دنیرو چطور ۳۰ سال جوان شد؟

جوان ‌شدن بازیگران مشهور فیلم مرد ایرلندی این روزها حسابی جنجالی شده است. بیشتر توجه‌ها به رابرت دنیرو است که با استفاده از فناوری‌های جدید در نیمه اول فیلم حداقل ۳۰سال جوان‌تر شده است و در نیمه دوم فیلم سن واقعی خودش را بازی می‌کند. نکته مهم در این فیلم به کارگردانی مارتین اسکورسیزی که گفته می‌شود ۱۴۰میلیون خرج برداشته، استفاده از هوش مصنوعی به جای گریم برای جوان کردن بخشی از بازیگران از جمله سه‌چهره مشهور است.  این ماجرا باعث شده تا بحث‌ها بر سر رقابت چهره‌پردازی سنتی و چهره‌پردازی دیجیتال داغ شود.

انتشار تیزر فیلم مرد ایرلندی‌ با بازی رابرت دنیروی جوان بحث‌ استفاده از فناوری در تغییر چهره بازیگران را برای چندمین بار در چند سال گذشته داغ کرده است. دنیروی ۷۵ساله در این فیلم نقش یک جوان سی‌و‌چند ساله را بازی می کند، ‌آن‌هم درحالی‌که پشت میز چهره‌پردازی ننشسته و تمام جزئیات چهره و خطوط لبخندش توسط نرم‌افزارهای رایانه‌ای و با کمک هوش مصنوعی جوان‌تر شده است. هنوز تاریخ دقیق اکران این فیلم مشخص نیست و طرفداران سینما درباره جزئیات آن اطلاعات چندانی ندارند. طرفداران فناوری اما با دیدن چهره جوان رابرت دنیرو، بر سر جوان‌سازی دیجیتال گپ می‌زنند؛ اینکه چنین روشی چقدر می‌تواند کارآمد باشد، هزینه‌ها را پایین بیاورد و اینکه اصولا استفاده از فناوری برای تغییر چهره چه پیامدهای احتمالی‌ای برای بشر می‌تواند داشته باشد.

دیپ‌فیک نتیجه حل یک سری معادلات پیچیده توسط هوش‌مصنوعی‌ است اما به‌دست آوردن آن بسیار ساده‌تر از آن ‌چیزی است که تصور می‌شود. اپ‌های تجاری با نام‌های مشابه Deep Fake می‌توانند حرکات صورت دارنده تلفن همراه را روی سوژه موردنظرشان پیاده کنند.

حالا حاکمیت‌ها در حال توسعه فناوری‌هایی هستند که بتواند این ویدئوهای تقلبی را شناسایی کند. ضمن اینکه شبکه‌های اجتماعی نیز قرار است سامانه‌هایی راه‌اندازی کنند که ویدئوهای ساختگی را شناسایی کنندچهره‌پردازی دیجیتال، ایده نسبتا جدیدی است که طرفداران پر‌وپاقرصی در صنعت فیلمسازی دنیا دارد اما اهالی دنیای فناوری به تبعات همه‌گیر‌شدن چنین فناوری‌ای چندان خوش‌بین نیستند. قانونگذاران هم می‌گویند، وجود چنین فناوری‌هایی هرچند خرج و دردسر هالیوودی‌ها را کم می‌کند اما قانونگذاران را دچار دردسرهای فراوانی خواهد کرد.

در دهه۱۹۹۰ برای نخستین بار بحث استفاده از جلوه‌های ویژه به جای چهره‌پردازی در فیلم‌ها پا گرفت. دلیلش دشواری چهره‌پردازی یا در مواردی، ‌غیرممکن بودن اجرای نوع خاصی از چهره‌پردازی، مثل جوان کردن صورت بود.

طرفداران این نگاه می‌گفتند، اگر بتوان چهره‌ها را با کمک جلوه‌های ویژه تغییر داد، هزینه‌ها به‌طور جدی کمتر می‌شود، احتمال خطا پایین‌تر می‌آید و در عین حال، نیاز به عمل‌های جراحی احتمالی مثل بوتاکس نخواهند داشت، در سمت مقابل، اما قانونگذاران قرار گرفته‌اند. آنها می‌گویند، انتشار عکس‌های ساختگی از افراد از نظر قانونی می‌تواند در برخی کشورها جرم تلقی شود. به‌خصوص در آمریکا، قرار گرفتن عکس‌های افراد با رضایت یا بدون رضایت آنها محدودیت‌های خاصی دارد.

غیرطبیعی و بی‌احساس

بخشی از کسانی که هنوز پیگیر مدل‌های سنتی چهره‌پردازی هستند و از روش‌های فناورانه دل خوشی ندارند، می‌گویند این شیوه‌ها به اندازه کافی طبیعی نیستند و حرکات انسانی بعد از اعمال ویژگی‌های رایانه‌ای چندان خوب از آب درنمی‌آید. بزرگ‌ترین مشکلاتی که باعث شده این نوع از چهره‌پردازی دیجیتال و جوان‌سازی دیجیتال، مورد قبول واقع نشود، طبیعی نبودن ویژگی‌های صورت مثل خط لبخند، وضعیتدندان‌ها، شیوه پلک زدن و نوع واکنش عضلات است؛ مواردی که طرفداران فناوری می‌گویند آنها را حل کرده‌اند اما باید وضعیت آن را بهتر کرد.

اپ‌های رایگان تغییر چهره‌‌؛‌دردسر جدید

چند سال بعد از اینکه فناوری تغییر سن در جوامع هنری امتحان شد، صنعت سینما، قانونگذاران و حاکمیت‌ها هم سعی کردند خودشان را با شرایط تازه وفق بدهند. حالا یک بازیگر جدید به این عرصه وارد شده که همه را وارد یک زمین جدید کرده است. اپلیکیشن‌های تبدیل چهره رایگانی که روی موبایل نصب می‌شوند و با گرفتن یک عکس می‌توانند تغییرات مفصلی روی چهره افراد اعمال کنند، بازیگران جدید این چالش بزرگ هستند. اخیرا موجی در شبکه‌های اجتماعی راه افتاده بود که مردم عکس‌های شبیه‌سازی شده کهنسالی‌شان را منتشر می‌کردند. این اپ‌ها که در بسیاری موارد رایگان هم هستند، نگرانی‌های زیادی در میان حاکمیت‌ها و دست‌اندرکاران سیاستگذاری در کشورها به‌وجود آورده‌اند؛ از بالا رفتن احتمال کلاهبرداری و باج‌خواهی گرفته تا ارسال «ابرداده» به سرورهای کشورهای خارجی که ممکن است بتواند علیه مردم یک کشور مورد استفاده قرار بگیرد.

جنجال دیپ فیک

یکی دیگر از مشکلات جدی، مربوط به پدیده‌ای است که در جریان به نام «دیپ فیک»‌یا «خیلی تقلبی»‌ باب شده است؛ سیستمی مبتنی بر هوش مصنوعی که با استفاده از عکس یا فیلم یک فرد مشهور، حالات چهره او را یاد گرفته و می‌تواند یک متن سخنرانی جدید را روی یک تصویر ساختگی پیاده کند. با این حساب، عملا می‌توان ویدئوهای جعلی از سیاستمداران و چهره‌های شناخته شده علمی و هنری ساخت و اصطلاحا حرف توی دهن‌شان گذاشت؛ حرف‌هایی که هیچ‌وقت حتی به آن فکر هم نکرده‌اند.

دیپ‌فیک با کمک هوش مصنوعی و الگوریتم‌های ویژه‌، حالات و حرکات چهره اشخاص را در حالـت‌ها و وضعیت‌های مختلف پیش‌بینی کرده و آنها را روی مدلی که از قبل دریافت کرده، پیاده می‌کند. مدلی که حالات چهره روی آن پیاده می‌شود، می‌تواند هرکسی باشد، از چهره‌های مشهور سیاسی و ورزشی گرفته تا آدم‌های معمولی کوچه و بازار. برای اینکه حالت چهره و حرکات آنها در زمان ادای کلمات درست باشد، سیستم هوش مصنوعی از داده‌هایی که قبلا دریافت کرده و عموما مربوط به حرکات بازیگران سینماست، کمک می‌گیرد.

برای بهتر شدن نتیجه می‌توان فیلم و عکس‌های بیشتری از سوژه به سیستم نشان داد تا نتیجه واقعی‌تر بشود اما به‌طور کلی، با یک عکس هم می‌توان  دیپ ‌فیک  کرد. دیپ‌فیک نتیجه حل یکسری معادلات پیچیده توسط هوش‌مصنوعی‌ است اما به‌دست آوردن آن بسیار ساده‌تر از آن ‌چیزی است که تصور می‌شود. اپ‌های تجاری با نام‌های مشابهDeep Fake می‌توانند حرکات صورت دارنده تلفن همراه را روی سوژه موردنظرشان پیاده کنند.

بعضی از این سیستم‌ها که کدنویسی‌هایشان به‌صورت متن‌باز ارائه شده، از حرکات لب گوینده تقلید  و آن را به‌طور دقیقی روی سوژه پیاده می‌کنند. برخی به سیستم‌های شبیه‌ساز صدا نیز مجهز هستند و همین باعث می‌شود، تشخیص گوینده واقعی و حرف‌هایش دشوار باشد. حالا حاکمیت‌ها در حال توسعه فناوری‌هایی هستند که بتواند این ویدئوهای تقلبی را شناسایی کند. ضمن اینکه شبکه‌های اجتماعی نیز قرار است سامانه‌هایی راه‌اندازی کنند که ویدئوهای ساختگی را شناسایی کنند. در عین حال، ‌برنامه‌های مفصلی برای آموزش به شهروندان در برخی کشورها نیز راه‌اندازی شده است. این دوره‌های آموزشی به جز سواد رسانه‌ای، شباهت‌هایی که بین ویدئوهای تقلبی وجود دارد را به کاربران آموزش می‌دهد تا دست‌کم از پخش کردن یک ویدئوی ساختگی جلوگیری کنند.

اَپ‌های نگران‌کننده

اخیرا موجی در شبکه‌های اجتماعی راه افتاده بود که مردم عکس‌های شبیه‌سازی شده کهنسالی‌شان را منتشر می‌کردند. این اپ‌ها که در بسیاری موارد رایگان هم هستند، نگرانی‌های زیادی در میان حاکمیت‌ها و دست‌اندرکاران سیاستگذاری در کشورها به‌وجود آورده‌اند

دلخوری سنتی‌ها

بخشی از کسانی که هنوز پیگیر مدل‌های سنتی چهره‌پردازی هستند و از روش‌های فناورانه دل خوشی ندارند، می‌گویند این شیوه‌ها به اندازه کافی طبیعی نیستند و حرکات انسانی بعد از اعمال ویژگی‌های رایانه‌ای چندان خوب از آب درنمی‌آید