آشنایی با تکنیک تعلیق در سینما

سوسپانس نام دیگر تعلیق میباشد

تکنیک تعلیق در سینما

تکنیک تعلیق در سینما با قرار دادن کاراکترهای فیلم در موقعیت های خطرناک، مخاطب را از وجود چنین خطری مطلع می کند و در بیننده، دلهره و اضطراب بوجود می آورد. درواقع آلفرد هیچکاک، بنیان گذار این سبک از فیلم سازی می باشد. طبق گفته ی او در مصاحبه ای، وقتی که مخاطبان از شدت ترس و اضطراب در سینما جیغ می زنند، او لذت میبرد. وقتی که قهرمان و خطر را در یک نمای یکسان با فاصله کافی بین آن ها نشان دهیم، به نحویکه بازیگر، هیچ اطلاعی از این خطر نداشته باشد به عنوان معمول ترین شیوه ی ایجاد این نوع تعلیق محسوب میشود.

به ارائه داستانک هایی که موجب ایجاد دلشوره و توجه در تماشاگر به صورت تصویری میشود؛ تعلیق یا سوسپانس میگویند. چنین عناصری در زیرساخت داستان های جنایی، سرقت، جعل، فرار و تعقیب و گریز وجود دارند و از عامل اصلی پیشبرد و روند شکل گیری قصه می توان به این داستانک ها اشاره کرد.

تاثیر هیچکاک در سینمای تعلیق

آلفرد هیچکاک، سهم بسیار بزرگی در سینمای تعلیق تاریخ است. او چندین فیلم مهم خود را تا قبل از عزیمت به آمریکا با تکیه بر این تکنیک به سینماگران معرفی کرد. هیچکاک که در سینمای جهان به عنوان استاد تعلیق شناخته می شود فیلم هایی همچون “مردی که زیاد می دانست” محصول ۱۹۳۴؛ “سی و نه پله” محصول ۱۹۳۵ و همچنین “بانو ناپدید می شود” محصول ۱۹۳۸ را ساخت و به پایه گذار قواعد تعلیق در سینما تبدیل شد.

تعلیق در سینما یعنی کاراکترهای فیلم را در موقعیت های خطرناک قرار دهیم

بر این اساس، ژانر هایی نظیر ترسناک، جنایی، تاریخی، پلیسی، جنگی، جاسوسی و ژانر تعقیب میتوانند تاحدود زیادی عناصر تعلیق را دربر گیرند؛ به این دلیل که اکثر داستان های این نوع سینما، یک حادثه را پیگیری می کند و رخدادی که برایش پیش بینی خاصی متصور نبوده را تعریف میکند. یکی از مهمترین مواردی که میتواند در زیر ساخت هایش سوسپانس را داشته باشد؛ ژانر حادثه ای نام دارد.

تکنیک تعلیق در سینمای ایران

طبق عقیده ی مسعود فراستی از دلباختگان سینمای هیچکاک، فیلم عیار ۱۴ به عنوان یک فیلم سراسر تعلیقی محسوب می شود. او در این باره می گوید:

« فیلم عیار ۱۴» نمونه ای از فیلم کوچک قصه‌گویی است. فیلمی که به خوبی قصه ی ساده اما عمیقش را بدون اینکه عمق قصه فاش شود آن را روایت می کند. «فیلم عیار ۱۴» از اول تا آخر تعلیق نگه می‌دارد و تعلیق از داستان آن می‌آید و عارضی نیست. فیلم عیار ۱۴ به گونه ای است که حتی چند ساعت بعد از دیدن آن با مخاطب کار می کند و این موضوع به میزانسن و کارگردانی فیلم مربوط می شود و نه فقط فیلمنامه.

فرید( بابهترین بازی تمام عمر فروتن) و منصور( با بهترین بازی دیرباز)، حتی پورسرخ و مجتبی( که بسیار کوتاه است).

نظریه ی تناقض تعلیق

تعلیق سه عنصر برسازند ه د ر نظریه ی استاندارد تعيين :در ابتدا ترسی که احتمال ر ما روید اد ناخوش‌آیند ی اتفاق د وم، امید ی که به رخ د اد ن نقیض آن، د ر ما برانگیخته که طبیعتاً روید اد ی مطلوب خواهد بود اما زمانی آمیزش این ترس و امید به تعلیق میشود که از نتیجه اش مطمئن نباشیم.

این تعریف کلی، بیانگر یک مشکل به این شرح میباشد :موفقیت تعلیق د ر سینما به مشاهد ه ی مکرر یک فیلم، وابسته ولی مخاطب دیگر در هنگام تماشای مجد د یک فیلم، نسبت به نتیجه ی آن باخبر است، اما باز احساس تعلیق می کند. این واقعیت که تنش روایی، این قابلیت دارد که همچنان پس از م قطعیت، پابرجا باشد را« تناقض تعلیق» میگویند.

تعویق

کش آمدن داستان و نگه داشتن مخاطب برای مدت زمان بیشتر در تعلیق، باعث میشود که احساسات شخص، بیشتر درگیر شود. لازمه ی چنین کاری، کند شدن جریان روایی است که به آن تعویق می گویند.

ژانر‌هایی مانند ترسناک، تاریخی، جنایی، پلیسی و ... در برگیرنده عناصر تعلیق هستند

بهترین فیلم های تعلیق در سینما

بهترین فیلم های تعلیق سینمای جهان از منتقدین فیلم و کارشناسان سینمایی در نظرسنجی نشریه سینمایی اسکرین عبارتند از:

* فیلم سرگیجه به کارگردانی آلفرد هیچکاک که در سال ۱۹۵۸ ساخته شده است و جیمز استوارت در آن به ایفای نقش پرداخته است. با این که او چندان پیروزیتی در گیشه بدست نیاورد ولی به عنوان یکی از شاهکارهای هیچکاک در نظر بسیاری از افراد محسوب میشود که توانست جایزه صدف نقره ای را در جشنواره فیلم سن سباستین اسپانیا، بدست آورد. این فیلم محصول نامزد دو جایزه اسکار بود.

* رتبه دوم بهترین فیلم های تعلیق سینمای جهان، متعلق به فیلم آغاز میباشد که توسط کریستوفر نولان ساخته شده است. این فیلم با نقش آفرینی لئوناردو دی کاپریو در سال ۲۰۱۰ ساخته شده است. لئوناردو دی کاپریو، تاکنون موفق به کسب چهار جایزه اسکار و سه جایزه بافتا شده است.

* فیلم راننده تاکسی به کارگردانی مارتین اسکورسیزی در رده بنذی بهترین فیلم های تعلیق تاریخ سینما، رتبه سوم را به خود اختصاص داد. رابرت دنیرو و جودی فاستر نامزد چهار جایزه اسکار در این فیلم، نقش آفرینی کردند. درواقع این فیلم، موفق به کسب نخل طلا در جشنواره کن شد و دنیرو با این فیلم توانست جایزه اسکار را دریافت کند.

* دیگر اثر معروف آلفرد هیچکاک به نام فیلم پنجره عقبی، رتبه چهارم بهترین فیلم های تعلیق سینمای جهان را دریافت کرد. این فیلم را بهترین فیلم پلیسی تاریخ سینما شناختند که در سال ۱۹۵۴ با نقش آفرینی جیمز استوارت ساخته شد.

* فیلم جایی برای پیرمردها نیست توسط برادران کوئن در سال ۲۰۰۷ ساخته شد و خاویر باردم در آن به ایفای نقش پرداخت. رتبه پنجم بهترین فیلم های تعلیق سینمای جهان به فیلم جایی برای پیرمردها نیست، اختصاص یافته است. این فیلم به عنوان نامزد نخل طلای کن انتخاب شد و توانست سه جایزه را در جوایز بافتا انگلیس، دریافت کند و پس از آن دو جایزه گلدن گلوب را گرفت.

* فیلم سکوت بره ها در سال ۱۹۹۱ به کارگردانی جاناتان دمی ساخته شد و در رتبه ششم این فهرست قرار گرفت. این فیلم، برنده پنج جایزه اسکار نظیر بهترین فیلم و کارگردانی است که خرس نقره ای بهترین کارگردانی را در جشنواره برلین گرفت.

* اثر دیگر آلفرد هیچکاک، فیلم شمال تا شمال غربی نام داشت که محصول سال ۱۹۵۹ است و نامزد سه جایز اسکار، برنده جایزه ادگار آلن پو و صدف نقره ای جشنواره سن سباستین در مکان بعدی واقع شده است.

سهم آلفرد هیچکاک در سینمای تعلیق تاریخ بسیار بزرگ است

گردآوری: بخش هنر و سینما سرپوش