یکی از قدیمی ترین ابزارهای موسیقی بشر، ساز فلوت میباشدفلوت
یکی از سازهای بادی چوبی( بی زبانه یا بی قمیش)، فلوت نام دارد که نحوه ی تولید صدای آن در مقایسه با دیگر سازهای این دسته نه از لرزش قمیش بلکه از نوسان هوای دمیده شده بر لبه دهنی( یا تیغه هوائی) ساز می باشد. در زبان های اروپایی، واژه فلوت به معنای نام کلی سازهای مشابه فلوت می باشد. فلوت و ساز شرقی نی هم یکی دیگر از انواع فلوت محسوب می شود. بطور کلی فلوت یکی از سازهای هم خانواده نی است. فلوت تقریباً ۶۶ سانتیمتر طول دارد در حالی که ۲.۵ سانتیمتر قطر دارد. عموما فلوت از چوب یا فلزاتی ساخته شده که از آن ها می توان به مس، روی، نیکل نقره و حتی طلا اشاره کرد. در ادامه با اجزای اصلی فلوت آشنا شوید:
>> سر( head) فلوت که به این قسمت، محل دمیدن نوازنده گفته میشود و سرش مسدود است.
>> بدنه( body) فلوت که نسبت به دو بخش دیگرش دارای طول بیشتری میباشد و سوراخ هایی روی آن ایجاد شده است که با سوراخ گیر پوشیده می شوند.
در گذشته جنس فلوت ها از چوب بود>> پایه ( foot) فلوت این بخش بعد ها به ساختار اصلی فلوت اضافه گردید و همینطور به وسعتش دو نیم پرده افزود.
تاریخچه فلوت
یکی از قدیمی ترین ابزارهای موسیقی بشر، ساز فلوت میباشد و طبق یافته های برخی از باستان شناسان، قدمت آن به ۵۰٬۰۰۰ سال پیش می رسد. در گذشته جنس فلوت ها از چوب بود( به همین دلیل در قدیم از آن بعنوان ساز بادی چوبی نام برده می شد) ولی امروزه با وجود اینکه در زمره سازهای بادی چوبی قرار گرفته، ولی جنس و آلیاژی که در ساختش به کار رفته از ملاک های تقسیم بندی آن به شمار نمی رود، بلکه نحوه تولید صدای آن مهم است. از ویژگی های این ساز می توان به موارد زیر اشاره کرد :
> با این که یکی از سازهای بادی چوبی، فلوت نام دارد ولی امروزه جنس ان از طلا می باشد.
> نام دیگر فلوت جدید،« فلوت بوهم» می باشد.
> با استفاده از کلید سل، نت این ساز را می نویسند.
انواع فلوت
ساز فلوت از کهنسال ترین ساز ها به شمار میرود و دارای انواع گوناگونی میباشد که در این قسمت با آن ها اشنا میشوید:
* ساز فلوت کلیدی:
یک فرد آلمانی، ساز فلوت کلیدی را ساخت که اینک از متداول ترین و پر کاربرد ترین ساز ها به شمار می رود. این فرد آلمانی تحول عظیمی را با ساخت این ساز در ساز فلوت و صدای آن بوجود آورد. این ساز از طریق پهلو نواخته می شود به همین خاطر، طرز تشخیص آن توسط افراد بسیار راحت است. کلید هایی در این ساز وجود دارد که فرد نوازنده به راحتی میتواند صدا را به وسیله ی این کلید ها کنترل کند.
فلوت یکی از سازهای هم خانواده نی استحدودا از ۱۵۰ قطعه برای ساخت ساز کلیدی استفاده میشود که از آن ها می توان به فنر، پیچ، غلطک و … اشاره کرد. این ساز نیز از روی و یا مس ساخته شده است که برای شکیل تر شدن آن میتوان از روکش نقره و یا نیکل استفاده کرد.
* فلوت چوبی:
به فلوتی که به نام فلوت عربی نیز شهرت دارد، فلوت چوبی ایرانی گفته میشود. نواختن انواع فلوت چوبی در مقایسه با ساز فلوت کلیددار کمی دشوارتر است و به همین علت برای نوازندگان حرفه ای تر کاربرد بیشتری دارد. اگر دوست دارید که موسیقی های ایرانی، عربی، هندی و یا ترکی را بنوازید، پیشنهاد می کنیم از این نوع فلوت استفاده کنید.
* فلوت پیکولو:
به یک نوع فلوت چوبی که فاقد کلید میباشد و به فلوت عربی شهرت دارد، فلوت پیکولو میگویند. در صورتی که خیلی کم از این ساز در کشور های عربی بهره میبرند. این فلوت از صدای بسیار زیبایی برخوردار است و میتوان ملودی هایی همچون ملودی های ایرانی، عربی، ترکی وحتی هندی یا شرقی را با آن نواخت. صدای حالت نت های بم مشابه نی عربی می باشد. نواختن این ساز دشوارتر از فلوت کلیدی است. این ساز توانایی نواختن گام کروماتیک شرقی و ربع پرده ها را دارد به همین خاطر از آن در موسیقی دستگاهی ایران استفاده می کنند.
نت نویسی ساز فلوت پیکولو با استفاده از کلید سل میباشد ، ولی صدای آن یک اکتاو بالاتر از نت نوشته شده است. فلوت پیکولو صدایی تیز و سوت وار دارد. این ساز در اوایل سده ۱۷ ساخته شد. نخستین بار در سال ۱۷۱۱ در اپرای« رینالدو» از فریدریش هندل از فلوت ریکوردر استفاده کردند. همچنین لودویگ وان بتهوون که آهنگ ساز است، از این ساز در سمفونی هایش( پنجم، ششم و نهم) بره برد و قطعاتی جداگانه برایش نوشت. در سریال وفا، استاد پرویز وزیری به وسیله این فلوت، ملودی زیبایی می نوازد که البته در تیتراژ آن به اشتباه از نی عربی نام برده شده بود.
فلوت تقریباً ۶۶ سانتیمتر طول دارد در حالی که ۲.۵ سانتیمتر قطر دارد* فلوت باس:
آلبلاردو آلبیسی ایتالیایی ملقب به آلبیسفون در سال ۱۹۱۰ برای اولین بار ساز فلوت باس را ساخت. این ساز از خانواده فلوت و سازهای بادی می باشد. بیشتر در ارکستر کاربرد دارد چون وظیفه ی آن تولید صدای بم می باشد. فلوت باس در مقایسه با سایر فلوت ها ( پیکولو، فلوت، فلوت آلتو) اندازه اش بزرگ تر است. قطر این نوع فلوت در مقایسه با فلوت کنسرتی، یک سانتیمتر بزرگ تر ولی طول آن ۵۲ اینچ است. ساز فلوت باس یک اکتاو کم تر از آنچه که نوشته شده است شنیده می شود. صدایی که توسط این ساز تولید میشود معمولاً فرکانس های بم ( فرکانس پایین) را تامین می کند و از این رو فقط در “کنسرت های کُر” استفاده میشود، بدین دلیل که تقویت کننده صداهای بمِ گروه( ستون اصلی موسیقایی) می باشد. وزن فلوت باس به اندازه ایست که میتواند نوازنده خود را تا حدی خسته کند. سوراخی که در جلوی این فلوت قرار دارد، بسیار گسترده است و به منظور تولید صدای با کیفیت نیازمند هوا یا نفس بیشتری می باشد.
* پن فلوت سرخپوستی:
انواع فلوت سرخپوستی ( که بعنوان ساز سرخپوست ها نیز شناخته می شود) با استفاده از ۱۴ تا ۱۸ نی چوبی به هم وصل شده اند که از یک طرف، سرِ این نی ها بسته بوده ولی از طرف دیگر باز است تا نوازنده بتواند ساز را با دمیدن هوا در آن بنوازد. جنس نی های این ساز عموما از چوب و یا بامبو است. پن فلوت از جنس بامبو ظریف تر از نوع چوبی آن بوده، صدای آن در موقع نواختن گرم تر میشود چون برای اجرای نت ها به حجم هوای کمتری نیاز دارد، هنرجویان مبتدی آسان تر می توانند آنرا یاد بگیرند.
* ساز ریکوردر:
یکی از انواع فلوت، ساز ریکوردر نام دارد که قدیمی ترین و ساده ترین فلوت می باشد. یادگیری این ساز که بسیار کوچک و سبک است در مقایسه با انواع دیگر آن آسان تر است. به همین علت میتوان از این نوع فلوت در ابتدای یادگیری استفاده کرد. ساز ریکوردر دارای مارک های متنوعی میباشد که بهترین و با کیفیت ترین آنها مارک یاماها می باشد.
نحوه ی نفس گیری برای نواختن ساز فلوت مهم ترین و اساسی ترین موضوع به شمار می رودنفس گیری و نحوه ی نواختن فلوت ها
نحوه ی نفس گیری برای نواختن ساز های بادی مهم ترین و اساسی ترین موضوع به شمار می رود. نفس گیری صحیح در ساز های بادی دقیقا شبیه نفس گیری در یوگا، تمامی ورزش ها، آواز و… است که برای مسلط شدن بر آن با کمی تمرین و تمرکز امکان پذیر است.
گردآوری: بخش هنر و سینما سرپوش
- 13
- 6
