اعتیاد به رابطه جنسی
به تعویق انداختن تمایلات و فعالیت های جنسی یا عدم توانایی در مهار، اعتیاد به رابطهٔ جنسی یا اعتیاد جنسی می گویند. در واقع رابطه جنسی و اندیشیدن به آن، افکار معتاد را تحت سیطرهٔ خود قرار می دهد و نیاز به انگیزه ی جنسی جایگزین نیاز به صمیمیت میشود؛ به این خاطر که در سنین کودکی با معتادین بدرفتاری شده است. اعتیاد به رابطه جنسی به عنوان یک بیماری پیشرونده محیوب میشود که قابلیت متوقف کردن آن مثل بیماری های دیگر، وجود دارد. یک الگوی وسوسه و اجبار در این بیماری، به برقراری رابطهٔ جنسی وجود دارد که در آن روابط جنسی در زمینه های کاری، خانوادگی و عزت نفس ، تخریب های زیادی به بار می آورد. از بهترین روش های مقابله با پیشرفت این نوع اعتیاد می توان به استفاده از خدمات انجمن های معتادان جنسی گمنام اشاره کرد.
انواع اعتیاد جنسی
انواع گوناگونی از اعتیاد جنسی می وجود دارد ، از جمله اعتیاد به:
* اعمال جنسی
* فاحشگی
* تماشای پورنوگرافی
* خودارضایی یا خیال جنسی
* بدن نمایی یا چشم چرانی
گاهی وقت ها معتادان جنسی، دائما در حال تغيير در بین فعالیت های بالا می باشند ولی آن ها اعمال جنسی را مرتباً انجام میدهند و علاوه بر این که چنین روابطی عواقب منفی زیادی را بهمراه دارد؛ آن توانایی کنترل رفتار خود را ندارند. چه بسا این رفتار جنسی اجباری برای شخص، عواقب جدی در پی دارد. به طور مثال اعتیادهایی همچون اعتیاد به مواد مخدر یا الکل و اعتیاد جنسی، تأثير به سزایی بر سلامت جسمی، روابط شخصی، سلامت روان و کیفیت زندگی دارد. از این رو در نظر داشته باشید که اعتیاد جنسی، اشاره ای به انتخاب شخصی ندارد. گاهی وقت ها این رفتارها و اعمال جنسی صرفا به منظور لذت بردن فرد انجام نمیشود یا باتوجه به میل فرد، روشن و خاموش نمیشود.
علل اعتیاد جنسی
هنوز هم به درستی، علل اعتیاد جنسی قابل درک نیست. علت درگیری رفتارهای جنسی زیاد یا نامناسب در بعضی از کودکان یا نوجوانان به خاطر تجربیات تروما، عوامل اضطراب زا یا بیماری روانی می باشد. گرچه برای اعتیاد جنسی در کودکان، هیچ معنای استانداردی وجود ندارد. معمولا کودکانی که دچار آزار جنسي میشوند ، احتمال افزایش رفتارهای جنسی آن ها وجود دارد و رفتارهای پرخطر جنسی، معمولاً به فاکتورهایی وابسته است که از آن ها می توان به اجتماعی و جمعیتی نظیر سوء عملکرد خانواده و فشارهای اجتماعی اشاره کرد. در مفهوم اعتیاد جنسی، نقش فرهنگ، بسیار مهم است. فرهنگ هایی که دید مثبت تری نسبت به امور جنسی دارند؛ ممکن است رفتارهای جنسی را به خاطر ارزش ها و معیارهایشان، بیش از حد تلقی نکنند.
علائم اعتیاد جنسی
با توجه به مشخص نبودن اعتیاد جنسی درDSM- 5، در مورد این که اعتیاد جنسی شامل چه معیارهایی می شود؛ اختلاف نظر زیادی وجود دارد. پنهان کاری یکی از ویژگی های اعتیاد به رابطه جنسی میباشد که فرد معتاد به رابطه جنسی در این حالت، مهارت هایی در پنهان کردن رفتارش پیدا می کند و حتی به مخفی کردن شرایط از همسر، شریک زندگی و اعضای خانواده می پردازد. گاهی اوقات چنین افرادی در مورد فعالیت هایشان دروغ می گویند. درصورت مشاهده ی یک یا بعضی از علائم زیر در فرد، ممکن است به اعتیاد جنسی مبتلا باشد:
>> وقتی که شخص، مشغله ی رابطه جنسی را دارد؛ حتی با این که رابطه جنسی موجب تداخل در زندگی روزمره و یا عملکرد کاری او شود.
>> زمانی که فرد دچار تخیلات جنسی مزمن و وسواسی می شود.
>> وقتی که شخصی به منظور پوشاندن رفتارهای خود، دروغ میگوید.
>> با چندین شریک، از جمله غریبهها روابط اجباری دارد.
>> عواقب منفی شخصی یا شغلی را تجربه می کند.
>> شخص نمیتواند رفتارهای خود را متوقف و یا کنترل کند.
>> از عواقب رفتارهای اجباری میتوان به تنش در روابط اشاره کرد.
>> به دلیل رفتارهای جنسی، خود یا دیگران را در معرض خطر قرار می دهد.
>> پس از رابطه جنسی، احساس پشیمانی یا گناه دارد.
ویژگی های اعتیاد به رابطه جنسی
- گرایش معتاد از یک نوع رفتار به نوعی دیگر، نخستین ویژگی اعتیاد جنسی محسوب میشود. اعتیاد به رابطه جنسی مانند اعتیادهای دیگر، ویژگی های رفتاری مشخصی دارد که از آن ها می توان به وسواس فکری اشاره کرد که این رفتار موجب بروز رفتارهای اعتیادگونه دیگر میشود.
- تمایل به تکرار رفتار، دومین ویژگی اعتیاد به رابطه جنسی می باشد. در این حالت فرد برای ارضا شدن به سراغ رابطه جنسی نمی رود بلکه بیشتر قصد دارد که تحریک شود و این مسأله در طول این روز، تمام ذهن فرد را به خود اختصاص خواهد داد که باید حتماً نسبت به درمان آن اقدام کرد، به این خاطر که فرد تا جایی درگیر میشود که نمیتواند به غیر از تحریک شدن و رابطه جنسی به کار دیگری بپردازد.
- ازبین رفتن اختیار فرد به عنوان ویژگی سوم اعتیاد جنسی شناخته میشود. به این معنی که فرد در این حالت با وجود مشکلات و نارضایتی نسبت به فعالیت جنسی، مجبور به انجام آن میشود. او قادر به ترک رفتار جنسی خود حتی با وجود بی میلی به آن، نیست.
- خستگی از چهارمین خصوصیت اعتیاد به رابطه جنسی به شمار می رود. معتاد جنسی به خاطر آسیب های وارده به دیگران، حس شرمساری دارد و به خاطر عدم کنترل رفتار خود دچار حس ناراحتی می شود. از ویژگی های فرد معتاد به رابطه جنسی می توان به خستگی، افسردگی و بیزاری از خود اشاره کرد.
تاثیرات اعتیاد به رابطه جنسی
یک رابطه ناسالم و زیر فشار درونی با رابطه جنسی، تأثير زیادی در زندگی روزانه دارد. درواقع رابطه جنسی گاهی وقت ها به روشی تبدیل میشود که فشار احساسات منفی مانند نگرانی، اضطراب، استرس یا افسردگی را کاهش می دهد. بسیاری از افراد، احساس رضایت از این رفتار جنسی دارند. رضایتی که فرد در اثر آن برای لحظه ای کوتاه از دنیای واقعیت هایش دور می شود ولی پس از آن همه چیز، دوباره همراه با احساس تهی بودن، رسوایی کردن و اضطراب داشتن می شود.
فرد در اثر اعتیاد به رابطه جنسی، بیشتر احساس خطر می کند، بدین دلیل که نیاز به ارضای جنسی مقدم در اولویت کارهایش قرار می گیرد. آنچه که باعث تهدید فرد میشود؛ خطر رو به افزایشی در زمینه مشکلات با سلامتی جسمی و انجام کارهای مجرمانه برای نمونه تن دادن به روسپی گری است. فرد معتاد به رابطه جنسی در بسیاری از مواقع نمیتواند رابطه¬ی کارآمدی داشته باشد و مدام با رفتارهایش خودش را کنار می کشد و منزوی میشود و بیشتر وقت ها با مشکلات روانی دیگری مواجه میشود.
نحوه ی تشخیص اعتیاد به رابطه جنسی
همیشه براحتی نمیتوان “اعتیاد به رابطه جنسی” را تشخیص داد. فردی که مشکوک است باید بتواند با یک متخصص روانشناس، صادقانه تخیلات جنسی، وسواس ها و رفتارهای خود را در میان بگذارد که چنین گفت وگوی صریحی برای بعضی از افراد، سخت است. آزمایشاتی برای سهولت در روند کار به منظور مقابله با این چالش، ایجاد شده است که یکی از رایج ترین آن ها ازمایش غربالگری اعتیاد جنسی است؛ به این صورت که یک پرسشنامه ۲۵ ماده ایست که رفتارها و افکار فرد را ارزیابی می کند.
درمان اعتیاد به رابطه جنسی
برای این که اعتیاد به رابطه جنسی را درمان کنید؛ باید پروسه ی پیچیده و زمان بری را زیر نظر متخصص مجرب طی کنید. متأسفانه اغلب معتادان جنسی صرفا به دلیل تابو بودن مسایل جنسی و احساس شرم و خجالت بیمار، خود را درمان نمی کنند و با گذشت زمان، بیشتر، گرفتار این بیماری می شوند. نخستین شرط درمان اعتیاد جنسی اینست که بیمار، این مشکل خود را بپذیرد و برای ترک اعتیاد و درمان خود، تصمیم جدی بگیرد. موفقیت روش های درمانی باتوجه به وضعیت روحی بیمار تعيين میشود. اگر بیمار امید داشته باشد که درمان میشود و خانواده او را حمایت میکنند؛ به شرط آنکه، درمانگری متخصص و دلسوز داشته باشد؛ بهبود پیدا میکند. درمانهای متنوعی بر اساس نوع و شدت اعتیاد برای اعتیاد جنسی وجود دارد که در ادامه آن ها را شرح می دهیم:
>> بستری شدن در مراکز درمانی:
برای بستری شدن افراد معتاد به رابطه جنسی، مراکز درمانی مناسبی وجود دارد که به ارائه ی برنامه های بهبودی اعتیاد به رابطه جنسی در این مراکز درمانی می پردازند. غالباً، چنین افرادی حداقل به مدت ۳۰ روز باید از زندگی روزمره ی خود، دور شوند تا از این طریق تکانه های خود را کنترل کنند و خود را درمان کنند. جلسات عمیق درمانی فردی و گروهی یکی از این نوع برنامه ها محسوب میشود.
>> دارودرمانی در اعتیاد به رابطه جنسی:
گاهی وقت ها برای بعضی از افراد معتاد به رابطه جنسی، یک دوره درمان دارویی تجویز می شود. وسواس های جنسی توسط بعضی از داروهای ضد افسردگی، کاهش پیدا می کند( از عوارض جانبی احتمالی بعضی از داروهای ضد افسردگی کاهش میل جنسی است). با این حال مشخص نیست که پزشک برای این بیماری، دارویی را تجویز کند.
>> درمان شناختی – رفتاری CBT در اعتیاد به رابطه جنسی:
درمانگر برای درمان اعتیاد به رابطه جنسی، با استفاده از ارتباط افکار، عواطف و رفتار به درمان بیمار می پردازد و افکار مثبت را جایگزین افکار منفی می کند. بیمار با استفاده از درمان CBT می تواند آمادگی کنترل و مهار فعالیت جنسی آسیب زا را داشته باشد. درواقع این شیوه ی درمان، مانع از پیشرفت بیماری میشود و با گذشت زمان موجب درمان بیماری با کمک و همراهی بیمار میشود. بخش مهمی از پروسه درمان اعتیاد به رابطه جنسی، درمانهای روانی در کنار دارودرمانی می باشد.
>> درمان روان شناختی در اعتیاد به رابطه جنسی:
این نوع درمان بروز اعتیاد در بیمار را کشف می کند و ریشه ی آن را مورد بررسی قرار می دهد. درمانگر با استفاده از خاطرات بیمار در این روش به کشف عوامل آسیب زای گذشته فرد می پردازد و تأثیر آن عوامل بر رفتارهای کنونی بیمار را با کمک روش های روان شناسی کاهش می دهد.
>> دیالکتیکیگ – درمان رفتاری DBT در اعتیاد به رابطه جنسی:
بیمار معتاد به رابطه جنسی با اموزش مهارت های فردی مانند تحمل پریشانی، مهار احساسات و ذهن اگاهی میواند از طریق اگاهی و تمایل اعتیاد، خود را درمان کند.
>> برنامه های ۱۲ مرحله ای:
برنامه هایی مانند معتادان جنسی ناشناس( SAA) به پیروی از الگوی درمان الكلی های ناشناس( AA) می پردازند؛ بدین دلیل که آن ها تأثير به سزایی در رفع اعتیاد به رابطه جنسی دارند. به چنین برنامه هایی در ایران، NA می گویند. الزامی به کناره گیری از رابطه جنسی بطور کامل نیست ولی بهتر است که شخص به سراغ رفتار جنسی اجباری و مخرب نرود. برگزاری جلسات گروهی با دیگران، ارائه دهنده ی یک سیستم پشتیبانی خوب می باشد.
>> خانواده درمانی در اعتیاد به رابطه جنسی:
درمانگر در روش خانواده درمانی با بیمار و خانواده اش، جلسات متعددی را برگزار می کند و به منظور کشف علت بیماری در این جلسات به بررسی مشکلات خانوادگی بیمار می پردازد. بیمار می تواند از طریق درمانگر خود، تعامل سالمی با همسر یا خانواده اش داشته باشد. یکی از بخشهای مهم روند درمان اعتیاد به رابطه جنسی در زوجین اینست که روابط جنسی سالم را جایگزین رفتارهای آسیب زای قبلی کنند. درمان اصولی اعتیاد جنسی به درمانی گفته میشود که به فرد بیمار کمک می کند تا به جای سرکوب میل جنسی، رابطه جنسی سالمی داشته باشد.
عوارض اعتیاد جنسی
اعتیاد به رابطه جنسی، اگر رسیدگی و درمان نشود؛ احتمال ایجاد تداخل در بسیاری از جنبه های زندگی شما را دارد. ممکن است فرد معتاد به رابطه جنسی، علاوه بر احساس خجالت، احساس گناه و شرم، عواقب دیگری را تجربه کند که نظیر جسمی، روحی و اجتماعی می باشد. در ادامه، این عوارض عبارتند از:
- دستگیری به دلیل فعالیت جنسی مجرمانه
- فشار مالی
- بیماری های منتقله از راه جنسی
- از دست دادن زمان
- از دست دادن اعتماد و روابط
- اسیب جسمی مرتبط با رابطه جنسی
- از دست دادن شغل
- از دست دادن صمیمیت
- انتظارات غیر واقعی از رابطه جنسی
گردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 19
- 3