وسواس به چه معناست؟
در ابتدا باید به تعریف خود وسواس بپردازیم؛ به طورکلی می توان گفت وسواس عقاید، افکار، تکانه ها، یا تصوراتی هستند که تکرار می شوند و تداوم دارند. می توان گفت این افکار در ابتدا تنها به صورت تجربه مزاحم و احمقانه هستند، برای مثال پدری که در ابتدا تکانه های تکرار شونده درباره کشتن فرزند محبوب خود را دارد، یا یک شخص با عقیده ها مذهبی که به افکار کفرآلود دچار می شود.
اما برخی از شایع ترین افکار وسواسی عبارتند از: آلودگی، نظم و ترتیب، پرخاشگری، موضوعات جنسی، و مذهبی. مغز انسان بخش زیادی از انرژی بدن را مصرف می کند، بنابراین دور از انتظار نیست که بعد از افکار وسواسی فرد احساس خستگی کند. از طرفی افکار وسواسی با اجباری که بر رفتارهای تکرار شونده دارند، آنها را به صورت هدفمند و ارادی که در پاسخ به یک فکر وسواسی یا براساس قواعد خاص و به صورت کلیشه ای صورت می دهند.
فرد این رفتارها را جهت خنثی سازی یا پیشگیری از ناراحتی یا وضعیت یا حادثه ای ترسناک صورت می دهد، البته باید گفت این رفتارها در حقیقت برای خنثی سازی یا پیشگیری نیستند و می توان گفت وضوح افراطی به نظر می رسند، در بیشتر موقعیت ها فرد به افراطی و نامعقول بودن رفتار خود آگاهی دارد. تجربیات بد گذشته یا استرس های محیطی شدید و یا افسردگی و دیگر اختلالات روانی در فرد می توانند وسواس را ایجاد کنند.
وسواس جنسی چیست؟
همانطور که اشاره شد وسواس می تواند ابعاد مختلفی داشته باشد و به شیوه های مختلفی خود را نشان دهد. افکار وسواسی کاملا ناخواسته و آزاردهنده هستند که ممکن است خود را در قالب تمایلات یا تصویرهایی در رابطه با جنس مخالف نشان دهند. مثلا فردی که بعد از دیدن هرجنس مخالفی در خیابان این فکر را می کند که او قصد رابطه جنسی با او را دارد یا ممکن است به او حرف جنسی بزند.
به همین صورت افرادی هم هستند که افکار جنسی را درمورد خانواده خود تجربه می کنند، مثلا فکر می کنند که خواهر برادر یا پدر مادر او ممکن است او را به صورت لخت ببینند و رفتارهای جنسی را با آنها تجربه کند.
این افراد به شدت به عذاب وجدان دچار می شوند و برای حل کردن آن به دنبال راه حل می روند تا بتوانند جلوی افکار وسواسی خود را بگیرند؛ مثلا خود را حبس می کنند، سربه زیر نگاه می اندازند، تا دیروقت سرکار می مانند، تماس های خود را با اعضای خانواده تا حد امکان محدود می کنند.
نوع دیگری از افکار جنسی می تواند مربوط به نگرانی هایی از قبیل؛ ”آیا من همجنس گرا هستم؟” باشند، در صورتی که فرد هیچ فعالیتی در این حیطه نداشته است. افکار او زمانی بیشتر می شوند که همجنس خود را جذاب می دارند یا آنها را در باشگاه و استخر می بیند، اضطراب و استرس او بیشتر می شود و می گوید نکند من همجنسگرا هستم.
هرگونه وسواسی می تواند رابطه جنسی را به اختلال روبرو کند. کسی که در خصوص تمیزی وسواس دارد در حین رابطه مدام فکر می کند نکند جایی را کثیف کند یا باید زودتر به حمام برود.
علائم وسواس جنسی چیست؟
علائم وسواس جنسی خود را به صورت افکاری نشان می دهند که در زمینه های زیر بروز می کنند:
- افکار در خصوص رابطه جسی با حیوانات
- رابطه جنسی با اعضای خانواده یا محارم خود
- افکار مربوط به سوء استفاده های جنسی هم به صورت فاعل و هم مفعول
- افکار مربوط به خیانت
- افکار سادیسمی یا مازوخیسمی
- افکار مربوط به بردگی جنسی
- افکار مرتبط با مرده خواهی( رابطه جنسی با جسد یا بدن مرده)
- افکار مربوط به تمایل به کودکان یا افراد زیر سن قانونی
- افکار مربوط به رابطه جنسی با همجنس (همجنس گرایی)
- افکار مربوط به میل جنسی به فرزندان
- افکار جنسی مربوط به رابطه جنسی با نزدیکان یا دوستان
تاثیرات منفی وسواس جنسی در زندگی:
در صورتی که ردمان به موقع و موثری برای وسواس حنسی صورت نگیرد، هجوم افکار آزاردهنده و تکرار شونده می تواند تاثیرات منفی بر رابطه زناشویی فرد بگذارد، از جمله این آسیب ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرد مزاجی فرد
- ایجاد احساس گناه و انزجار به دنبال هر لذتی که دارد
- احساس انزجار از خود
- کاهش میل جنسی
تفاوت وسواس جنسی با میل جنسی نسبت به کودکان:
برای درمان درست وسواس جنسی؛ تشخیص درست آن بسیار اهمیت دارد. زیرا اگر تفاوت های میان تمایل اصلی با این اختلال به درستی تشخیص داده نشوند، سیر درمان را با مسیر اشتباهی روبرو خواهند کرد.
اصلی ترین شاخصی که می توان بین وسواس جنسی و داشتن میل جنسی به کودکان یا پدوفیل افتراق داد، این است که فرد از داشتن این تمایل لذت می برد و هیچ احساس شرم یا گناهی را نخواهد داشت، اما وسواس جنسی عکس این موضوع است و فرد چنین احساسی را نخواهد داشت.
راهکارهای درمان وسواس جنسی:
زمانی که فرد افکار ناشی از وسواس جنسی به سراغ فرد می آیند با اینکه می داند آنها درست نیستند و حاضر به انجام آنها نخواهد بود، عدم همخوانی با سیستم فکری و روحیات شخص او را آزار می دهد، اگر این افکار دائمی و شدید شوند؛ تصوری در ذهن فرد ایجاد می شود که روزی این اعمال را انجام خواهد داد. همین موضوع رنج و عذاب فرد را بیش از پیش افزایش می دهد، به همین دلیل است که فرد باید به دنبال درمانی درست برای وسواس جنسی خود باشد. درمان های زیر برای وسواس جنسی درنظر گرفته می شوند:
- دارو درمانی
- درمان شناختی رفتاری
- هیپنوتیزم درمانی
- مواجهه درمانی یا غرقه سازی
در صورتی که شما با افکار جنسی آزاردهنده روبرو هستید می توانید اقدامات زیر را برای درمان مشکل خود در نظر بگیرید:
- کنترل استرس با استفاده از نفس های عمیق
- عدم قضاوت و سرزنش خود برای پذیرش افکار ناراحت کننده
- افکار مزاحم وسواسی را به عنوان نام برای افکار خود انتخاب کنید
- پرهیز از سرکوب افکار مزاحم
- درنظر گرفتن سطح اضطراب و تلاش برای کنترل آن
- پذیرش خودکار بودن افکار جنسی و عدم نقش شما در بروز آنها
- تغییر دادن رفتارها برای دور کردن احتمال بروز افکار جنسی ناراحت کننده
- پیدا کردن منبع اضطراب
- تلاش برای پیدا کردن معنی افکار مزاحم
- انجام کارهای مثبت جهت مشغول نگه داشتن ذهن
- قانع کردن خود به جهت اینکه شما هرگز این اعمال را انجام نخواهید داد.
- پرهیز از درگیر شدن با افکار شدید
- تلاش نکردن برای جلوگیری از ورود افکار به ذهن یا تلاش برای خروج آنها ( در این صورت به شدت بیشتری به شما حمله می کنند).
درمان شناختی رفتاری:
افرادی هستند که بعد از مراجعه و امتحان راه های مختلف نتوانسته اند افکار خود را کنار بگذارند، زیرا کنار گذاشتن افکار از کنار گذاشتن یک رفتار مشکل تر است، اما در خصوص درمان شناختی رفتاری با تکیه بر اینکه ببینم چه نوع فکری هست که این افکار را نگه می دارند اقدام می شود.
بعد از شناسایی این افکار را مبارزه با آن به فرد آموزش داده می شود. تکنیک هایی را برای مقابله با افکار جنسی در نظر می گیرند که پایه آنها بر اساس درمان وسواس خوگیری است. خوگرفتن به معنای عادت کردن به واسطه استفاده یا تمرین مکرر اشنایی یافتن است. شاید این تمرینات و تکنیک ها گنگ به نظر برسند اما براساس تحقیقات بهترین درمان برای اینگونه وسواس هستند.
گردآوری: بخش سلامت جنسی سرپوش
- 17
- 4