چه فیلم ترسناک بنامیدشان و چه تریلر یا درام روانشناختی با بن مایه های اجتماعی-جنسی، فیلم هایی که در یک دهه اخیر دیوانگی و زهر چشم گرفتن را برای سینماروها به ارمغان آورده اند، با بینش و هنرمندی تکرار نشدنی موفق به انجام این کار شده اند. بدین ترتیب، حتی عادلانه به نظر نمی رسد که سعی کنیم فهرستی واحد از بهترین و تاریک ترین فیلم های یک دهه اخیر تهیه کنیم اما این دقیقاً همان کاری است که می خواهیم در این مطلب انجام دهیم. این ها فیلم هایی هستند که که مدت ها پس از بالا رفتن تیتراژ پایانی شما را بیدار نگه می دارند، شاید به این این خاطر که سخت در مورد چیزهای عجیبی که در ساعات اخیر روی صفحه نمایش دیده اید به فکر فرو رفته اید یا شاید به این خاطر که برای بستن چشم ها و خوابیدن، بیش از حد ترسیده اید.
از فیلم های متفاوت علمی تخیلی تا داستان های پیچ و تاب دار از تسخیر توسط شیاطین و فیلم های آزمایشی که مرزهای سینما را در هم نوردیده اند، در ادامه می خواهیم شما را با برخی از شوکه کننده ترین و تکان دهنده ترین فیلم های یک دهه اخیر سینما آشنا کنیم.
۱- Under the Skin (2014)
اگر با جاناتان گلیزر آشنایی داشته باشید خوب می دانید که او از مدت ها قبل علاقه ای وافر به زیر پا گذاشتن مرزهای سینما با تصویرسازی های ناخوشایند و حال و هوای شیطانی فیلم هایش داشته است. این موضوع برای او طبیعی است که دائماً به بافتن تصاویر چالش برانگیز با تم های تکان دهنده در قالب فیلم های سینمایی ادامه می دهد. کمتر کسی می تواند بگوید که گلیزر قبلاً با فیلم درام جنایی Sexy Beast خود در سال ۲۰۰۰ و فیلم رازآلود روانشناختی-جنسی Birth در سال ۲۰۰۴ چنین مرزهایی را رد نکرده است اما هیچ کدام از این دو فیلم نیز نتوانستند ما را برای اتفاقات شوکه کننده فیلم بعدی گلیزر در سال ۲۰۱۳ با نام Under the Skin آماده کنند. از همان سکانس ابتدایی تا پایان فیلم، داستان حمله ای همه جانبه به احساسات و حواس مخاطب است.
این فیلم یک بازی بی نقص و هنرمندانه از اسکارلت جوهانسون دارد که فاصله زیادی با آنچه دارد که در دنیای سینمایی مارول از او می بینیم. و سکانسی در نیمه راه این فیلم وجود دارد که چنان شما را شوکه می کند که سخت بتواند جلوی خود را بگیرید که تلویزیون را خاموش نکنید. اما بهتر است به تماشای فیلم ادامه دهید زیرا اگر چه Under the Skin شبیه فیلمی است که به جای تماشا کردن، از آن جان سالم به در می برید، عبور از خط پایان در این ادویسه فرازمینی یکی از ارزشمندترین و اقناع کننده ترین تجربیات سینمایی است که همیشه امیدش را داشته اید.
۲- The Babadook (2014)
وقتی کارگردان یکی از بهترین فیلم های ترسناک تاریخ سینما مدعی می شود که فیلم شما ترسناک ترین فیلمی است که تاکنون دیده است، می دانید که چیزی خاص و ویژه خلق کرده اید. این اتفاق زمانی رخ داد که ویلیام فریدکین بزرگ- مردی که The Exorcist را ساخت- به اطرافیانش گفت که فیلم مستقل جنیفر کنت در سال ۲۰۱۴ به نام The Babadook شما را زهره ترک خواهد کرد. و بدین ترتیب بود که علاقمندان به ژانر وحشت خیلی زود پس از صحبت های فریدکین خود را برای تماشای یکی از تکان دهنده ترین فیلم های ترسناک تاریخ سینما آماده کردند. و فریدکین هم حق داشت. با یک حس مطلق و متفاوت از وحشت، فیلم The Babadook داستان مادری تنها را روایت می کند که در بزرگ کردن پسرش که به مشکلات عاطفی جدی مبتلاست با دشواری مواجه شده است.
البته با توجه به اینکه شوهر این زن در هنگام رساندن او به بیمارستان در شب زایمانش کشته شده، واضح است که هم مادر و هم پسرش مشکلات عمیقی دارند که باید حل شان نمایند، مشکلاتی که زندگی شان را بیش از پیش پیچیده می کند وقتی شخصیت داخل کتاب ترسناک پسربچه به نام «مستر بابادوک» در خانه ظاهر می شود. در شرایطی که کنت آرام آرام مهمانی وحشت خود را آغاز می کند، یک روایت حیرت انگیز شکل می گیرد، روایتی که به شکلی هوشمندانه به تم های احساسی سنگین در مورد جان سالم به در بردن از تروماهای گذشته و دشواری های یک مادر تنها بودن با بیماری ویرانگر افسردگی شدید می پردازد. همچنین The Babadook یک فیلم درجه یک هیولایی با وحشت های بسیار واقعی تر از آن چیزی است که در یک فیلم معمولی این ژانر خواهید دید. این فیلم به معنای واقعی کلمه شما را زهره ترک خواهد کرد اما در پایان نیز قلب شما را در گلویتان رها خواهد کرد.
۳- Hereditary (2018)
به گفته آری آستر، کارگردان و نویسنده این فیلم شوکه کننده و بیرحم، Hereditary در ذات خود تنها یک فیلم درام خانوادگی است. اما این تعریف شبیه آن است که فیلمی مانند Jaws را داستان افسون کننده یک ماهی بیرون از آب توصیف کنیم. پس بله، اگر چه نمی توانیم بگوییم که Hereditary یک فیلم خانوادگی درام نیست اما باید واضح بگوییم که این فیلم تنها یک درام خانوادگی نیست. و هنوز هم صحبت آستر درست است، Hereditary در ابتدا خود را یک نوع متفاوت از درامی مستقل در مورد اندوه یک خانواده بعد از مرگ عزیزی نشان می دهد. با پیشرفت داستان، یک گذشته عمیق و تاریک شروع به آمدن به سطح می کند و Hereditary به سرعت به یک کابوس ماوراءالطبیعه دیوانه کننده تبدیل می شود که برای درک میزان وحشت و شوکه کننده بودنش تنها باید خودتان بنشینید و تماشایش کنید. فقط باید به شما هشدار دهیم که بعد از تماشای Hereditary هرگز نمی توانید وانمود کنید که آن را ندیده اید.
در صورتی که خودتان هنوز این فیلم را ندیده اید، تنها می گوییم که همان لحظه دقیقی که آری آستر مسیر فیلمش را از درامی خانوادگی به یک تراژدی خانوادگی تمام عیار تغییر می دهد، خوب متوجه خواهید شد. این را سریع متوجه خواهید شد زیرا لحظه ای که اتفاق می افتد به وضوح و سادگی یکی از شوکه کننده ترین سکانس های تاریخ سینما را شاهد خواهید بود. آستر تازه با این لحظه فقط خود را گرم می کند و Hereditary بزودی تاریک تر و سنگین تر خواهد شد، به شکلی که حتی تصورش را هم نمی کنید. تماشای این فیلم تجربه ای بیرحمانه و ویرانگر است اما اگر بتوانید به تماشایش ادامه دهد، نه تنها شاهد یکی از بهترین فیلم های ترسناک یک دهه اخیر بلکه یکی از بهترین فیلم های ترسناک تاریخ سینما خواهید بود.
۴- Midsommar (2019)
با انتشار فیلم Hereditary از آری آستر، به نظر می رسید که به سرعت میله معیار فیلمسازان جوان و پیر این ژانر را بالاتر برده و بعید به نظر می رسید که کسی بتواند در آینده ای نزدیک در زمینه ارزش شوکه کنندگی خالص و سرگیجه آور با این فیلم هماوردی کند. اما ظاهراً تنها کسی که توانست به ارتفاع تازه به ثبت رسیده این میله معیار نزدیک شود خود آری آستر بود. در حالی که Midsommar از لحاظ شوکه کنندگی و ترسناک بودن در حد و اندازه های فیلم قبلی اش نیست اما در حوزه تاثیر عاطفی ویرانگر و انرژی شیطانی بیرحمی که داشت از فیلم قبلی آستر بهتر است. البته این بار هم آری آستر تعریفی متفاوت از فیلم خود داشته و آن را یک «فیلم جدایی» نسبتاً سرراست توصیف کرده است و باور کنید تعریف یک فیلم جدایی از Midsommar شبیه همان تعریف یک درام خانوادگی از Hereditary است و این یعنی اینکه حقیقتاً با یک فیلم جدایی زن و شوهری مواجه نخواهید شد.
رابطه مورد نظر بین دنی و کریستین است و اگر هرگز نیازی به جدایی در یک رابطه وجود داشته باشد، این رابطه همانی است که بین این دو وجود دارد. اما در دنیای آری آستر همه چیز به این سادگی نیست و از لحظات شکنجه وار ابتدایی Midsommar، این کارگردان آماده است تا پیچ های رابطه نافرجام این دو را به شکلی متفاوت بپیچاند. زمانی که این زوج و دوستانشان به یک فستیوال مشهور سوئدی می روند، سرنوشت آن ها تعیین شده است، اگر چه هیچ چیزی نمی تواند شما را برای شکنجه و آسیب پر از خونریزی و مملو از آفتابی که آستر برایتان در ادامه کرده، آماده نماید.
۵- Sinister (2012)
پیش از ساخت Doctor Strange در سال ۲۰۱۶، اسکات دیکینسون یک دهه را به دست و پا کردن نامی برای خود در میان علاقمندان به ژانر وحشت گذرانده بود. او با درام تسخیری The Exorcism of Emily Rose در سال ۲۰۰۵ توجه علاقمندان به ژانر وحشت را جلب کرد اما این فیلم Sinister در سال ۲۰۱۲ بود که ثابت کرد دریکسون یک کارگردان طراز اول در ژانر وحشت است. اگر چه نقدهای بسیاری در مورد این فیلم در زمان انتشارش وجود داشت اما Sinister هنوز هم یکی از موثرترین تریلرهایی است که تاکنون سینما به چشم خود دیده است، اگر چه اغلب اوقات بیش از حد به سمت کلیشه های کلاسیک ژانر وحشت متمایل می شود. این فیلم داستان یک نویسنده باتجربه ژانر جنایی را روایت می کند که همراه با خانواده اش به خانه ای نقل مکان می کند که جنایتی هولناک در آن رخ داده است تا بتواند از نزدیک اتفاق رخ داده در این جنایت را بررسی کرده و رمان بهتری بنویسد.
شوربختانه وقتی یک جعبه قدیمی از فیلم های سوپر ۸ را در اتاق زیرشیروانی خانه پیدا می کند، خب، این مرد و خانواده اش کمی بیش از حد به واقعیت آن جنایت نزدیک می شوند، بسیار بیشتر از آنچه که خیالش را داشتند. به شما هشدار می دهیم که این فیلم های هشت میلیمتری چند شب بی خوابی یا خواب بد را برایتان رقم خواهند زد. اما این تنها بخشی از چیزی است که Sinister را به چنین فیلم خوشایندی با قلب تاریک تبدیل می کند. این فیلم زمانی که حال و هوای شیطانی می گیرد و نوبت به تصویرسازی های گوتیک تاریک می رسد در بهترین کیفیت خود قرار می گیرد و دریکسون با رویکرد آرام سوز خود این حال و هوای شیطانی را بیشتر می کند تا اینکه در سکانس پایانی که قالیچه خونین را از زیر شما می کشد و مجبورتان می کند که از میان کف دست های عرق کرده تان و در اوج وحشت و انتظاری شکنجه وار، آخرین سکانس ها را تماشا کنید.
۶- Raw (2016)
سخت است بگوییم که دقیقاً چه چیزی در یک فیلم باعث می شود که احساس مور مور شدن کنید. در مورد اولین فیلم جولیا دوکورنو به نام Raw که به شدت تکان دهنده است، درک این علت کمی ساده تر است زیرا دوکورنو اصولاً تمام ۱۰۰ دقیقه زمان فیلم را به رهاسازی یک سیل مداوم از صداها و تصاویر و سناریوهایی اختصاص می دهد که می توانند هر کسی را از کوره در ببرند. این بدان معنا نیست که Raw از آن فیلم هاست که خیلی سریع شوکی پس از شوک دیگر تولید می کند. دقیقاً برعکس، در واقع، دوکورنو عامدانه یک رویکرد ثابت را در فیلمش در پیش می گیرد و شوک ها را به موقع آزاد می کند در حالی که به آرامی یک درام دانشگاهی شرورانه و به شدت سکسی را روایت می کند که به شکلی خوشایند، ژانر وحشت را زیرورو می کند. از همین ابتدا باید به شما بگوییم که این فیلم داستان آزمون و خطاهای یک دانشجوی جوان را روایت می کند که به شکلی غیرمنتظره خود را در اشتهای سیری ناپذیری نسبت به گوشت انسان می یابد.
پس حتی اگر Raw آن خونریزی و کشتار تمام عیاری نیست که از چنین تعریف خلاصه ای انتظار دارید، بخش زیادی از فیلم باعث خواهد شد که دل و روده تان به هم بخورد. اما به جای وول خوردن در افکت های پر از خونریزی و ترس های شوکه کننده، دوکورنو یک رویکرد انسانی را به داستان شوکه کننده Raw در پیش می گیرد و تنها از خونریزی برای تقویت بررسی شخصیتِ هوشمندانه و هدف دار خود استفاده می کند که به یک درام بلوغ محور رضایت بخش- اگر چه تکان دهنده- در مورد آدم خواری منجر می شود.
۷- Upstream Color (2012)
فیلمسازانی هستند که برای رفتن به زیر پوست مخاطب به سراغ جامپ اسکرها و خون های جعلی می روند و برخی دیگر به تصویرسازی تاریک، بن مایه های شیطانی و توهم شریرانه به عنوان جایگزین های ترسناک تاکید دارند. شین کاروت به دسته دوم تعلق دارد و Upstream Color به خوبی ثابت کننده این مدعاست. نمی خواهیم شما را با توضیح در مورد داستان Upstream Color خسته کنیم، و اگر صادق باشیم، باید بگوییم که Upstream Color فیلمی کمتر نگران داستان خود و بیشتر نگران احساسی است که در شما ایجاد می کند و ظاهراً هیچ پایانی بر دستاورد کاروت در این جبهه خاص وجود ندارد. تنها می گوییم که این فیلم در مورد زنی است که بعد از هیپنوتیزم شدن توسط یک دزد و غارت شدن تمام زندگی اش، با آینده ای ویران و بدون خاطره ای از اتفاقاتی که رخ داده به حال خود رها می شود.
او با مردی با داستانی مشابه آشنا می شود و در شرایطی که بیهوده تلاش دارند سر از علت و چگونگی رسیدن به این فلاکت سر در بیاورند، با واقعیتی فراتر از تصور روبرو می شوند. چیزی که در ادامه می آید چیزی کم از یک حمله سینمایی به شدت پارنویایی به تمام حس های مخاطب نیست که باید تجربه اش کنید تا بتواند معنای واقعی اش را درک نمایید. فقط بدانید که Upstream Color عامدانه یک تجربه تکان دهنده است که باعث می شود روزها از گیجی و سردرگمی سرتان را بخارانید، شاید حتی ماه ها و سال ها!
۸- Hagazussa (2019)
کابوس گوتیک لوکاس فیگلفلد که داستان آن در یک منطقه دورافتاده کوهستانی در قرن پانزدهم اروپا روایت می شود، Hagazussa به تمامی در به تصویر کشیدن زندگی با دور کندِ این منطقه کوهستانی موفق عمل کرده و کارگردان از این سرعت روایت برای ایجاد یک حالت شبه هیپنوتیزم روی مخاطب استفاده می کند. این رویه تغییر نمی کند تا زمانی که آخرین لحظات تکان دهنده و تهوع آور فیلم از راه می رسند. در مسیر رسیدن به آن پایان نابود کننده، کارگردان یک داستان فولکلور تاریک را در مورد زنی تنها با گذشته ای کافرانه به تصویر می کشد که قصد دارد در دل طبیعت وحشی زنده مانده و دختر تازه متولد شده اش را در آرامش بزرگ کند.
البته وقتی همسایه هاتان در وحشت مداوم جادو و ارواح و جادوگری به سر می برند، دنیای طبیعی تان فاصله زیادی از ترسناک ترین دشمن تان خواهد داشت. با استفاده از حس پارانویای مداوم از سکوت و تصویرسازی گوتیک کافی برای ترساندن ماری شلی، Hagazussa ثابت می کند که یک اثر متفاوت و به شدت ترسناک در ژانر وحشت است. در حالی که بدون شک صبر کسانی که به سرعت به دنبال خونریزی و کشتار هستند را به بوته آزمایش می گذارد، فیگلفلد در پایان فیلم خود چنان پتک خود را با نیرویی ویرانگر پایین می آورد که بدون شک هر مخاطبی که تا پایان فیلم را همراهی کند را تا چند سال در وحشتی زیرپوستی فرو خواهد برد.
۹- Thoroughbreds (2018)
اگر تاریخ درسی به ما آموخته باشد، این است که هالیوود از داستان های خوب جوانان باهوش و شورشی که دست به کارهای غیرقابل تصور می زنند خوشش می آید. در حالی که کلاسیک هایی مانند Rebel Without a Cause، A Clockwork Orange و Spring Breakers باعث شده اند که سنگ محک چنین فیلم هایی دائماً سنگین تر شود، فیلم Thoroughbreds ساخته کوری فینلی ثابت می کند که هنوز هم جایی برای رشد یکی از ژانرهای فرعی محبوب سینما وجود دارد، حتی اگر سرنوشتش روزهایی تاریک تر در این روزها باشد. در بطن درام کمدی تاریک فینلی، دو نوجوان ثروتمند اهل کنتیکت قرار دارند که در دو سوی طیف احساسی موجود قرار دارند. لیی همه چیز را خیلی قوی حس می کند اما آماندا توانایی احساس چیزی را ندارد.
وقتی این دوستان عجیب در روایت فینلی به هم می پیوندند، در می یابند که کنترل زندگی شان را از دست داده و به شکلی منحصربفرد تلاش می کنند یکدیگر را از این شرایط بیرون بیاورند. این کمک بدون هزینه نیست و تنها شانس این دختران برای آزادی به قیمت یک نقشه خشن شیطانی بدست می آید. در حالی که این نقشه داستان را پیش می برد اما به ندرت تمرکز اصلی فیلم است و فینلی از این داستان برای یک مطالعه شخصیتی عمیق در مورد ذهن های باهوش اما به شدت ترک برداشته این دو جوان استفاده می کند.
۱۰- Possum (2018)
اگر در ماجراجویی های سینمارویی خود با فیلم Possum مواجه نشده اید، می خواهیم روزتان را خراب کنیم! چندین دلیل وجود دارد که چرا این فیلم ۲۰۱۸ باعث تزریق حس ناخوشایند وحشت به زیر پوستتان می شود- حال و هوای سرکوب گرانه، سبک روایی مبهم و البته هیولای عروسکی بزرگی با پاهای عنکبوت و صورت انسان- و خواب های خوبی ببینید! فیلم Possum داستان فیلیپ را روایت میکند، یک عروسک گردان از اعتبار افتاده که بعد از بیکار شدن به خاطر یک دلیل هولناک مبهم به زادگاهش باز می گردد. در حالی که فیلیپِ رنگ پریده سعی دارد از دست این عروسک گروتسک خلاص شود، با عموی آزارگرش و ترومای تاریکی که تمام زندگی اش رنجش داده روبرو می شود.
این فیلم توسط متیو هولنس نویسندگی و کارگردانی شده است، که داستان کوتاهش به همین نام در قالب یک آنتالوژی منتشر شده و بسیاری از طرفداران ژانر وحشت را حیرت زده کرد. اگر با عروسک مشهور فیلم هولنس آشنا هستید، می دانید که این نویسنده از نه یک بلکه دو فوبیا استفاده می کند: یکی عروسک ها و دیگری بدل ها. و از آن جایی که این عروسک پاهایی به شکل عنکبوت دارد می توان تعداد این فوبیاها را به سه مورد نیز افزایش داد. نتیجه تمام این وحشت فرویدی غول پیکر، یک کابوس مملو از آدرنالین در مورد مردی به شدت غمگین است که سعی دارد عروسکی را از بین ببرد که به معنای واقعی کلمه و به تمامی، نماد تروماهای خودش است.
این فهرست می توانست از این طولانی تر باشد و فیلم های دیگری که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد نیز به اندازه تمام ۱۰ فیلمی که در مورد آن ها سخن گفتیم، شوکه کننده و تکان دهنده هستند:
The Sadness (2021)
Swallow (2019)
Unsane (2018)
Vox Lux (2018)
Belzebuth (2017)
The Killing of a Sacred Deer (2017)
Kuso (2017)
We Are the Flesh (2016)
Baskin (2015)
The Witch (2015)
River of Fundament (2014)
Excision (2012)
Maniac (2012)
The Neon Demon (2016)
Nightcrawler (2014)
mother! (2017)
The Blackcoat’s Daughter (2015)
The Eyes of My Mother (2016)
- 17
- 6
