در نظر داشتن ایمنی در طراحی روف گاردن یک اصل غیر قابل چشم‌پوشی استروف گاردن
روف گاردن (Roof garden) یا فضای سبز روی پشت بام در کل به مکانی گفته میشود که فضای سبز بر روی سقف (چه پشت بام، چه حیاط و …) اجرا شده باشد و بستر کشت گیاه، در ارتفاعی بالاتر از سطح خاک زمین بر روی بستر مصنوعی شکل گرفته باشد؛ مثل کف لابی ساختمان که سقف پارکینگ را تشکیل میدهد، یا کف حیاطی که بر روی پارکینگ شکل گرفته و قابلیت کاشت گیاه بر روی خاک طبیعی زمین محیا نباشد. به عبارت مهندسی، روف گاردن یک سیستم سبک وزن طبیعی است که امکان رشد گیاهان را بر روی مناطقی مانند پشت بام فراهم می سازد. طراحی و اجرای باغچه ی پشت بامی و یا فضای سبز پشت بامی بسته به سازه ی بکار رفته در ساختمان، اقلیم آن منطقه و همینطور سلیقه مشتری، میتواند متفاوت باشد.
روف گاردن میتواند از گذاشتن چند گلدان روی پشت بام شروع و به اجرای باغ و فضاهای سبزی مانند پارک ختم گردد. انتخاب نوع طراحی فضای سبز روی پشت بام بستگی به عوامل مختلفی مانند سازه ساختمان، کاربری، ویژگی های اقلیمی و حتی سلیقه شما دارد! عوامل ذکر شده در روش های مختلف اجرایی به نام های روف گاردن گسترده، روف گاردن متمرکز و روف گاردن پرتابل و مدولار خلاصه میشوند.
مهمترین نکته در اجرای روف گاردن اینست که پشت‌بام باید ضد آب و مقاوم در برابر رطوبت باشداستفاده از روف گاردن یک اختراع جدید نیست. بام های چمنی یک تکنیک ساختمان سازی چمنی متعارف و سنتی در خیلی از نقاط جهان است. تفاوت بین یک بام سبز جدید و یک بام سبز سنتی مربوط به تفاوت اهداف و مواد بکار رفته در این دو نوع بام می باشد. هدف اصلی در گذشته استفاده از چمن به منظور عایق بندی و حذف لایه آب بندی بوده است که اکثراً با پوست درختان غان صورت گرفته است.
تاریخچه کاربرد بام سبز
مشخص نیست که ایده اصلی روف گاردن منسوب به چه کسی است و به کدام دوره بازمی گردد. احتمالا این ایده از توصیف باغ های معلق بابل نشات گرفته شده باشد یا باغ هایی که در هوا معلق نبوده بلکه در واقع روی بام ها و مهتابی های چند ساختمان قرار داشتند. بام های سبز امروزی که از سیستم لایه های پیش ساخته تشکیل میشوند، بالنسبه پدیده ای نو می باشند. این نوع بام ها در دهه ۱۹۶۰ در آلمان توسعه و به خیلی از کشورهای اروپایی و آمریکایی نیز توسعه و گسترش یافتند. ریشه بام های سبز مدرن در ایسلند و اسکاندیناوی می باشد.
لایه زهکشی نقش مهمی در کیفیت و کارایی سیستم روف گاردن داردعلل شکل گیری روف گاردن در مناطقی که اقلیمی سرد دارند، محدودیت مصالح ساخت و ساز بوده است؛ به طوریکه ساکنین را بر آن داشته برای ساخت و ساز، تا حد امکان از مصالح بوم آورد آن مناطق که شامل کلوخ چمنی و سنگ بوده استفاده کنند. این بام ها بطور رایج شامل ترکیبی از دو تا سه لایه کلوخ چمنی بر روی لایه ای از شاخه ها و ترکه های کوتاه بوده اند که برای هدایت آب باران شیب دار گشته اند. این بام ها در عین این که بدوی بوده اند، ذخیره حرارتی و عایق ساختمان ها را فراهم کرده و الهام بخش بام های سبز امروز می باشند.
انواع روف گاردن (بام سبز)
باغ بام ها را طبق سیستم اجرایی به موارد زیر تقسیم می کنند:
۱. سیستم فشرده یا متمرکز:
سیستم متمرکز با نام باغ بام (Roof Garden) نیز شناخته می شود. در ساخت این روف گاردن که از آلاچیق، نیمکت و... استفاده می شود بیشتر تداعی کننده پارک های سطح شهر است.
هزینه اجرای روف گاردن از مهم ترین عواملی است که باعث تصمیم گیری در این رابطه می شود۲. سیستم نیمه متمرکز:
این نوع روف گاردن شامل کشت گیاهان با حجم ریشه بیشتر و دارای عمق بستر کاشت بالای ۳۰ سانتیمتر تا ۱ متر است. در این نوع بام سبز کلیه گیاهان بوته ای مثل توت فرنگی، هندوانه و گیاهان دارویی مانند پونه و اسطخودوس و همینطور چمن قابل کشت هستند و تنها باید در طراحی سازه، وزن ایجاد شده مدنظر گرفته شود.
۳. سیستم مدولار یا جعبه گیاه:
در این سیستم گیاه و محیط کاشت آن در جعبه های مخصوصی که تمام یا بیشتر روف گاردن را می پوشاند، نگهداری می شود. در سیستم غیر مدولار محیط کاشت یک لایه پیوسته بر روی بام سبز می باشد. در سیستم مدولار این محیط ناپیوسته هست. این مدل از بام سبز برای پروژه های مسکونی و ساختمان های متعارف مناسب بوده و اکنون در شهرهای مشهد و تهران بيش ترین طرفدار را دارد.
۴. سیستم گسترده:
برای سیستم گسترده از واژه روف گاردن یا بام سبز استفاده می شود. این سیستم به نام مقطع کم ارتفاع یا اجرا با ضخامت کم نیز شناخته می شود. این نوع بام فقط شامل یک یا دو نوع گیاه و محیط کاشت سطحی می باشد. معمولاً این سیستم برای هنگامی که حداقل بار وزن مدنظر باشد بکار گرفته می شود. بطور اخص، صرفا پرسنل نگهداری و تعمیر به این نوع بام دسترسی دارند.
با توجه به نوع گیاهان و تراکم فضای سبز هزینه اجرای روف گاردن متفاوت استاین نوع روف گاردن مانند چمنهای نروژی، بر روی بام های مسطح و شیبدار احداث می شود. در این سیستم معمولاً گیاهان به عمق ۴۰ تا ۱۰۰ میلی متر استفاده می شوند. حدود بار نهایی بام تقریباً بین ۵۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم بر متر مربع در حالت اشباع می باشند. در خصوص بام های شیبدار در اکثر اماکن ۱۰ تا ۲۰ درصد شیب توصیه می شود. در شیب حداکثر ۳۰ درصد احتیاج به استفاده از زه وار و ابزارهای ضد فرسایش وجود دارد.
۵. سیستم ترکیبی:
این نوع روف گاردن ترکیبی از دو سیستم گسترده و متمرکز است و دارای فواید دو بام ذکر شده است، ولی دارای ظرفیت بار بیشتری است. در عین حال سبز شدن در داخل پانل های گسترده سبک وزنی صورت می گیرد.
مراحل اجرای روف گاردن
به طور معمول، اجرای روف گاردن در دو مرحله انجام می شود:
- مرحله نخست اجرای روف گاردن:
در این مرحله از اجرای روف گاردن که به کارهای عمرانی اختصاص دارد، عملیات مربوط به ایزولاسیون و زهکشی انجام می شود.
برای جلوه گری بیشتر روف گاردن، باید از نورپردازی ویژه استفاده کرد- مرحله دوم اجرای روف گاردن:
در این مرحله روف گاردن ایجاد شده و امکانات مورد نیاز فضای باز مثل آلاچیق، سایبان، مبلمان باغی، آبنما، باربیکیو و کباب پز و … به فضا اضافه می شود که به آن لنداسکیپ یا همان محوطه سازی میگویند.
فواید روف گاردن چیست؟
- نخستین و مهم ترین فواید روف گاردن، ایجاد فضایی دلنشین و مطبوع برای کلیه ساکنان ساختمان می باشد.
- کاهش آلودگی صوتی و هوا از دیگر مزایای روف گاردن است.
- یکی دیگر از علل مهمی که افراد، به استفاده از روف گاردن ترغیب میشوند پرهزینه بودن ایجاد فضای سبز برای شهرداری ها و افزایش بی رویه قیمت زمین است.
- افزایش بی رویه شهرنشینی، فعالیت های صنعتی و به تبع آن افزایش دمای شهرها باعث ایجاد پدیده ای به نام جزیره گرمایی شهری شده است. یکی از راه های مبارزه با این پدیده بکارگیری روف گاردن می باشد.
- افزایش ضخامت بام آپارتمان ها و به تبع آن افزایش طول عمر سقف یکی دیگر از فواید روف گاردن است.
- از فواید روف گاردن میتوان به از بین بردن ذرات مضر، کاهش دی اکسید کربن و تولید اکسیژن اشاره کرد.
معایب روف گاردن چیست؟
- مهم ترین عیب روف گاردن، وزن سازه هاست که باعث افزایش فشار، بر سقف می شود مسلما با دقت در انتخاب نوع پوشش گیاهی و جزئیات اجرای آن مشکلی در زمینه نخواهید داشت.
نگهداری روف گاردن یکی از مهمترین موانع نصب آنها تلقی می شود- در روف گاردن، سیستم عایق آب وجود دارد ولی برای جلوگیری از آسیب به این سیستم امکان استفاده از گیاهان و درختچه هایی که دارای ریشه های بلند هستند وجود ندارد.
- از دیگر معایب روف گاردن میتوان به هزینه اشاره کرد. طبیعتا هزینه مصرفی احداث روف گاردن بسیار بیش از سقف های رایج است ولی با توجه به مزایایی که برای این سقف ها برشمردیم این هزینه در طولانی مدت جبران می شود.
فیلترینگ روف گاردن
فیلترینگ در روف گاردن به عملیاتی اتلاق می شود که طی آن از انتقال املاح خاک به لایه های پایین تر جلوگیری می گردد. این عمل به واسطه قرار دادن لایه ای از الیاف انجام می پذیرد. عدم انجام این عملیات سبب تغییر بافت خاک و مسدود شدن مسیرهای زهکشی بام سبز می شود.
گردآوری: بخش دکوراسیون سرپوش
- 20
- 5
