معرفی رشته تربیت بدنی و موقعیت شغلی آن

رشته تربیت بدنی نقش موثری در رابطه با توانبخشی و بهسازی جسمی افراد دارد

رشته تربیت بدنی چیست ؟

مقصود از رشته تربیت بدنی آشنایی دانشجویان با جسم انسان در حد یک پزشک یار میباشد تا بتوانند بعنوان یک مربی حرفه ای در زمینه مسائل ورزشی با ورزشکاران یا دانش آموزان در رابطه باشند.رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی نقش موثری در رابطه با توانبخشی و بهسازی جسمی و روانی افراد جامعه دارد به همین علت از جایگاه مهمی بهره مند است و تربیت نیروی انسانی متعهد و متخصص در این رشته بسیار ضروری است.

رشته تربیت بدنی را می توان یکی از رشته های مرتبط با علوم انسانی شمرد

تعداد واحد های درسی رشته تربیت بدنی

تعداد کل واحد های درسی رشته تربیت بدنی در مقطع کارشناسی حاوی ۱۳۳ واحد درسی است که در ادامه ذکر میکنیم:

دروس پایه رشته تربیت بدنی:

آناتومی انسانی، فیزیولوژی انسانی، شیمی عمومی، فیزیک عمومی، ریاضیات پایه و مقدمات آمار، کمکهای اولیه، زیست شناسی.

دروس اصلی رشته تربیت بدنی:

اصول فلسفه آموزش و پرورش، مبانی برنامه ریزی آموزش متوسطه، روانشناسی کودکی و نوجوانی، روانشناسی تربیتی، اصول و فنون مشاوره و راهنمایی، سنجش و اندازه گیری ، تولید و کاربرد مواد آموزشی، روش ها و فنون تدریس، مدیریت آموزشی.

دروس تخصصی رشته تربیت بدنی:

اصول و مبانی تربیت بدنی، تاریخ تربیت بدنی، تغذیه و ورزش، آسیب شناسی ورزشی، رشد و تکامل حرکتی، فیزیولوژی ورزشی، یادگیری حرکتی، سنجش و اندازه گیری در تربیت بدنی، بهداشت و ورزش، تربیت بدنی در مدارس، مدیریت سازمانهای ورزشی، مدیریت و طرز اجرای مسابقات، زبان اختصاصی، حرکت شناسی ورزشی، حرکات اصلاحی، تربیت بدنی و ورزش معلولین، مقدمات بیومکانیک ورزشی، مبانی روانی و اجتماعی، تربیت بدنی، آمادگی جسمانی، فوتبال، دو و میدانی، ژیمناستیک، شنا، والیبال، بسکتبال، هندبال، تنیس روی میز ، کشتی، بدمینتون.

گرایش های رشته تربیت بدنی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری

گرایش های رشته تربیت بدنی در گرایش های مقطع کارشناسی ارشد و رشته دکتری تربیت بدنی متعدد بوده و هر گرایش حاوی زیر مجموعه هایی از گرایش های دیگر میباشد که از طریق این مقاله به اطلاع علاقمندان رشته تربیت بدنی می رساند.امکان ادامه تحصیل تا مقطع دکتری در رشته تربیت بدنی امکانپذیر می باشد.

گرایش های مقطع کارشناسی ارشد رشته تربیت بدنی دارای ۶ رشته و حاوی موارد زیر می باشد :

• فیزیولوژی ورزشی

• آسیب شناسی و حرکات اصلاحی

• مدیریت ورزشی

• رفتار حرکتی

• روان شناسی ورزشی

• بیومکانیک ورزشی

>> گرایش های رفتار ورزشی که با رفتار انسان از زمان تولد تا لحظه مرگ آشنا می شوند. این رشته هم از رشته های قدیمی تربیت بدنی است و نقش بسزایی در استعدادیابی ورزشی ایفا می کند و شامل موردهای زیر است:

- یادگیری و کنترل حرکتی

- آموزش تربیت بدنی

- دانشجویان در این رشته

- رشد حرکتی

>> گرایش های فیزیولوژی ورزشی که بعنوان یکی از قدیمی ترین رشته های تربیت بدنی به شمار میرود :

- فیزیولوژی فعالیت بدنی و تندرستی

- فیزیولوژی فعالیت بدنی بالینی

- فیزیولوژی فعالیت تغذیه ورزشی

- فیزیولوژی ورزشی کاربردی

- فیزیولوژی فعالیت بدنی محض

>> گرایش های ارشد رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی شامل:

- گرایش روانشناسی ورزشی فیزیولوژی ورزشی

- گرایش مدیریت ورزشی

- گرایش رفتار حرکتی

- گرایش آسیب شناسی و حرکات اصلاحی

- گرایش بیومکانیک ورزشی

>> گرایش های دکتری رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی شامل:

- گرایش آسیب شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی

- گرایش مدیریت ورزشی

- گرایش فیزیولوژی ورزشی

- گرایش رفتار حرکتی

- گرایش بیومکانیک ورزشی

بازار کار و موقعیت شغلی رشته تربیت بدنی

بطور کلی رشته تربیت بدنی دانش آموختگانش را بیکار رها نمی کند و در صورتیکه شما مهارت ها و توانمندی های خود را فزونی دهید مسلما در یافتن شغل پردرآمد گزینه های فراوانی خواهید داشت. در ادامه به صورت گزینه ای موقعیت های شغلی یک دانش آموخته و کارشناسی ارشد تربیت بدنی و علوم ورزشی را برایتان نام می بریم.

رشته تربیت بدنی به لحاظ بازار کار یکی از بهترین رشته های دانشگاهی است

• برنامه ریزی و مدیریت آموزشی در تربیت بدنی دانشگاهها و مراکز آموزش تربیت بدنی

• تدریس دروس نظری و عملی اختصاص ورزش در دوره های تربیت مربی ورزش

• سرپرست تیمهای ورزشی

• برنامه ریزی و مدیریت در تربیت بدنی سازمانهای ورزشی کشور نهادهای انقلابی و بخش خصوصی

• فعالیت بعنوان نماینده مجلس شورای اسلامی

• پژوهش و تحقیق در شاخه های گوناگون مدیریت ورزشی

• تربیت كارشناس تربیت بدنی در حیطه مدیریت

وظایف و مسئولیت های مربیگری ورزش:

• آموزش تکنیک های ساده ورزش، بدن سازی و بالا بردن قوای جسمانی

• آموزش ظریف ترین نکات یک ورزش

• بررسی عملکرد بازیکن های تیم

• برنامه ریزی برای راهبرد های تیم

• تدوین برنامه بازی ها و زمان آنها

• دانستن اصول کمک های اولیه

• تصمیم گیری در خصوص شخصیت ها و قابلیت های بازیکنان ( زیرا هدف مربی، تربیت افراد در ابعاد جسمانی روانی است، باید از خصوصیت های جسمی- روانی ورزشکاران در هر دوره اطلاع کافی داشته باشد.)

معایب شغل مربی ورزش:

حتماً در زمان انتخاب رشته تربیت بدنی به خاطر داشته باشید که در بعضی جوامع، تجهیزات امروزی و مقدار زیادی بودجه در اختیار مربیان ورزشی قرار میگیرد ولی در جوامع دیگر، امکان دارد بودجه بسیار کم و امکانات اندک باشد و این مسئله بر بهره وری آن ها تأثير بسزایی دارد. همچنین افرادی که دچار نارسایی قلبی و تنفسی هستند، نمیتوانند شغل تربیت بدنی را انتخاب کنند؛ چون حرکات شدید بدنی سبب پیشرفت بیماری آنها می شود.

فواید شغل مربی ورزش:

از فواید رشته تربیت بدنی اینست که، خیلی از مربیان ورزش معتقد هستند که کار مفرحی دارند و از انجام دادن آن خسته نمی شوند. به دلیل آنکه هم از نظر روحی و هم از نظر جسمی ارتقاء پیدا میکنند. از طرفی، شغل تربیت بدنی جزء مشاغل همیشگی است ؛ چون ورزش پیوسته و در تمام دوره ها و زمان ها مورد توجه قرار داشته است. به خصوص در سال های گذشته توجه مردم به ورزش و ارتباط آن با سلامت جسمی و روحی سبب شده است که موقعیت شغلی خوبی برای این افراد بوجود بیاید.

هدف رشته مهندسی ورزش، تربیت نیروی انسانی با مهارت‌های مهندسی در زمینه ورزش است

یک فارغ التحصیل رشته مهندسی ورزش چه کارهایی میتواند انجام دهد؟

مهندسی ورزش، رشته ای جذاب و پرکاربرد و نوبنیاد است. رشته مهندسی ورزش، شاخه ای از علم تربیت بدنی است که هدف آن تربیت نیروی انسانی با مهارت های مهندسی بوده که بتوانند علم مهندسی را در ورزش کاربردی کنند. درواقع رشته مهندسی ورزش تلاش دارد، با به کارگیری روشها و ابزار مهندسی عملکردها و اجراهای ورزشی را ارتقاء و بهبود بخشد. به بیانی دیگر، این رشته دانشگاهی تخصصی است که در ادامه به حوزه های کار مهندسی ورزش اشاره می کنیم :

۱- تجهیزات و لوازم ورزشی: رایج ترین بخش از مباحث فنی در ورزش همانا تجهیزات و لوازم ورزشی است. تحلیل، طراحی و ساخت، تعمیر و نگه داری، انتخاب، استفاده و ایمنی امکانات و لوازم از قابلیت های مهندسی ورزش و از استعدادها و توانمندی های مهندسین ورزش می باشد.

۲- پوشیدنی های ورزشی: یکی از زیر شاخه های رشته تربیت بدنی، رشته مهندسی ورزش است. در مهندسی ورزش مدرن پوشیدنی‌های ورزشی، از اهمیت ویژه ای برخوردارند. ایجاد تغییرات و بهبود در میزان انتقال حرارت و رطوبت برای شرایط اب و هوایی گوناگون، بهبود در راحتی و ارگونومی و ارتقاء خواص ویسکو الاستیک لباس از کارکردهای مهندسی ورزش در زمینه پوشاک ورزشی است که تاثیز به سزایی در افزایش عملکرد و بازده ورزشکار داراست.همچنین، گجت های ورزشی امروزه بطور گسترده ای با اقبال عمومی روبرو شده اند، چون آنها ابزارهایی کوچک در راستای فناوری روز هستند که کمک به نظارت دقیق برنامه های تمرینی دارند. گام شمار و ساعت های ورزشی من جمله معروف ترین این ابزار ها هستند. با این وسائل هوشمند میتوان مقدار کالری سوزی، مقدار زمان، سرعت و مسافت تمرین ها و حتی میزان نرخ ضربان قلب را مشاهده کرد.

۳- پردازش داده های ورزشی: یکی از مقدورترین حوزه های مهندسی ورزش پردازش و تحلیل مهندسی داده های ورزشی و تبدیل آن به اطلاعات و مفاهیم قابل استفاده برای درک مناسب پدیده های ورزشی حاوی عملکرد ورزشکار و عوامل محیطی مرتبط با آن است. به عنوان نمونه میتوان به بخش نرم افزاری تکنولوژی خط دروازه، نرم افزارهای تحلیل سه بعدی حرکات و مهارت های ورزشی، نرم افزارهای تحلیل مسابقه و … اشاره کرد. 

۴- فضاهای ورزشی: اصولا ورزش می بایست در یک فضای ورزشی مناسب و صحیح انجام شود. رشته مهندسی ورزش و متخصصین این حوزه در زمینه های تحلیل، طراحی و ساخت، تعمیر و نگهداری،  روشنایی و نورپردازی، تأسیسات الکتریکی و مکانیکی، صدا، کفپوش، معماری و زیباسازی، راحتی،  ارگونومی و ایمنی اماکن و فضاهای ورزشی، میتوانند به خوبی ایفای نقش نمایند.

رشته تربیت بدنی نیازمند فضای ورزشی مناسب است

آزمون های مرتبط با رشته تربیت بدنی

رشته تربیت بدنی جزء رشته هایی است که افراد برای تحصیل در آن باید دارای آمادگی جسمانی کاملی باشند، در واقع تربیت بدنی جزء رشته های خاص بوده که هر کسی نمی تواند در این رشته تحصیل نماید. به همین علت در دانشگاه های ایران به صورت نیمه متمرکز اقدام به پذیرش دانشجو در رشته تربیت بدنی می نمایند. افرادی که مایل به تحصیل در رشته تربیت بدنی هستند باید در کنکور سراسری یکی از رشته های نظری شرکت کرده و در فرم انتخاب رشته خود رشته تربیت بدنی را در اولویت های بالا انتخاب نمایند، در صورتیکه دانشجو دارای رتبه قابل قبولی باشد از او برای مصاحبه دعوت می شود.

هدف رشته تربیت بدنی بهبود رشد انسان از طریق فعالیت های جسمانی است

دانشجو اگر موفق به کسب امتیاز بالا در آزمون عملی تربیت بدنی شد میتواند در رشته تربیت بدنی ادامه تحصیل دهد. پارامترهای مختلفی در آزمون عملی مورد سنجش قرار می گیرد. قد، وزن، انعطاف بدنی، سلامت کامل جسمی، سلامت کامل روانی، سرعت و استقامت فرد در آمادگی جسمانی من جمله این پارامتر ها است. افرادی که حائز مقام های جهانی، آسیایی و کشوری هستند در اولویت پذیرش قرار دارند. رشته تربیت بدنی در بعضی از شهرها در هنرستان ها هم ارائه می شود؛ برای وارد شدن به هنرستان هایی که در آن ها رشته تربیت بدنی تدریس می شود، دانش آموز باید در آزمون عملی شرکت نماید و در صورت کسب امتیاز لازم میتواند دانش آموز هنرستان تربیت بدنی شود.

برای شرکت در مقطع فوق لیسانس رشته تربیت بدنی افراد باید فارغ التحصیل مقطع کارشناسی تربیت بدنی باشند. همینطور افرادی که قصد شرکت در آزمون دکتری تربیت بدنی را دارند باید در یکی از گرایش های ارشد تربیت بدنی فارغ التحصیل شده باشند. مقطع دکتری تربیت بدنی مثل تمامی مقاطع دکتری دیگر دارای مصاحبه است. افرادی که مقاله های گوناگون در ژورنال های معتبر علمی چاپ کرده باشند و افرادی که در مقطع کارشناسی ارشد دارای یک پایان نامه خوب و کاربردی باشند، و سطح زبان آن ها در حد بالا باشد و یا موفق به تاليف کتاب در زمینه تربیت بدنی شده باشند، شانس بیشتری برای قبولی در مصاحبه دکتری تربیت بدنی دارد.

ادامه تحصیل در رشته تربیت بدنی در خارج از کشور

در صورتیکه قصد ادامه تحصیل در رشته تربیت بدنی در خارج از کشور را دارید باید پیش از هر چیز در مورد بهترین کشور ها برای رشته تربیت بدنی تحقیق نمائید. در بین موسسات گوناگون که اقدام به رتبه بندی دانشگاه های جهان کرده اند میتوان به لیست کیواس، رتبه بندی شانگهای و رتبه بندی تایمز هایر اجوکیشن اعتماد کرد.

طبق لیست کیو اس برترین دانشگاه ها در رشته تربیت بدنی را میتوان به ترتیب دانشگاه لافبورو در انگلستان، کوئینزلند در کشور استرالیا، دانشگاه بریتیش کلمبیا، دانشگاه سیدنی، دانشگاه تورنتو، دانشگاه بیرمینگام، دانشگاه فلوریدا، دانشگاه اوهایو، دانشگاه آلبرتا و دانشگاه باث را نام برد. دانشگاه ملی سئول، دانشگاه اکستر در انگلستان، دانشگاه میشیگان، دانشگاه داکین استرالیا، هم از دیگر دانشگاه های برتر رشته تربیت بدنی هستند که در رتبه های بعدی در لیست کیو اس مشاهده می شود.

به ترتیب دانشگاه های میشیگان، تورنتو، چینهوآ، نورث وسترن، دانشگاه واشنگتن از بهترین دانشگاه های دنیا در رشته تربیت بدنی طبق لیست تایمز هایر اجوکیشن است.

دانشگاه های کپنهاگ دانمارک، دانشگاه علوم ورزشی نروژ، دانشگاه دآکین استرالیا، دانشگاه لافبورو انگلستان، دانشگاه کوئینزلند استرالیا، دانشگاه جنوبی دانمارک، کلگری کانادا، دانشگاه ورونای ایتالیا، دانشگاه لیورپول انگلستان، دانشگاه گنت بلژیک از بهترین دانشگاه های جهان در تربیت بدنی در رتبه بندی شانگهای محسوب می شود.

همچنین کشور ترکیه یکی از کشورهایی است که دانشجویان متعددی علاقمند به تحصیل در رشته تربیت بدنی در کشور ترکیه هستند، برای ورود به دانشگاه های کشور ترکیه باید در آزمون ورودی شرکت نمایید، آزمون یوس و تومر از آزمون های ورودی دانشگاه های ترکیه هستند. دانشگاه های ترکیه به گونه انگلیسی زبان و ترکی زبان ارائه می شوند، در صورتی‌که قصد ورود به دانشگاه های انگلیسی زبان را دارید باید در آزمون یوس و در صورتی که قصد ورود به دانشگاه های ترک زبان را دارید باید در آزمون تومر شرکت نمایید. پرسش های آزمون تومر و یوس مربوط به پرسش های هوش، ریاضی و زبان است؛ به همین دلیل افرادی که قصد ورود به دانشگاه های ترکیه را دارند باید بتوانند نمره قبولی در این آزمون را کسب نمایند.

کشور ایتالیا از دیگر کشورهایی است که دانشجویان ایرانی متعددی برای تحصیل در این کشور تمایل زیادی نشان می دهند، دانشجویان رشته تربیت بدنی از این قاعده و قانون مستثنی نبوده و تعداد متعددی از این افراد برای دانشگاه های ایتالیا در رشته تربیت بدنی مبادرت می نمایند. داشتن مدرک زبان با نمره بالا، داشتن یک رزومه خوب و قوی، داشتن مدرک مربی گری در یکی از رشته های ورزشی، داشتن مقام در یکی از رشته های ورزشی، داشتن مدرک رزمی کاری به شما کمک می کند که بتوانید در مقطع لیسانس خیلی از کشورهای اروپایی اقدام نمایید. شما می توانید مدارک خود را به همراه یک رزومه قوی به دانشگاه های ایتالیا ارسال کرده و پس از تائید مدارک در یک مصاحبه عملی شرکت کرده و بعد از قبولی در مصاحبه عملی میتوانید در رشته تربیت بدنی در ایتالیا تحصیل نمایید.

کشور ترکیه بهترین کشور برای ادامه تحصیل در رشته تربیت بدنی است

گردآوری: بخش دانشگاه سرپوش