اسپرم ضعیف و راه های تقویت آن

اسپرم ضعیف

اسپرم ضعیف چیست؟

اسپرم ضعیف به منی اطلاق می شود که حاوی غلظت کم اسپرم یا اسرم دارای تحرک ضعیف باشد. تحرک اسپرم به توانایی اسپرم برای حرکت از طریق دستگاه تناسلی زن به سمت تخمک برای لقاح اشاره دارد. وقتی اسپرم‌ها تحرک ضعیفی دارند، احتمال کمتری دارد که به تخمک برسند و آن را بارور کنند و شانس باروری را کاهش پیدا خواهد کرد. 

همه چیز درباره اسپرم ضعیف

علل ضعف اسپرم:

عوامل متعددی وجود دارد که می تواند در ایجاد اسپرم ضعیف نقش داشته باشد. این شامل:

عوامل سبک زندگی: 

عادات سبک زندگی ناسالم مانند سیگار کشیدن، مصرف زیاد الکل و سوء مصرف مواد مخدر می تواند به DNA سلول های اسپرم آسیب برساند و منجر به ضعف در کیفیت و تحرک اسپرم شود. سبک زندگی کم تحرک همچنین می تواند منجر به چاقی شود که می تواند بر سلامت اسپرم تأثیر منفی بگذارد.

عدم تعادل هورمونی:

هورمون هایی مانند تستوسترون نقش مهمی در تولید و تحرک اسپرم دارند. سطوح پایین تستوسترون می تواند بر کیفیت و کمیت اسپرم تأثیر بگذارد و بارداری را دشوارتر کند.

شرایط پزشکی: 

برخی از شرایط پزشکی مانند واریکوسل، عفونت ها و اختلالات خودایمنی می توانند بر بیضه ها تأثیر بگذارند و تولید اسپرم را کاهش دهند. علاوه بر این، عفونت‌های مقاربتی مانند کلامیدیا و سوزاک می‌توانند باعث التهاب و زخم در سیستم تولید مثل شوند و درنهایت مشکلات باروری را شکل دهند. 

عوامل ژنتیکی: 

ناهنجاری های ژنتیکی می توانند بر تولید و تحرک اسپرم تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، سندرم کلاین فلتر یک اختلال ژنتیکی است که در آن مردان یک کروموزوم X اضافی دارند که منجر به کوچکتر شدن بیضه ها و کاهش تولید اسپرم می شود.

سن: 

با افزایش سن، کیفیت و کمیت اسپرم مردان کاهش می یابد. این به این دلیل است که DNA در سلول‌های اسپرم می‌تواند جهش‌ها را در طول زمان جمع کند و منجر به کیفیت پایین اسپرم شود.

عوامل محیطی:

قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مانند آفت کش ها، فلزات سنگین و تشعشعات می تواند به سلول های اسپرم آسیب برساند و بر تولید و تحرک اسپرم تأثیر بگذارد.

داروها:

برخی داروها مانند داروهای شیمی درمانی، داروهای ضد افسردگی و آنتی بیوتیک ها می توانند بر تولید و تحرک اسپرم تأثیر بگذارند. اگر دارویی مصرف می کنید و نگران تأثیر آنها بر باروری خود هستید، مهم است که با یک متخصص در این زمینه مشورت کنید.

سایر موارد:

- وجود مشکل ساختاری در دستگاه تناسلی

- عفونت دستگاه تناسلی و پروستات

- گرم شدن بیش از حد بیضه ها

- مصرف برخی از داروها از جمله تستوسترون یا داروی درمان پسوریازیس

- وارد آمدن ضربه به بیضه ها و یا چرخش آن ها

- بیماری هایی نظیر دیابت، ایدز، حملات قلبی، نقص کلیه و کبد، سندرم کوشین، سیستیک فیبروزیس و آنمی در باروری

- بیضه نزول نکرده

- تنش جسمی، ذهنی و استرس های عاطفی

- اضافه وزن

- بلوغ زودرس یا دیررس

- عمل ترمیم فتق

به طور خلاصه، دلایل زیادی وجود دارد که سبب می شوند مردان اسپرم ضعیفی داشته باشند، مشاوره با یک متخصص مراقبت های بهداشتی و انجام آنالیز مایع منی می تواند به شناسایی علت زمینه ای و گزینه های درمانی مناسب کمک کند.

دلایل ایجاد اسپرم ضعیف

علائم اسپرم ضعیف در مردان:

تعداد کم اسپرم: 

تعداد کم اسپرم یا الیگواسپرمی به معنای داشتن کمتر از ۱۵ میلیون اسپرم در هر میلی لیتر منی است. تعداد کل اسپرم در مایع منی از حاصل ضرب حجم منی در تعداد اسپرم در یک میلی لیتر منی به دست می آید که این میزان حداقل بایستی ۳۹ میلیون باشد. تعداد کم اسپرم می تواند بارداری را دشوارتر کند، زیرا اسپرم کمتری برای بارور کردن تخمک در دسترس است.

شکل غیر طبیعی اسپرم:

اسپرم هایی با شکل یا مورفولوژی غیرطبیعی ممکن است نتوانند به درستی شنا کرده یا به تخمک نفوذ کنند، درنهایت شانس لقاح آنها کاهش می یابد. یک اسپرم معمولی دارای سر بیضی شکل و دم بلند است که به آن کمک می کند تا به سمت تخمک شنا کند.

تحرک ضعیف اسپرم: 

اسپرم هایی با تحرک ضعیف در حرکت به سمت تخمک مشکل دارند و احتمال لقاح را کاهش می دهند. یک اسپرم طبیعی باید بتواند در یک خط مستقیم و با حرکت دم سالم به جلو حرکت کند. تحرک ضعیف می تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند عدم تعادل هورمونی، عوامل ژنتیکی، عفونت ها یا سموم محیطی باشد.

توجه به این نکته ضروری است که بسیاری از مردان با اسپرم ضعیف ممکن است علائم قابل توجهی نداشته باشند. آنالیز منظم مایع منی برای مردانی که قصد بارداری دارند برای تعیین کیفیت و کمیت اسپرم توصیه می شود. اگر در رسیدن به بارداری مشکل دارید، مهم است که با یک متخصص مشورت کنید که می تواند به تشخیص و درمان هر گونه بیماری زمینه ای که ممکن است بر باروری شما تأثیر بگذارد کمک کند.

علائم ناشی از اسپرم ضعیف

راه های تقویت اسپرم:

تغییر سبک زندگی:

انتخاب سبک زندگی سالم مانند ترک سیگار، کاهش مصرف الکل، خوردن یک رژیم غذایی سالم سرشار از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین بدون چربی و افزایش فعالیت بدنی می تواند سلامت اسپرم را بهبود بخشد.

اجتناب از محیط های گرم مانند جکوزی و سونا که می تواند بیضه ها را گرم کرده و بر تولید اسپرم تاثیر بگذارد.

پوشیدن لباس زیر و لباس های گشاد برای بهبود گردش هوای مناسب در اطراف بیضه ها توصیه می شود.

کاهش سطح استرس، زیرا استرس مزمن می تواند بر تولید و تحرک اسپرم تأثیر منفی بگذارد.

اجتناب از استفاده بیش از حد از روان کننده ها در طول فعالیت جنسی، که می تواند بر حرکت اسپرم تاثیر بگذارد.

مکمل های غذایی: 

مکمل های خاصی مانند روی، فولات و آنتی اکسیدان هایی مانند ویتامین C و E می توانند از سلامت اسپرم حمایت کنند. با این حال، مهم است که قبل از مصرف هر گونه مکمل با یک متخصص مشورت کنید.

دوری از مواد شیمیایی و محصولات خاص:

اجتناب از قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مانند آفت کش ها، فلزات سنگین و تشعشعات. این موارد عبارتند از:

سرب (لوله ها، رنگ، گرد و خاک و خانه های قدیمی)

استیرن و استون (پلاستیک، غذاهای بسته بندی، عایق و مصالح ساختمان)

بخار جیوه (ذرات صنعتی و فلزات)

دی بروموکلروپروپان (آفت کش ها)

اجتناب از دوچرخه سواری زیاد:

دوچرخه سواری در مدت زمان طولانی می تواند تعداد اسپرم های طبیعی را کاهش دهد درنتیجه قدرت باروری مردان تحت تاثیر قرار می گیرد. دلیل این موضوع به افزایش دما و فشار ناشی از لباس تنگ ورزشکار به بیضه ها برمی گردد که درنهایت در توانایی بیضه برای تولید اسپرم تاثیر منفی خواهد گذاشت. 

جلوگیری از بیماری های مقاربتی:

بیماری های مقاربتی مانند ایدز، سوزاک، کلامیدیا، عفونت بیضه، عفونت غده پروستات و... می تواند کیفیت و کمیت اسپرم ها را تحت تاثیر قرار دهد. برای پیشگیری از این بیماری ها باید در زمان رابطه جنسی از وسایل پیشگیری استفاده شود، همچنین از عدم ابتلای شریک جنسی به این دسته بیماری ها اطمینان حاصل کرد. 

لازم به ذکر است که آزمایش‌های دقیقی برای تشخیص ابتلا به این بیماری‌ها وجود دارد و درصورت مبتلا شدن، باید فرد در اسرع وقت تحت درمان قرار گیرد.

حفظ آبرسانی به بدن:

نوشیدن مقدار کافی آب در طول روز می تواند متابولیسم طبیعی سلول ها را حفظ کند درنتیجه اسپرم ها نیز تقویت خواهند شد. مصرف روزانه ۲ تا ۴ لیتر مایعات می تواند از کم آب شدن بدن، همچنین کاهش تعداد و سرعت اسپرم ها پیشگیری کند. 

باید توجه کرد که مایع منی برپایه آب ساخته می شود و تامین آب مورد نیاز بدن می تواند منی را تقویت کرده و کیفیت آن را بهبود دهد. تغذیه و حفظ سلول‌های اسپرم، خروج تعداد مناسبی از آن‌ها حین انزال و در نتیجه افزایش شانس باردار شدن همسر به وسیله تقویت منی صورت می گیرد. برای آبرسانی منی باید از نوشیدنی و مایعات مختلفی استفاده کنید، همچنین از نوشیدنی‌های کافئین‌دار، الکلی یا حاوی شیرین‌کننده‌های مصنوعی پرهیز شود. 

ورزش هوازی (ایروبیک):

ورزش های ایروبیک با افزایش سوخت و ساز بدن و کاهش استرس اضطراب می توانند سلامت عمومی بدن را بهبود داده و تولید اسپرم را در مردان افزایش می دهد. تمرینات هوازی به راحتی در منزل قابل انجام است و با افزایش دریافت اکسیژن توسط بافت‌های بدن، انرژی و نشاط فرد را نیز افزایش می‌دهد.

هورمون درمانی: 

هورمون درمانی می تواند برای اصلاح عدم تعادل هورمونی که بر تولید و تحرک اسپرم تاثیر می گذارد استفاده شود.

جراحی:

ممکن است برای اصلاح شرایط پزشکی زمینه‌ای مانند واریکوسل که می‌تواند بر سلامت اسپرم تأثیر منفی بگذارد، جراحی لازم باشد.

تکنیک های کمک باروری:

در مواردی که بارداری طبیعی امکان پذیر نباشد، می توان از تکنیک های کمک باروری مانند لقاح آزمایشگاهی  (IVF) برای رسیدن به بارداری استفاده کرد. تکنیک های دیگری مانند تلقیح داخل رحمی  (IUI) و تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI) نیز می تواند برای بهبود شانس لقاح استفاده شود.

روش های تقویت اسپرم ضعیف

درمان های پزشکی اسپرم ضعیف:

درمان های پزشکی برای اسپرم ضعیف به علت اصلی مشکل بستگی دارد. در ادامه به چند مورد اشاره می شود:

هورمون درمانی:

اگر عدم تعادل هورمونی باعث ضعیف شدن اسپرم شود، ممکن است از هورمون درمانی برای اصلاح عدم تعادل استفاده شود. به عنوان مثال، درمان جایگزینی تستوسترون ممکن است برای درمان سطوح پایین تستوسترون استفاده شود که می تواند تولید و تحرک اسپرم را بهبود بخشد.

جراحی:

اگر یک مشکل ساختاری بر تولید یا تحرک اسپرم تأثیر بگذارد، ممکن است برای اصلاح مشکل جراحی لازم باشد. به عنوان مثال، واریکوسل وضعیتی است که در آن وریدهای کیسه بیضه بزرگ شده و منجر به کاهش جریان خون و

کاهش تولید اسپرم می شود. برای اصلاح این وضعیت و بهبود سلامت اسپرم می توان از جراحی استفاده کرد.

داروها: 

داروهای خاصی ممکن است برای درمان بیماری‌های زمینه‌ای که بر سلامت اسپرم تأثیر می‌گذارند استفاده شوند.

به عنوان مثال، آنتی بیوتیک ها ممکن است برای درمان عفونت هایی استفاده شوند که بر تولید و تحرک اسپرم تأثیر می گذارند.

تکنیک های کمک باروری: 

در مواردی که بارداری طبیعی امکان پذیر نباشد، می توان از تکنیک های کمک باروری استفاده کرد. 

گردآوری: بخش سلامت سرپوش