بورس تهران در حالی دیروز سیاه‌ترین روز تاریخ خود را پشت سر گذاشت و ریزشی بیش از پنج درصد را تجربه کرد که امسال بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی رشد بورس را کرده بودند و اعتقاد داشتند عقب‌ماندگی این بازار نسبت به سایر بازارها جبران خواهد شد.
دو روز پیاپی اما ریزش بازار سرمایه سبب شد ورق به گونه‌ای دیگر بازگردد. تنها در دو روز کاری بورس تهران هزار هزار میلیارد تومان از دست داد. این نکته را حمید میرمعینی به خبرانلاین گفته است. از سوی دیگر دامنه بحران به حدی جدی بود که ریزش ۲۱۵ هزار واحدی بورس تنها در این مدت کوتاه سبب شد ارزش بورس ۲۰ میلیارد دلار کاهش یابد و بسیاری احتمال ابطال معاملات را مطرح کنند.
بزرگان بازار بیشترین اثر را در افت شاخص داشتند. نمادهای فولاد، فملی و فارس بزرگان قرمزپوش بورس بودند که بیشترین اثر کاهنده را بر شاخص کل بورس داشتند. کگل، کچاد و شپنا دیگر نمادهای قرمزپوشی بودند که شاخص را پایین کشیدند.
روز دوشنبه ارزش معاملات کل بازار سهام به ۱۳۹ هزار و ۸۸۱ میلیارد تومان رسید. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه ۱۲۳ هزار و ۵۹۶ میلیارد تومان بود که ۸۸ درصد از ارزش کل معاملات بازار را در این روز شامل می‌شود.
ارزش معاملات خرد نیز با کاهش ۴۴ درصدی به نسبت روز معاملاتی قبل به رقم ۱۱ هزار و ۹۶۰ میلیارد تومان رسید.
در معاملات دیروز، ۵۰ نماد صف خرید داشتند و ۵۸۷ نماد با صف فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌های خرید با افت ۳۲ درصدی نسبت به روز قبل به ۶۸۳ میلیارد تومان کاهش یافت و مجموع ارزش صف‌های فروش نیز با افزایش ۸۳ درصدی به ۱۳ هزار و ۱۹۵ میلیارد تومان رسید.
ماجرا چه بود؟
ریزش بازار سرمایه در حالی اتفاق افتاد که هیچ تغییر بنیادینی در اقتصاد و بازار سرمایه به وقوع نپیوسته بود. بسیاری معتقدند ریزش را پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس کلید زد، وقتی در مصاحبه‌ای هشدار داد و تاکید کرد باید مراقب تکرار حوادث سال ۱۳۹۹ در بازار سرمایه بود.
پس از آن شایعاتی در بازار منتشر شد که نهاد ناظر قصد آن را دارد که ریزشی دستوری در بازار اتفاق بیافتد از این رو حقوقی‌ها در عرضه‌ای هماهنگ شرایط بورس را از وضعیت قرمز به وضعیت سیاه رساندند. خاطره تلخ ریزش تاریخی سال ۱۳۹۹ هنوز در یاد بسیاری از سهامداران هست و همین نکته سبب شده است احتیاط بالایی را برای ورود سرمایه به بورس به خرج بدهند.
آیا معاملات ابطال می‌شود؟
در میانه روز این سئوال پرتکرار از سوی کارشناسان مطرح شد که آیا با توجه به ریزش بیش از ۵ درصدی بورس معاملات باطل می‌شود؟
حمید اسدی در گفت‌وگو با ایسنا، با تاکید بر اینکه بستن بازار شرایط خاصی دارد، عنوان کرد: «این اقدام فرمول و الزامات قانونی خاص دارد. طبق بند سه ماده چهار دستورالعمل نحوه تشخیص شرایط اضطراری موضوع ماده ۳۲ قانون بازار اوراق بهادار در صورتی که بازارهای بورس یا خارج از بورس (بازار پایه) در طول یک روز معاملاتی بیش از پنج درصد کاهش داشته باشد، سازمان بورس و اوراق بهادار مجاز است با تشخیص شرایط اضطراری موضوع را برای تصمیم گیری جهت تعطیلی سه روزه بازار سرمایه در شورای عالی بورس مطرح کند.»
وی ادامه داد: «در صورت تصویب در شورا بازار سرمایه می‌تواند سه روز متوقف شود. البته نبستن بازار نیز تخلف نیست.»
با این حال مجید عشقی، رئیس سازمان بورس که دیروز زمزمه‌های برکناری او نیز مطرح بود؛ به این سئوال پاسخ منفی داد و اعلام کرد: «تعطیلی بازار باید دلایل خود را داشته باشد، در دستورالعمل شورای عالی بورس نیز ذکر شده است سازمان بورس مجاز است که نسبت به این کار در شرایطی اقدام کند، با توجه به بررسی‌هایی که انجام شد به این نتیجه رسیدیم که نیازی به بستن بازار نیست، با توجه به اینکه بعد از یک روند صعودی برخی از سرمایه‌گذاران به شناسایی سود اقدام کرده‌اند نیازی به بستن بازار نیست و این روند نمی‌تواند ادامه‌دار باشد.»
عشقی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه ریزش بازار به دلیل دستور وی به حقوقی‌ها برای فروش سهم بوده است، گفت: «من رسما این موضوع را تکذیب می‌کنم. بازارگردان‌ها چه در روند منفی و چه در روند مثلت بازار باید به تعهدات بازارگردانی خود عمل کنند و فارغ از آن صحبتی مبنی بر این نبوده است. این صحبت‌هایی است که بعضی از افراد برای توجیه فروش‌های خود انجام می‌دهند، در روز گذشته هم بازارگردان‌ها بالغ بر هزار میلیارد تومان خرید انجام دادند.»
وی درمورد دلیل ریزش بازار نیز گفت: «شناسایی سود توسط عده‌ای از معامله‌گران بازار سمت فروش را تقویت کرد و در بازار التهاب ایجاد شد. هیچ دلیل اقتصادی و بنیادینی برای این موضوع وجود ندارد.»
بورس چه خواهد شد؟
این نکته که ریزش تحت تاثیر هیچ تغییر بنیادینی رخ نداده است، از سوی کارشناسان مورد تایید قرار می‌گیرد. حمید میرمعینی، تحلیلگر بازار سرمایه در این خصوص گفته است: ریزش بدون دلیل قدرت شایعات را تقویت کرده است.
وی با اشاره به اینکه ضرورت دارد رفتار توده‌وار در بورس متوقف شود، اضافه کرد: «موضوع این است که ترمز بازار سرمایه نباید با این رفتارها کشیده شود. درست است که ما دائم درباره ضرورت خروج از قیمت‌گذاری دستوری هشدار می‌دهیم اما در عمل می‌بینیم که نهاد ناظر و سازمان بورس با ابزارهایی نسبت به دخالت در بازار اقدام می‌کند.یک ابزار همین دامنه نوسان است چراکه وجود دامنه نوسان رفتار سهامداران را توده‌وار کرده و موجب می‌شود صف‌نشینی شکل بگیرد. مردم عادی، بدون شناخت نسبت به ماهیت سهم‌ها و سودده یا زیان‌ده بودن بازار سرمایه، تنها با دیدن صف، در صف می‌نشینند و انگار به این صف‌نشینی عادت کرده‌اند در حالی که اگر دامنه نوسان بنا شد افراد مجبور می‌شوند با تحلیل سهم بخرند و این رفتار توده‌وار متوقف می‌شود.»
به این ترتیب تا زمانی که این مشکلات حل نشود، بازار سرمایه بالغ نخواهد شد و رفتار توده‌وار در بازار تداوم خواهد داشت. حالا بازار سرمایه در حال تجربه شرایط تازه‌ای است. شرایطی که منجر به شکل‌گیری بزرگترین سقوط آزاد این بازار شد و نشان داد نوسانات شارپی در بورس ممکن است بار دیگر نیز تکرار شود.
- 14
- 5
