بررسی ماجرای متهم شدن حمید هیراد به سرقت ادبی

این روزها حمید هیراد به یکی از خبرسازان حوزه موسیقی تبدیل شده است. هیراد خواننده جوانی که چند صباحی می شود نامی برای خود درعرصه موسیقی کشور دست و پا کرده، این روزها با آماج حملات و شایعه هایی روبه رو گردیده که برای او سنگین تمام شده است.

یکی از این موضوعات که طی هفته گذشته حمیدهیراد را با حواشی بسیاری روبه رو کرده، ادعایی مبنی بر سرقت ادبی و شعرهایی است که این خواننده در آهنگ هایش استفاده کرده است. تعدادی از شاعران و ترانه سرایان ادعا کرده اند که هیراد، با کمی تغییر اشعار آن ها را مورد استفاده قرارداده و این کار را سرقت ادبی دانسته و از او خواسته اند تا کار به جاهای باریک کشیده نشده است، عذرخواهی کند و از این به بعد هم سعی کند از این گونه کارها انجام ندهد.

دومین موضوعی که این روزها برای هیراد حاشیه جدیدی ساخته است، یک پیام ویدیویی از آن سوی آب ها بود که در آن «علیشمس» ادعا کرده، هیراد برای حضور در برنامه دورهمی مبلغ یکصدمیلیون تومان پرداخت کرده است؛ ادعایی که در صورت اثبات می تواند برای این خواننده و گردانندگان برنامه دورهمی سنگین تمام شود. البته در پاسخ به این ادعا، علی اوجی که در پیام علیشمس کسی بوده که پول را از هیراد دریافت نموده، اعلام کرده است که انتخاب افراد برای حضور در برنامه دورهمی از سوی یک گروه انجام می گیرد و این طور نیست کسی با پول وارد این برنامه شود و به دلیل این اتهام از علیشمس شکایت خواهد کرد.

این حواشی نشان می دهد که هیراد روزهای سختی را پیش رو دارد و باید هر چه زودتر خود را از این حواشی دور کند و گرنه ممکن است به دردسر بیفتد. در ادامه به بررسی واکنش شاعران و حمید هیراد درباره سرقت ادبی این خواننده جوان پرداخته ایم که می خوانید.

شروع ادعای جنجالی سرقت ادبی

حمید حسین زاده با نام هنری حمید هیراد، خیلی زود توانست محبوبیت زیادی بین موسیقی دوستان پیدا کند . او اولین آهنگش را با گروه پازل بند در کنار علی رهبری و آرین بهاری در ۱۵ اسفند سال ۹۵ با نام «بی تاب» منتشر کرد. همچنین در چند قطعه دیگر با گروه پازل همخوانی داشت اما بعد از مدتی به صورت مستقل قطعاتی مانند «مستم کن»، «فراموش کن»، «رسوایی»، «خدا»، «شب که شد»، «عشق»، «شوخیه مگه»، «نیمه جانم» و «یار» را منتشر کرد.

ماجرا وقتی شروع شد که هیراد در تاریخ ۲۹/۳/۹۶ مهمان برنامه دورهمی بود. در این برنامه هیراد یکی از ترانه های خودرا که با نام «خدا» تولید شده است، اجرا و خود را به عنوان ترانه سرای اثر معرفی کرد؛ در حالی که طبق شواهد یک بخش این ترانه متعلق به مولانا و بخش دیگر متعلق به شاعر و ترانه سرا خانم «مهتاب یغما» است، که این شعر را در صفحات مجازی خود به اشتراک گذاشته. بعد از این ماجرا علیرضا بدیع شاعر و ترانه سرای کشور در گفت وگو با یک برنامه تلویزیونی، به صحبت های حمید هیراد در برنامه «دورهمی» اشاره کرد و گفت: «شما شعرهایت را سرقت می کنی! ما را که از بچگی با شعرهای مولانا بزرگ شده ایم نمی توانی گول بزنی!» . این ماجراها به ایجاد کمپین #نه_به_سرقت_ادبی منجر شد.

بیانیه جمعی از شاعران

اتفاقات ذکرشده هیچ واکنشی از طرف هیراد نداشت و فقط او در اینستاگرامش نوشت: «گذشتم... الهی همه عاقبت به خیر بشیم...»

اما شاعران و ترانه سرایان به کمپین اکتفا نکردند و در تاریخ ۹فروردین اقدام به صدور بیانیه ای کردند که در آن نام شاعران نام آشنایی به چشم می خورد و یکی از آن ها محمد علی بهمنی است. بهمنی از شاعران معاصر این روزهای ادبیات است که رئیس شورای شعر هم هست و نامش در انتهای این بیانیه دیده می شود.

جالب است بدانید که خود محمد علی بهمنی مجوز شعر این نوع قطعات را صادر می کند. در متن این بیانیه آمده است: «ما جمعی از شاعران و ترانه سرایان ضمن ناپسند دانستن سرقت ادبی و محکوم کردن آن، موارد زیر را که توسط حمید هیراد خواننده صورت گرفته است، ناشایست دانسته و خواستار رسیدگی مراجع ذی ربط در جهت احقاق حقوق از دست رفته صاحبان آثار هستیم:

۱. استفاده اثر بدون کسب مجوز از صاحب اثر

۲. ضایع کردن حقوق مادی_معنوی شاعران و ترانه سرایان

۳. جعل نام و دستبرد در متن بدون اطلاع و رضایت صاحب اثر

۴. تلفیق ابیاتی از شعرای مختلف بدون کسب اجازه و ثبت تمامیت این کلاژ به نام حمید هیراد در پوستر و صفحه شخصی وی

۵. هتاکی و طرح داعیه شکایت از منتقدان و افرادی که در جهت تنویر افکار عمومی اقدام کرده اند

۶. اهانت های زننده مدیر برنامه های حمید هیراد به منتقدان و کاربرد عبارات سگ های هار و گرسنه در مورد منتقدان!

در پایان ضمن پای فشاری بر مصالح صنفی خویش اعلام می داریم که تا احقاق حق یک یک شعرایی که به دلیل نداشتن رسانه ای رسا، از گفتار وا مانده اند، از کار نخواهیم ماند.و اما روی اصلی این پیکان به سمت تهیه کنندگان این دست آثار است که بدون توجه به حقوق پایمال شده، تنها به فکر تهیه آثاری سودآور بدون منفعت ملی و ارتقای فرهنگی هستند. بی شک این بنگاه های اقتصادی نیز باید پاسخگوی مطالبات برحق صنف شاعران و ترانه سرایان باشند و در صورت عدم توجه به مطالبات مذکور، با برخوردهای وسیع تر صنفی و دیگر اقدامات قضایی مواجه خواهند شد.»

پاسخ حمید هیراد

این بیانیه موجب شد که ۱۲ فروردین ۹۷ هیراد در پاسخ به آن ها متنی را در اختیار رسانه ها قرار دهد. در بیانیه «حمید هیراد» آمده است: «مایل بودم که در روزهای آغازین سال نو به گونه ای دیگر با مشتاقان فرهنگ و هنر ایرانی مان صحبت کنم ولی حواشی پیش آمده در روزهای اخیر، مرا ناگزیر می کند تا به جای بهاریه، از دری دیگر چند جمله ای بگویم....

استفاده عینی از بخشی از سروده شاعری یا تغییر یافته بیتی از ترانه ای یا بهره مندی محتوایی از شعر سراینده محترمی، منحصر به کار بنده نیست و سابقه ای طولانی در ادب فارسی دارد و نمونه های این بهره مندی این جانب هم عموما مورد تایید اهالی ادب معاصر، از جمله شورای شعر و ترانه دفتر موسیقی کشور قرار گرفته است و نمونه های این به اصطلاح «تدوین» و پیوند، هرگز با مخالفت این شورا یا مشروط نمودن تولید این آثار، مواجه نشده اند.... البته بنده هم به عنوان عضو کوچکی از جامعه هنری این خاک، برای نشان دادن اعتقادم به ناپسند بودن سرقت ادبی از آثار دیگران و رعایت عرف و ادب، در پیوست معرفی آثار ارائه شده، به ویژه در قطعات اخیر، مرجع هر برداشت را هم ذکر کرده و در صورت دسترسی، از شاعر مورد نظر هم کسب اجازه و رضایت نموده ام.... اما عجالتا عرض می کنم که بهره گیری از تجربیات ادبی شاعران و ترانه سرایان هموطنم، عموما دلایلی از این قرار داشته اند: -

یادآوری ظرفیت های متفاوت گنجینه ارزشمند شعر کهن فارسی و تشویق مخاطبان به نگاهی دیگر گونه به این میراث ملی. - معرفی دیگرباره و متفاوت سروده های شاعران معاصر و همنسلان ترانه سرا و همچنین بهره گیری از آشنایی های تاریخی و پاره های ادبی مشهور ایشان در «پیوندهای» کلامی خودم به علت تناسبات وزنی یا معنایی با کل قطعه درحال ساخت، با هدف ارتقای صمیمیت کار و تقویت ماندگاری مجموعه اثر در ذهن مخاطبان و طبعا تسهیل در انتقال مفهوم کلی یک قطعه موسیقایی با استفاده از صرفا یک، دو بیت از سروده شاعر یا ترانه سرایی دیگر.

- ایجاد طیف جدیدی از نشاط اجتماعی در خیل عظیم مردم و به خصوص میلیون ها جوان علاقه مند به شنیدن صداهای تازه از بستر موسیقی پویای ایرانی.... شاید قدمی به اشتباه رفته باشم یا کلامی به پختگی نگفته باشم، به گمانم فرصت اصلاح شیوه ها و ترمیم اشتباهات سهوی، همیشه فراهم است و همچون امید به لطف واسعه خداوند، همیشه می توان امیدوار بود که دنیای گسترده هنر، برای ایفای نقش های مختلف و رساندن نغمه های متفاوت، صحنه هایی بسیار بکر و وسیع دارد. به قول آن ظریف:

... خرم آن نغمه که مردم بسپارند به یاد!»

نمونه هایی از سرقت ادبی هیراد

عزم آن دارم که امشب نیم مست

پای کوبان کوزه دردی به دست

سر به بازار قلندر در نهم

پس به یک ساعت ببازم هرچه هست

عطار نیشابوری

استفاده شده در آهنگ «فراموشم نکن»

حال آن دارم که امشب می مست

پای کوبان تا سحر جامی به دست

سر به سر باده به باده مست مست!

هی زنم می تا ببازم هرچه هست

***

من با تو بهشتی شدنم در خطر افتاد

آتش بکش آغوش و به دوزخ بکشانم

آریا صالحی

استفاده شده در آهنگ «عشق»

من با تو بهشتی شدنم در خطر افتاد

آتش بزن این جان و به دوزخ بکشانم

***

برد آرام دلم، یار دلارام کجاست؟

آن دلارام که برد از دلم آرام کجاست؟رهی معیری

استفاده شده در آهنگ «دلارام»

برد آرام دلم یار دلارام کو

آن که آرام برد از دلم آرام کو

***

ز عشقت بند بند این دل دیوانه می لرزد

خرابم می کنی اما خرابی با تو می ارزد

شهرام سببی

استفاده شده در آهنگ «نیمه جانم»

از عشقت بند بند این دل دیوانه می لرزد

خرابم می کنی هردم خرابی با تو می ارزد

***

دکتر این بار برایم نم باران بنویس

دو سه شب پرسه زدن توی خیابان بنویس

مهتاب یغما

استفاده شده در آهنگ «خدا»

یارب امشب برایم نم باران بنویس

دو سه شب پرسه زدن توی خیابان بنویس

ناصر رعیت نواز