۷۹ ساخت. این اثر نخستین فیلم سینمایی بعد از انقلاب است که شخصیت اصلی آن یک روحانی شیعه است. «زیر نور ماه» به دلیل جذابیت قصه و نوع کارگردانی آن توانست جوایز داخلی و خارجی بسیاری را کسب کند. همچنین جایزه اول هفته منتقدان جشنواره کن موسوم به جایزه بزرگ را از آن خود کرد.
«مارمولک» و یک روحانی‌نما
بدون شک پر‌مخاطب‌ترین اثر نمایشی درباره روحانیون، فیلم سینمایی «مارمولک» ساخته کمال تبریزی و به نویسندگی پیمان قاسم‌خانی است. خط داستانی «مارمولک» در آن سال‌ها بسیار کنجکاوی برانگیز و تابوشکن بود. پرویز پرستویی در نقش رضا مارمولک نقش دزد سابقه‌داری را بازی می‌کرد که برای فرار از زندان لباس روحانیت را بر تن می‌کند، هر چند این اثر داستان یک روحانی‌نماست، اما «مارمولک» توانست برای اولین بار اثری درباره شخصیت روحانیون را در فضای کمدی و طنز به تصویر بکشد.
یک اثر سینمایی شریف
فیلم سینمایی «او» بر خلاف «مارمولک» برای مخاطبان عام سینما خیلی آشنا و شناخته شده نیست. رهبر قنبری دومین فیلم بلند سینمایی خود را در حالی ساخت که قصه اصلی داستان، زندگی یک روحانی را که در دامنه‌های کوه سبلان به‌عنوان امام جماعت مورد اعتماد است، روایت می‌کند. این اثر توانست مورد توجه منتقدان هم قرار گیرد. تا جایی که رضا درستکار منتقد سینما درباره «او» گفت: «این اثر از حوزه تبارشناسی روحانیت به سلامت بیرون می‌آید، چنین فیلم‌سازهایی قاب‌بندی‌هایشان درست است و کاملاً سینما را می‌شناسند.» رضا ناجی هم نقش روحانی فیلم را بازی می‌کند و با توجه به اینکه تا قبل از این اثر سینمایی هنوز خیلی وارد آثار کمدی سینما نشده بود، بسیار باورپذیر و رئال توانست این نقش را ایفا کند.
«استشهادی برای خدا»
راهبان قدیمی قطار در روزهای پایانی زندگی‌اش، برای جبران اتفاقات گذشته به روستای زادگاه خود بازمی‌گردد و درصدد جبران اتفاقات گذشته‌اش است که در این مسیر یک روحانی به او کمک می‌کند. «استشهادی برای خدا» در سال ۱۳۸۶ توسط علیرضا امینی ساخته شد. هر چند که این اثر مستقیماً زندگی یک روحانی را بازگو نمی‌کند، اما به دلیل تأثیرگذاری نقش روحانی و بازی خوب محسن تنابنده، این شخصیت یکی از روحانیون ماندگار سینما شد. محسن تنابنده که یکی از نویسندگان فیلم هم بود برای بازی در این اثر برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد جشنواره فیلم فجر شد.
«طلا و مس» و طلبه بودن بهروز شعیبی
منوچهر محمدی بعد از تهیه‌کنندگی فیلم‌هایی چون «زیر نور ماه» و «مارمولک»، تجربه تهیه‌کنندگی یک اثر سینمایی دیگر با محوریت روحانیون را به کارنامه خود اضافه کرد. «طلا و مس» مستقیماً به زندگی یک طلبه جوان که تازه به تهران آمده و دچار یکسری مشکلات می‌شود، می‌پردازد. همایون اسعدیان به‌عنوان کارگردان توانسته فیلمی قابل‌اعتنا و مطرح بسازد. البته بازی بازیگران هم به باورپذیری و کیفیت این اثر سینمایی خیلی کمک کرد تا جایی که برخی منتقدان اعلام کردند بهروز شعیبی واقعاً یک طلبه روحانی است. نگار جواهریان هم به خاطر ایفاگری نقش زهرا توانست سه جایزه مهم داخلی را از آن خود کند.
رضا کیانیان و مرحوم شکیبایی، روحانیون تمام تلویزیون
بازیگران بسیاری در تلویزیون نقش روحانی را ایفا کرده اند. رضا توکلی در سریال «او یک فرشته بود»، فرهاد آئیش و هومن برق‌نورد در سریال «پرده‌نشین»، جواد عزتی در مجموعه «دودکش»و ... . اما نمی‌توان از بازی خسرو شکیبایی در مجموعه «مدرس» گذشت. تله‌تئاتری که در سال ۱۳۶۵ از تلویزیون پخش شد و زنده‌یاد خسرو شکیبایی نقش آیت‌الله مدرس را ایفا کرد. مونولوگ‌‌های طولانی و بدون وقفه و قدرت بیان این بازیگر توانست تا حدی تأثیرگذار باشد که اکثر مخاطبان تلویزیون شخصیت آیت‌الله مدرس را با این اثر به یاد آورند. مجموعه تلویزیونی موفق «کیف انگلیسی» را هم نمی‌توان بدون یک روحانی به یاد آورد که رضا کیانیان آن را ایفا کرد. این بازیگر به‌اندازه‌ای توانست این نقش را دلپذیر ایفا کند که در مراسم اختتامیه دومین جشنواره روحانی و سینما در تالار سوره حوزه هنری، جایزه بهترین بازیگر نقش روحانی را برای بازی در سریال‌های کیف انگلیسی و روزگار قریب دریافت کرد.
- 16
- 1
