همه ما در دوران کودکی یا حتی شاید در سنین بزرگسالی، علاقهمند به حداقل یک انیمیشن یا همان کارتون و بعضی از شخصیتهای کارتونی بودهایم. طبیعی است که کودکان علاقه خاصی به شخصیتهای کارتونی و انیمیشنها داشته باشند؛ به ویژه بعضی از این شخصیتها که قدری نادان هستند و در طول انیمشنها به صورت معصومانه و کاملا دیوانهوار رفتار میکنند.
اگر بخواهیم به صورت دقیق بررسی کنیم که این شخصیتهای به ظاهر بامزه و جذاب از چه ویژگیهای برخوردار هستند که توانستهاند خود را در دل مخاطبان جای دهند، شاید به نتایج خوبی نرسیم و ممکن است با حقایق تلخی رو به رو شویم. اگر بخواهیم کمی بیشتر در مورد این شخصیتها به کالبدشناسی شخصیتی بپردازیم، ممکن است به نظر برسد که این شخصیتها اختلالات روانی خاصی دارند. اجازه دهید تا نگاه جدیدی در ادامه مقاله به برخی از این شخصیتهای کارتونی داشته باشیم.
بت من/ بروس وین (Batman / Bruce Wayne)
بتمن، یکی از شخصیت اصلی سری کتابهای کمیک است توسط شرکت DC Comics در سال ۱۹۳۹ خلق شد و پس از مطرح شدن در مجلات کمیک، پا به دنیای انیمیشنهای خانگی گذاشت. در داستانهایی که از بت من در انیمیشنها یاد میشود، بروس وین تحت تحت تاثیر یک انفجار بزرگ قرار گرفته که منجر به گرایشهای عجیبی شبیه به اختلال شخصیت اسکیزوئید میشود. با اینکه نام بت من همیشه در فهرست شخصیتهای محبوب و مثبت دنیای DC Comics دیده میشود، ولی حقایقی پنهانی در مورد او وجود دارد که پرده از نقاط ضعف شخصیت بروس وین برمیدارد. به نظر میرسد او از اختلالات استرس پس از متولد شدن رنج میبرد و حتی شاهد مرگ پدر و مادرش بوده است که همین موارد باعث افسردگی احتمالی او میشود. جالب است که بدانید تمام این وقایع از هویت ظاهری بت من پنهان شده است، به طوری که او قادر است حتی خطرات زیادی را در گاتهامسیتی به وجود آورد و گرایشهای ضد اجتماعی را از خود نشان دهد. او کاملا نشاندهنده شخصی است که از اختلالات روانی رنج میبرد.
هالک/ بروس بنر (Hulk / Bruce Banner)
هالک نیز همانند بت من، یک ابرقهرمان بسیار محبوب است که توسط شرکت بزرگ Marvel Comics خلق شده است. در واقع او یک هیولای درونی از شخصیت دانشمندی به نام بروس بنر است. شخصیت هالک توسط استن لی و جک کربی برای اولین بار در هالک شگفتانگیز در سال ۱۹۶۲ برای مجلات کمیک خلق شد و سپس به دنیای انیمیشن راه یافت. هالک هیولایی جهش یافته انساننما، عظیمالجثه و سبز رنگ است که زور زیادی داشته و نمیتواند خشمش را کنترل کند. اگرچه این هیولا در کارتونها و انیمیشنهای کوتاه مختلف به ظاهر مدافع حق و دوست داشتنی است، اما واضح است که از اختلالات روانی زیادی رنج میبرد. اولین و واضحترین مشکل وی، مسائل خشم اوست، یعنی اختلال عصبی متناوب. مشکل دیگر او اختلال شخصیت چندگانه یا D.P.D است. در حقیقت، قبل از اینکه شکل برتر هالک شکل گرفته باشد، او از سه شخصیت مجزا هالک سبز، هالک خاکستری و هالک گناهکار شکل گرفته بود که همه آنها در ذهنش فعال بودند. البته به جز عصبانیت، احساست شدیدی، چون ترس و غم نیز باعث تغییر شکل بنر به هالک میشود. زمان کودکی بنر، پدرش برایان بنر در خانه زیاد عصبانی میشد و مادر او را کتک میزد و برای او عقدهای روانی از ترس، خشم و تخریبی که به وجود میآورد، ایجاد میکند.
پری دریایی کوچک/ آریل (Ariel / The Little Mermaid)
پری دریایی کوچولوی شرکت والت دیزنی، یعنی آریل، یکی از پرطرفدارترین شاهزادهخانمهای دنیای انیمیشنهای کودکانه است که با رویاهای بزرگ و زیبایی معصومانه، به عنوان یک پری دریایی نوجوان مشکلات زیادی دارد. این مشکلات از جایی شروع میشود که آریل عاشق یک انسان عادی میشود. پیشتر از گذشته آریل میدانیم که کنجکاوی او درباره انسانها هربار توسط پدرش سرکوب شده است؛ ولی این سرکوبی نتیجهای عکس داده و تبدیل به علاقه او به جمع آوری و دزدیدن اشیایی مربوط به انسانها شده است. همین موضوع کافی است تا او را کاندیدای اختلالات احتکار (Hoarding Disorder) و دزدی اجباری (Kleptomania) بدانیم. در نهایت پری دریایی کوچولو خیال کرده که بدنش باید تغییر کند و به انسان تبدیل شود. در اینجا نیز ابتلای او به اختلال بدشکلی بدنی (Body Dysmorphic) مطرح میشود. به طور خلاصه بگویم که در بدشکلی بدنی، فرد نسبت به یک یا چند عضو بدن خود حساسیت و نارضایتی دارد و این نارضایتی به اندازهای برایش اشتغال فکری ایجاد میکند که در زندگی طبیعی او اخلال ایجاد میشود.
مینیونها (Minions)
همه کسانی که حداقل یکبار مینیونهای کوچک و زرد و عجیب و غریب را از مجموعه «من نفرت انگیز» دیدهاند، طوری محو بامزهگی و جذابیت آنها شدهاند که آرزو دارند این موجودات دوستداشتنی را به عنوان حیوانات خانگی نگه داری کنند. ما هم موافق این موضوع هستیم که هیچ کسی نمیتواند عاشق خندههای بانمک و کارهای عجیب و غریب و حتی احمقانه آنها نشد، اما نکتهای که وجود دارد در مورد همین کارهای احمقانه است. مینینونها همیشه عادت دارند به صورت افراطی در مورد محیط اطرافشان کنجکاو باشند و اصطلاحا از «فضولی» بیش از اندازه رنج میبرند. آنها در بیشتر صحنهها به شدت سادهلوح و احمقانه عمل میکنند و به راحتی گول میخورند؛ جالبتر این که هیچ واکنش منفی نسبت به این گول خوردنها نشان نمیدهند. آنها مشتاق لذت داشتن هستند. در مجموع، به نظر میرسد که آنها از نوعی «بیشفعالی» خفیف یا شاید هم شدید رنج میبرند که در مجموعه فیلمهای مینیون یا من نفرت انگیز، تبدیل به یک ویژگی دوست داشتنی برای آنها شده است.
دورا (Dora)
دورای ۷ ساله کار خود را از نمایشگاه انیمیشنهای آموزشی آمریکا شروع کرد و اکنون به عنوان «دورا، دختر جهانگرد» شناخته میشود. او یکی از شخصیتهای شناخته شده در زمینه مسائل آموزشی برای کودکان است که به شدت شاداب و میل سفر به مکانهای مختلف را دارد. سفرهایی که معمولا دورا انتخاب میکند و به ماجراجویی میپردازد، برای کسی که هم سن و سال او است بسیار خطرناک به حساب میآید و حتی ممکن است که در آن راه جان خود را از دست بدهد. دورا همیشه سعی میکند برای مقابله با استرس خود، همه چیزهای ترسناک محیط خود را نادیده بگیرد. او گاهی اوقات سعی میکند تا چیزاهای ترسناک پیرامون خود را به دوستانش تشبیه کند و این موضوع ترفندی است که دورا را برای مقابله با اینگونه خطرها یاری میدهد. موارد بالا را میتوان به اختلالات شیزوفرنی پارانوئید ارتباط داد که گاهی با صداهای ناهنجاری همراه است که در ذهن طرف بیمار میگذرد.
چوکی (Chuckie)
چوکی را بیشتر در ایران با مجموعه کارتون «کوچولوهای شیطون» میشناسیم. نام اصلی این انیمیشن «Rugrats» است و در کشور آمریکا ساخته شده است. این کودک نوپای موقرمز که با آن دندانهای خرگوشی و لباسهای گشادش شاید کمی بامزه به نظر برسد، توانایی این را دارد که تقریبا از بیشتر اتفاقهای اطراف خود به شدت بترسد. پس کمی عجیب نیست که کودکی با این سن و سال از پوشک محافظ استفاده کند. اما دلیل واقعی این کار او چیست؟ بچههای زیادی وجود دارند که از چیزهای ساده به شدت میترسند، در حالی که بچههای دیگر کاملا به همان چیزها بیتفاوت هستند. مشکل چوکی دقیقا در همین قضیه ما را نگران میکند، زیرا او به محض اینکه از شرایط ایدهآل محیط اطراف خود فاصله بگیرد، به شدت عصبی میشود؛ حتی زمانی که او از شرایط خطر کاملا به دور است. ترس از میکروب ها، ترس از ارتفاع، حتی ترس از یک هندوانه فاسد کپکزده، همه این ترسها چوکی را تحت تاثیر یک اختلال اضطراب عمومی دچار کرده است.
دکستر (Dexter)
دکستر یک کوچک نابغه کوچک بامزه است که بیشتر بچهها او را با آزمایشگاه دکستر میشناسند. او معمولا آزمایشهای خود را در یک آزمایشگاه مخفیانه به همراه خواهر خود، یعنی دی دی، انجام میدهد. خب شاید بپرسید که یک خواهر و برادر دانشمند چه اختلال روانشناختی باید داشته باشند؟ چیزی که وجود دارد این است که دی دی بسیار پر هیجان و قابل تحسین است به نظر میرسد که همیشه قصد دارد به دکستر کمک کند. اما اگر دقت کنید، دکستر کوچک علائم کلاسیک سندرم Asperger را از خود نشان میدهد. با وجود اینکه دکستر در انیمیشنها دوستداشتنیتر و هوشمندانهتر رفتار میکند، اما او معمولا سعی کرده با تعاملات اجتماعی مبارزه کند و همیشه کمی حس حسادت نسبت به خواهر خود دارد.
بانی خرگوشه (Bugs Bunny)
خب رسیدیم به بانی خرگوشه یا همون «باگزبانی» معروف. یکی از شخصیتهای به شدت محبوب شرکت Looney Tunes که استاد خلق کارتونهای کوتاه و کمدی بود. بانی خرگوشه همیشه با آن خندههای بامزه و هویج خوردن خاص، میان طرفداران شناخته میشد. اما با همه این تفاسیر، او نشانههایی از تغییرات خلقی و رفتارهای تحریک کننده را از خود نشان میداد که گاهی میتوان نتیجه گیری کرد که او ممکن است به اختلال شخصیت Borderline دچار باشد. او بسیار باهوش است و این فوق العاده به نظر میرسد که چگونه به آرامی و زیرکی در برابر ظالمان اطراف خود ایستادگی میکند. به جز این واقعیت، او استاد مخفی کاریهایی است که خود را در میان رقیبان خود مظلوم و بی گناه نشان میدهد؛ حتی اوقاتی که شیطنتهایش اعصاب دیگر شخصیتهای داستان را خورد میکند، طوری نشان میدهد که هیچ گناهی مرتکب نشده و حتی تماشاگر را نیز گول میزند. همه این صفات، تظاهرات گرایشهای ضد اجتماعی است. بسیاری از شخصیتهای دیگر Looney Tunes همچنین دارای اختلالات روحی هستند.
علاوه بر شخصیتهایی که در طول مقاله از آنها یاد شد، کارتونها و مجموعه انیمیشنهای دیگری نیز هستند که بازیگران آن از اختلالات مختلف روانی رنج میبرند. برخی از افراد خانواده سیمپسونها (Simpsons) و یا گربه بازیگوش تام و جری و خیلی از شخصیتهای دیگر که هر کدام به نوعی کم و بیش دارای این نوع اختلالات هستند.
- 8
- 22