به گزارش همدلی، تغییر قدرت در ایالات متحده آمریکا، از همان لحظات نخست خود را با تغییر رویکردی قابل توجه از طرف کاخ سفید نشان داده است. بعضی از این چرخش ها، آنچنان مهم بوده اند که سریع مورد انتقاد مخالفان قرار گرفته است. در این میان جدا از صدور بعضی فرمان های اجرایی بایدن در همان لحظات اولیه و در جهت لغو تصمیمات ترامپ، معرفی برخی از افراد جدید برای تصدی مسوولیت های اجرایی با واکنش های زیادی روبه رو شده است. در این روند، گزینه جو بایدن بعنوان نماینده ویژه در امور ایران بیشتر مورد توجه منتقدین قرار گرفته است. این در شرایطی است که بنظر میرسد با توجه به قول مساعد بایدن برای بازگشت به توافق هسته ای با ایران، جریان های مخالف با کاهش تنش ها بین آمریکا و ایران، روند تغییرات در این زمینه را با حساسیت بیشتری دنبال کرده و سرکوب هر گونه عامل پیش برنده در این جهت را در دستور کار جدید خود قرار داده اند.
طبق گزارش های منتشر شده، رییس جمهور جدید ایالات متحده آمریکا قصد دارد تا نماینده مخصوصى را در امور ایران انتخاب کند؛ مسئله ای که از دید ناظران سیاسی می تواند بعنوان عاملی در جهت حل مناقشه هسته ای با ایران تلقی شود. امری که البته تحقق آن در تضاد با سیاست فشار حداکثری دونالد ترامپ خواهد بود. در این زمینه بایدن،« رابرت مالی» را که اکنون به عنوان ریاست گروه بین المللی بحران فعالیت می کند، به عنوان نماینده ویژه خود در امور ایران در نظر گرفته است، مسئولیتی که پیش از این برعهده برایان هوک و الیوت آبرامز بود.
رابرت مالی که پدرش یک یهودی اهل مصر بوده و دارای پدر بزرگ و مادربزرگی از سوریه و اروپای شرقی است، در آمريکا متولد شده و بیشتر دوران زندگی و جوانی اش را در فرانسه گذرانده است. او در شرح زندگینامه خود می گوید:« مقاومت در برابر استبداد و نابود کردن موانع ملی، فرقه ای یا قومی، از ویژگی های گروه بحرانی بود که من برای اولین بار در ۱۶سال پیش برای گروه خاورمیانه و آفریقای شمالی، پایه ریزی کردم.» او همچنین دیگر ویژگی های این گروه را بی واسطه بودن با روزنامه نگاری، ارتباط تنگاتنگ با دانشگاه و پیشنهادهای سیاستی شفاف و عملی آن دانست.
رابرت مالی از حضور خود در دو دولت دموکرات بیل کلینتون و باراک اوباما هم صحبت کرده و آن را فرصتی برای درک بهتر از چگونگی کارکرد جهان دانسته و اشاره کرد که در دولت ترامپ با محدود کردن تماس هایش، توانایی ارتباط او با همه طرف ها ضعیف شد. او درباره محدودیت های درون دولت آمریکا این گونه مثال می زند که آیا امروز دیگران باید تحریم شوند یا فردا مجازات شوند. آیا رقبای ژئوپلیتیک را به شدت محکوم کنید یا این که متحدان را ضعیف کنید؟ او همچنین تاکید دارد:« من یک شهروند ایالات متحده هستم و در دولت های بیل کلینتون و باراک اوباما خدمت کرده ام، اما این امر دلیلی نخواهد بود که گروه بحران به عنوان یک سازمان ایالات متحده محسوب شود.»
رابرت مالی که زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون به کاخ سفید راه یافته بود، در سال ۲۰۰۸ در پی خبرهایی مبنی بر دیدار با اعضای جنبش مقاومت اسلامی فلسطین( حماس) از ستاد انتخاباتی اوباما کنار گذاشته شد، اما بار دیگر در سال ۲۰۱۴ به عنوان مشاور عالی اوباما در امور خاورمیانه به خدمت گرفته شد. او در سال آخر دولت اوباما نیز مسئول هماهنگی سیاست های دولت آمریکا در قبال گروه تروریستی داعش بود.
مالی همچنین در مذاکرات هسته ای منتهی به برجام که در سال ۱۳۹۴ به امضا رسید، عضو هیات مذاکراتی آمریکا بود و پس از آن هم به عنوان مدیر گروه بحران، فعالیت های متعددی در حوزه خلیج فارس و موضوعات ایران داشته است. او به دنبال بحران سیاسی بین قطر با عربستان، امارات، بحرین و مصر نشست مشترکی با حضور ایران، عراق، عمان، نروژ و قطردر نیویورک برگزار کرد که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران هم در آن حضور داشت. تام کاتن، سناتور جمهوری خواه یکی از مخالفان سرسخت انتخاب رابرت مالی برای این سمت است.
او در صفحه توئیتر خود با این ادعا که اگر مالی بیاید، مقامات ایرانی احساس خوش شانسی می کنند، اضافه کرد:« مالی از نیروهای امنیتی دولت باراک اوباما است و دو سال قبل هم با ظریف در نیویورک دیدار کرده است.» این یکی از آخرین واکنش های معنادار و زودهنگام به احتمال برگزیده شدن رابرت مالی به عنوان نماینده ویژه دولت جدید آمریکا درامور ایران است. این سناتور جمهوری خواه همچنین اشاره کرده است:« انتصاب افراطی هایی چون رابرت مالی، نشان دهنده واقعی نبودن شعارهای رییس جمهور بایدن و وزیر خارجه او در زمینه حفظ وحدت آمریکایی است.» از دید برخی ناظران سیاسی، برخی جریان های ایران ستیز در واشنگتن از انتصاب رابرت مالی به عنوان مسئول امور ایران در وزارت خارجه در دولت بایدن عصبانی هستند، چرا که او بر این باور است که تحریم های وضع شده در زمان دونالد ترامپ، تاثیری بر تغییر رفتار ایران نداشته و سیاست فشار حداکثری ترامپ عملا بی اثر بوده است.
رضا نصری، تحلیل گر و حقوقدان بین الملل در این زمینه در یک رشته توئیت نوشت:« یکی از دلایل مخالفت ها با انتخاب مالی، این است که او معتقد است کنار گذاشتن برجام و تداوم روند افزایش فشار بر ایران باعث خواهد شد ایران نیز به اهرم سازی متقابل در حوزه هسته ای و منطقه ای روی بیاورد و بنابراین ایجاد چنین وضعیتی به نفع هیچ یک از بازیگران نخواهد بود.» در ادامه این رشته توئیت آمده است:« رابرت مالی همچنین بر این باور است که حفظ تحریم های کنونی در جهت فشار به ایران، نمایش بیش از حد قدرت نمایی آمریکا و دستاویز قرار دادن موضوع فعالیت های موشکی و سیاست های منطقه ای ایران، بدون ورود به مقوله ساختار امنیتی منطقه، نوعی ساده انگاری است و این رویکرد طبیعتا با تصورات افرادی مانند مایک پمپئو و برایان هوک که با ابلاغ مطالبات دوازده گانه، در عمل هیچ عاملیتی برای طرف مقابل قائل نبودند، بسیار متفاوت است.» نصری تاکید می کند که شخصی مانند رابرت مالی علاوه بر این دیدگاه های متفاوت، به محدودیت ها و پیچیدگی های صحنه سیاست داخلی آمریکا نیز واقف است و از این رو توان آن را دارد تا در تهیه طرح برای لغو تحریم ها و بازگشت به برجام، سیاستمدارانه عمل کند و این امر زمینه بروز مخالفت های منتقدان او را پیش از اجرایی شدن چنین تصمیماتی فراهم کرده است.
در دیگر سو اما با وجود مخالفانی چون سناتور کاتن، ایلان گلدنبرگ، مدیر اجرایی مرکز امنیت آمریکای جدید تاکید دارد که در صورت انتصاب رابرت مالی به عنوان نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران، طرف آمریکایی خوش شانس خواهد بود که مالی این مسئولیت را برعهده بگیرد. ایلان گلدنبرگ می گوید:« رابرت مالی یکی از بهترین متفکران و سیاست گذاران سیاست خارجی آمریکا است که ما داریم، او یکی از بهترین ها در اجرای تعهدات رئیس جمهوری بایدن برای بازگشت به برجام خواهد بود. ما خوش شانس خواهیم بود که او را دراین مسئولیت داشته باشیم.»
او اضافه کرد:« به همین علت است که مالی مورد حمله بعضی از کسانی است که هرگز از دیپلماسی با ایران حمایت نکرده اند و برای چهار سال سیاست فشار حداکثری را دنبال کردند که به طور قابل ملاحظه ای خطر درگیری بین ایران و آمریکا را افزایش داد.» اشاره گلدنبرگ به عصبانیت تام کاتن سناتور جمهوری خواه و ضد ایرانی است که انتصاب مالی را شانس بزرگی برای مقامات ایران دانسته است. آرون دیوید میلر، دیپلمات پیشین وزارت خارجه آمریکا نیز که رابطه نزدیکی با رابرت مالی دارد و در حال حاضر عضو ارشد بنیاد کارنگی برای صلح بین المللی است، در این زمینه می گوید:« مالی چون عضو تیم مذاکره کننده هسته ای با ایران بوده، نقاط قوت و محدودیت های برجام را می شناسد و مهم تر از همه آن که او به آنتونی بلینکن، وزیر خارجه و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی در دولت بایدن نزدیک است.» اما در نقطه مقابل، ریچارد نفیو که از او به عنوان طراح تحریم های علیه ایران در دولت اوباما یاد می کنند، معتقد است:« فکر می کنم آنچه که برخی از افراد را رنجیده می کند این است که رابرت مالی این مسایل را تنها یک دیدگاه نمی داند و آنها را بسیار جدی خواهد گرفت.» نفیو اگرچه با مالی مخالف است، اما می گوید که انتصاب او خوب است، زیرا او می خواهد حرف طرف دیگر را هم بشنود و به طور جزمی آن را رد نمی کند، چیزی که برای یک دیپلمات می تواند ویژگی خوبی باشد. او خاطرنشان کرد :« برخی اکنون از مالی انتقاد می کنند چرا که می خواهند فقط حرف های آنها را قویتر بازگرداند. در واقع می خواهند او فقط نقش یک اکو را ایفا کند.»
- 14
- 5
