نمایش‌نامه «سه سه» دغدغه‌های تاریخی من در قالب موضوعات امروزی جامعه است

 به گزارش تسنیم،‌ نشست رونمایی و بررسی نمایشنامه «سه سه» اثر سیروس  همتی که اخیراً‌ از سوی انتشارات کتاب نیستان منتشر شده است‌، با حضور  سیروس همتی‌، رحمت امینی و قطب‌الدین صادقی در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد.

سیروس همتی در این نشست در سخنانی گفت:‌ موضوعاتی که دغدغه من است، موضوعات روز است و ما به ازای بیرونی دارد. برای من بسیار مهم است که چگونه یک اثر تاریخی را به روز کنم. شاید یکی از دلایل آن این است که توانسته‌ام با مخاطب امروز ارتباط برقرار کنم.

وی گفت: اولین نمایشنامه خود را در سال ۱۳۸۵ نوشتم. در آن زمان همسرم باردار بود و به دلیل مراقبت‌هایی که باید از ایشان می‌کردم، در منزل بودم و نمیتوانستم جایی بروم، از آن جایی که علاقه بسیاری به تئاتر داشتم، کاغذ برداشتم و شروع به نوشتن نمایش نامه کردم. مجموعه نمایش نامه «مجلس برادر کشی» توسط نشر افراز چاپ شد و اکنون به چاپ سوم رسیده است‌،. در آن مجموعه، ۳ نمایشنامه «مجلس برادرکشی»، «ه» و «مرز» به چاپ رسید.

سیروس همتی درباره دغدغه‌های خود در نمایشنامه نویسی  گفت: من در جنگ عزیزترین کسانم را از دست دادم. بعضی اوقات هم که می‌گویم دیگر بس است و نمیخواهم کاری در این حوزه انجام بدهم، انگار آن ها به سراغم می‌آیند و از من می‌خواهند که باز هم بنویسم. بعضی از مطالب را جامعه به من سفارش می‌کند تا بنویسم. برای مثال نمایش «فیش آباد» که اجرا شد، سفارش جامعه به من است و به فیش‌های حقوق نجومی می‌پردازد. این دست مسائل باعث می‌شود تا من قلم بردارم و هویت وجودی‌ام را نمایش بدهم. در این جا باید بگویم که ناشری که جرات داشت تا نوشته های من را چاپ کند، نشر نیستان بود. همین نمایش نامه را انتشارات دیگری نپذیرفت اما نشر نیستان استقبال کرد. چرا که دغدغه‌مند است. این کار جسارتی می‌خواهد که هر انتشاراتی ندارد.

همتی در ادامه صحبت های خود به نمایش نامه‌های چاپ شده در مجموعه «سه سه» اشاره کرد و گفت: نمایش نامه «درمان» در مورد زندگی سالم است. دغدغه من در این نمایش نامه دغدغه سالم زیستن، ورزش کردن، غذای خوب خوردن و ... از نگاه یک بیمار با کودک درون خود است. نمایش نامه دوم، یعنی نمایش‌نامه «مهندس» درباره زندگی خانم مهندس گوهرشاد است که عشق یک کارگر افغانی بوده است. این نمایش نامه یک داستان واقعی تاریخی دارد که ما آن را از حالت تاریخ گذشته بیرون آوردیم و امروزی کرده‌ایم. در حقیقت این نمایش نامه به روز شده و با توجه به دغدغه امروز کارگران و مهندسان شکل گرفته است. نمایش نامه بعدی، نمایش نامه «راه» نام دارد که با سه پایان است. علاوه بر این، این نمایش نامه می‌تواند با توجه به پایانی متناسب با نظر گروه تغییر یابد. همیشه موضوع پایان باز را در فیلم‌ها می‌بینیم. احساس کردم که چرا فقط در فیلم‌ها این گونه است و می‌توان پایان‌های متفاوتی را برای نمایش نامه در نظر بگیریم. پایان باز، که گذشته از ۳ پایان پیشنهادی بنده، پایان دیگری نیز می‌تواند باشد. دوست داشتم که در نمایش نامه نیز پایان بندی باز داشته باشم.

وی ادامه داد: نمایش دیگر، نمایش «صبح بخیر» است که تصویر خاصی از مرگ و فرشته مرگ ارائه می‌دهد. داستان این نمایش نامه مربوط به سربازی است که فرمانده‌اش فردا عملیات دارد، فرمانده به او می‌گوید که برو صدایی را ساکت کن. سرباز می‌رود و می‌بیند که صدا مربوط به زنی است. به او می‌گوید که ساکت بشود اما آن خانم می‌گوید که اگر ساکت شود، فرمانده می‌میرد. در آن جا موضوع جان فشانی پیش می‌آید و سرباز دخترش را برای مرگ پیشنهاد می‌دهد و آن اتفاق می‌افتد. این داستان را به دلیل این که در آن رئالیسم جادویی مطرح است، به لحاظ فنی بیشتر دوست دارم. این نمایش نامه را بعد از اجرای تئاتر آن نوشتم. همیشه در تئاتر این گونه است که بازیگر با توجه به تمریناتش یک سری گزینه‌هایی را پیشنهاد می‌دهد و باعث می‌شود که کار بعد از اجرا دارای صیقل کاری‌هایی باشد. این نمایش را به برادرم که دیگر در میان ما نیست تقدیم کردم. نمایش بعدی، نمایش نامه «برزخ» داستان سربازی است که آخرین گلوله جنگ بعد از صلح به او می‌خورد و داستان هایی تولید می‌شود. نمایش آخر نیز، نمایش «فیش آباد» است. این نمایش نامه بسیار به روز است و امیدوارم که با لطف آقای رحمت امینی تبدیل به تئاتر بشود. به نظرم تئاتر می‌تواند رسالت خود را در مورد این مقوله به جا بیاورد و بسیار دوست دارم که این کار را اجرا کنم.

سیروس همتی در بخش دوم صحبت‌های خود درباره تاثیر بازیگری در دیالوگ نویسی گفت: به نظر من، دست رها است. خودم را رها می‌کنم و هر آن چه که به ذهنم برسد را می‌نویسم. فردای آن روز نگاه می کنم که کدام یک از جمله‌ءها وجه ساختاری و فنی و الهام دارد و آنها را نگاه می‌دارم. بعضی از دیالوگ ها حذف می‌شوند و به جای آن دیالوگ‌های دیگری می‌آید. معتقدم که جملاتی مانند سلام و علیک و ... دیالوگ نیست. دیالوگ آن جمله ای است که چند معنا را در خود داشته باشد. این موضوع برای من بسیار مهم است که یک جمله در یک زمان بتواند چندین مفهوم را زیر سوال ببرد و انتقال بدهد. در مجموع شش نمایش‌نامه‌ای که در این کتاب به چاپ رسیده است، وحدت موضوع وجود دارد. نمایش‌نامه کوتاهی مانند «راه» با نمایش نامه بلندی مانند «صبح بخیر» دارای وحدت موضوع است. نمایش نامه «مهندس» با نمایش نامه «درمان» دارای وحدت موضوع است. به نظر من تجربیات یک شخص در نوع نوشتن و انتخاب‌های او بسیار تاثیر گذار است. برای مثال شازده کوچولو را یک خلبان نوشته است و قطعا این موضوع تاثیر بسیار زیادی داشته است. اگر در بسیاری از نمایش‌نامه‌های من، شخصیتم را در داستان می‌بینید، چیزی است که دوست دارم و بر آن صحه می‌گذارم.

سیروس همتی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: اینکه بسیاری از دوستان تماس می‌گیرند و مجوز اجرای نمایش نامه من را در شهرهای مختلف می‌خواهند، نشان دهنده  این است که موضوعاتی که دغدغه من است، موضوعات روز است و ما به ازای بیرونی دارد. برای من بسیار مهم است که چگونه یک اثر تاریخی را به روز کنم. شاید یکی از دلایل آن این است که توانسته‌ام با مخاطب امروز ارتباط برقرار کنم. در حقیقت باید در هنگام نوشتن توجه کنم که در متن من طنزهای امروزی و مثال‌های قابل درک و لمس وجود داشته باشد. این موضوع باعث می‌شود که نوشته من طرفدار پیدا کند. بسیاری از نمایش نامه‌ها هستند که نوشته می‌شوند اما هیچ گاه اجرا نمی‌شوند چرا که نویسندبه بسیاری از موارد توجه ندارد‌، برای مثال نویسنده‌ای ۲۴ شخصیت و نقش را در نوشته خود آورده است. چگونه کارگردان می‌تواند که تمام این شخصیت‌ها را در کنار هم جمع کند و تمرین این کار را شروع کند؟ علاوه بر این در بعضی از نمایش‌نامه‌ها می‌بینیم که موضوع نمایش نامه بسیار دور از موضوعات امروزی است. من هیچ گاه به سمت تاریخ نمی‌روم، بلکه از تاریخ می‌خواهم که به سراغ من بیاید. به این دلیل که بتوانم کار را امروزی تر کنم و شاخ و برگ های امروزی به آن بدهم. این چاشنی‌ها یکی از ویژگی‌هایی است که دوست دارم آثار من داشته باشد.

او درباره استفاده از تصویری غیر از صحنه در نمایش نامه‌های خود گفت: من چندین نمایش نامه دارم که رمان ـ داستان و تلفیقی از هنرهای مختلف است. من تلفیق رمان، داستان، نمایش نامه و ... را در داستان های خود بسیار دوست دارم و از تجربیاتی که در دیگر کارهای خود داشته‌ام بسیار استفاده می‌کنم. باید بگویم که نمایش‌نامه مهندس را تحت تاثیر فیلم سینمایی «کارگر ساده نیازمندیم» نوشته‌ام. از آن فیلم برای نمایش‌نامه الهام گرفتم و سعی کردم با استفاده از تکنیک‌های مختلف یک چیز خوبی را آماده کنم. یکی از دلایل اصلی انتخاب عنوان کتاب به نام «سه سه» این است که این کتاب ۳ نمایش‌نامه کوتاه و ۳ نمایش نامه بلند دارد. عنوان‌های انتخابی زیادی وجود داشت، اما تعدادی از آن‌ها عنوان کتاب‌های دیگران بوده است.