فیلمی از خودکشی سینا قنبری وجود ندارد

اعتراض‌های دیماه گذشته همچنان یکی از مباحث پرتکرار و چالش‌برانگیز در فضای سیاسی و رسانه‌ای کشور است و کمتر روزی را می‌توان سراغ گرفت که تحلیل، اظهارنظر یا خبری پیرامون این رویداد منتشر نشود. در این میان سرنوشت دو فردی که ادعا شده است در زندان خودکشی کرده‌اند، از جمله مباحث چالشی‌ای است که بعضا اظهارنظرهای ضد و نقیضی در آن مورد مطرح می‌شود. روایت رسمی در این مورد حکایت از خودکشی سینا قنبری در زندان اوین و وحید حیدری در بازداشتگاهی در اراک دارد. چندی پیش غلامحسین محسنی اژه‌ای، معاون و سخنگوی قوه قضائیه در مورد مرگ سینا قنبری و وحید حیدری گفته بود: «این فرد(وحید حیدری) معتاد بود و مقداری هم موادمخدر به همراه داشت و پرونده‌ای در حوزه قضایی اراک برای او تشکیل شد که در حال پیگیری است.

فردی(سینا قنبری) هم در زندان اوین از بازداشتی‌های اخیر با توجه به فیلمی که هست و تصویری که برداشته شده در دستشویی اقدام به خودکشی کرد. این فرد معتاد و حدودا ۲۱ ساله. دانشجو هم نبود. در این خصوص نیز پرونده‌ای تشکیل شده، نتیجه نهایی پس از مشخص شدن اعلام می‌شود.این فرد همزمان با اغتشاشات در جمعیت دستگیر شد، اما گزارشی از این‌که همراه اغتشاشگران بوده نیامده و ثابت نشده است.» اما گویا نمایندگان مجلس هم می‌خواستند خود صحت این ادعاها را برآورد کنند. از همین رو پس از کش و قوس‌های فراوان – و به تعبیر علیرضا رحیمی « تاخیر بلاوجه» - بالاخره هیئتی از نمایندگان از زندان اوین بازدید کردند. در پی این بازدید، روز گذشته، علیرضا رحیمی، یکی از اعضای هیئت بازدیدکننده در یادداشت تلگرامی از این گفت که «اساسا فیلمی از خودکشی سینا قنبری وجود ندارد.» متن این یادداشت تلگرامی به نقل از ایلنا در ذیل می‌آید. طی بازدیدی که به همراه هیات نمایندگان مجلس از زندان اوین داشتیم موفق به صحبت با باقیمانده کمی از بازداشت شدگان حوادث دی ماه شدیم. سینا قنبری جوانی که در غروب یازدهم دی ماه ۹۶ در یکی از ایستگاه‌های مترو تهران همراه با ۲۱ نفر دیگر، پس از مقاومت و درگیری با مامورین دستگیر و در ساعت ۱۲ شب به اتهام اخلال در نظم عمومی و نیز تبانی و اقدام علیه امنیت ملی تحویل بازداشتگاه اوین می‌شود.

سینا در کنار سایر بازداشت شدگان حوادث دیماه در بند موقت (در محل ساختمانی که قبلا واحد اجرای احکام زندان بوده) مدت شش روز را به عنوان متهم سپری می‌کند.برابر گزارش رییس سازمان زندان‌ها بازپرس شعبه شش قرار وثیقه صد میلیون تومانی برای سینا قنبری صادر می‌کند و در بدو ورود برابر فرمی که سینا پرکرده است اظهار داشته اعتیاد ندارد و لذا در بند افراد سالم و پاک نگهداری می‌شده است. در روز ۱۶ دیماه ساعت ۳بامداد وارد محل سرویسهای بهداشتی زندان می‌شود که در مجاورت بند خود در داخل ساختمان بند بوده. پس از ورود به یکی از توالت‌ها بیرون نمی‌‌آید. حدود دو ساعت بعد زندانی دیگری وارد محوطه سرویس بهداشتی می‌شود مستقیما به‌‌ همان سرویسی می‌رود که سینا وارد شده بود با در بسته مواجه می‌شود تلاش می‌کند در را باز کند و باصحنه جسد افتاده سینا در کف سرویس بهداشتی مواجه و به حالت شوکه دوان دوان برمی‌گردد و لحظاتی بعد‌‌ همان شخص با دو زندانی دیگر سراسیمه برگشته و جسد سینا را از سرویس بیرون کشیده و در کف محوطه سرویس‌ها تلاش به احیای وی (به روش عادی با فشار سنگین دست بر سینه وی) می‌نمایند.

در آغاز بازدید از زندان وارد جلسه‌ای شدیم که رییس سازمان زندان‌های کشور و مقامات قضایی و مدیران اجرایی زندان حضور داشتند و پس از ارائه گزارش آماری حوادث، نحوه مرگ سینا قنبری را که ظاهرا خودکشی بوده و پزشکی قانونی هم وقوع عمل خودکشی را در علت فوت وی تایید کرده، برای هیات نمایندگان مجلس تشریح کردند و فیلمی را نشان دادند که دوربین‌های مداربسته نصب شده در سرویس‌های بهداشتی ضبط کرده‌اند. در این فیلم محوطه سرویس‌های بهداشتی با شش واحد سرویس نشان داده می‌شود و یکی از زندانیان (با هویت سینا قنبری) که زیرپوش سفید به تن دارد با دمپایی ابی رنگ در حالی‌که کیسه پلاستیک مشکی بلند و پیچیده شده‌ای در دست راست دارد وارد می‌شود و مستقیما سمت یکی از سرویس‌ها رفته و وارد آن می‌شود و در را بسته و دیگر هیچ چیز نمایش داده نمی‌شود. مدت بسیار طولانی بدون هیچ اتفاق یا حرکتی محوطه سرویس‌ها ضبط شده تا اینکه حدود دو ساعت بعد یکی از زندانیان وارد شده و مستقیما به‌‌ همان سرویسی که سینا رفته وارد می‌شود و با صحنه جسد افتاده بر زمین مواجه و به حالت بهت و شوکه برمیگردد.

از این فیلم در جاهای مختلف به اشتباه به نام فیلم خودکشی سینا قنبری نام برده می‌شود درحالی که فیلم حاوی ساعاتی از وضعیت محوطه سرویس‌های بهداشتی زندان بوده و داخل سرویس یا ماجرایی که منجر به مرگ شده در فیلم وجود ندارد و اساسا فیلمی از خودکشی وجود ندارد. با انجام تحقیقات از هم بندی‌های وی و نیز اشخاصی در محل سکونتش مقامات زندان به این نتیجه رسیده‌اند که وی قبلا قرص اعصاب مصرف می‌کرده و به گواهی هم‌بندی‌هایش حالت‌های بی‌قراری در او مشهود بوده است. پزشکی قانونی ضمن حضور در محل کشف جسد معاینات اولیه را انجام داده‌اند و در ساعت ۷ صبح جسد وی تحویل پزشکی قانونی گردیده است. متعاقبا نیز دادستان در زندان حضور یافته و شخصا با تمام هم‌بندی‌های سینا صحبت کرده است و بی‌واسطه تحقیقات لازم را بعمل آورده است. افرادی از هیات نمایندگان مجلس در این بازدید با سه تن از زندانیان که هم بند سینا قنبری بوده‌اند نیز گفتگو داشتند.

هیات نمایندگان مجلس در مقام قضاوت در خصوص نحوه مرگ سینا قنبری نبوده و اساسا چنین قضاوتی پس از طی مقدمات و روند قانونی پس از اخذ نظر کار‌شناسان و پزشکی قانونی صرفا در صلاحیت مقام قضایی رسیدگی کننده است. با فرض خودکشی این متهم، در اینکه آیا امکان پیشگیری از خودکشی وجود داشته یا خیر قطعا پس از بررسی پرونده و مستندات قابل اظهار نظر قطعی است. صرفنظر از تاخیر بلاوجه حاصله در بازدید نمایندگان مجلس از زندان اوین مقامات زندان می‌توانستند با روشنگری به موقع از ایجاد بسیاری شبهات در خصوص نحوه مرگ سینا قنبری در افکار عمومی جلوگیری کنند.