آی وی افآی وی اف چیست؟
آی وی اف یکی از روش هایی کمک باروری است که به میلیون ها زن باردار کمک کرده است تا مادر شدن را تجربه کنند. عمل آی وی اف با کمک پزشک زنان و زایمان انجام می شود و به درمان مشکلات باروری که بارداری طبیعی را دشوار یا غیرممکن کرده است، کمک می کند. بانوانی که برای مدتی طولانی برای بارداری تلاش می کنند اما موفقیتی به دست نیاورده اند پیشنهاد می کنند آی وی اف انجام دهند.
سیکل درمانی که برای این دوره درمانی درنظر می گیرند حدود یک ماه طول می کشد. درحقیقت این دوره زمانی تحت تاثیر هورمون های جنسی یک ساک کوچک به اندازه دانه انگور ایجاد می شود که حاوی تخمک می باشد و قابلیت رشد دارد. در میانه سیکل این ساک کوچک باز می شود تخمک را رها خواهد کرد.
تمامی پروسه تحت تاثیر هورمون ها انجام می شود، تخمک آزاد شده وارد رحم شده و اسپرم های موجود هم به آن می رسند. گاهی تحت تاثیر عوامل مختلفی اسپرم و تخمک به هم نمی رسند و لقاحی صورت نمی گیرد در پی همین محدودیت تشکیل جنین و بارداری اتفاق نمی افتد.
همه چیز درباره آی وی افدر مواردی که در ادامه توضیح داده می شوند استفاده از روش درمانی آی وی اف به بیمار پیشنهاد می شود:
عدم موفقیت در دو تا چهار چرخه‌ی تحریک تخمدان باIUI
- اندومتریوز شدید
- سن بالای زن (بیش از ۳۵ سال)
- وجود علل ناباروری در مرد مانند کاهش تعداد یا تحرک اسپرم
- ناباروری با علل ناشناخته
- کاهش ذخیره‌ی تخمدانی (کاهش تعداد تخمک‌ها)
- انسداد لوله‌‌‌های فالوپ یا چسبندگی لگن
مراحل انجام آی وی اف:
آی وی اف در مراحل زیر انجام می شود:
مرحله تحریک تخمدان‌ها:
قبل از انجام لقاح باید تخمک را به دست آورد. در این صورت داروهای القای تخمک تجویز می شوند. همچنین وضعیت فولیکوهای تخمدان و رحم از طریق سونوگرافی و آزمایش خون بررسی می شوند.
مرحله جمع آوری تخمک:
بعد از اینکه تخمدان ها به صورت مناسب تحریک شدند داروهای محرک تخمک‌گذاری تزریق می شوند. حدود ۳۶ ساعت بعد از زمان تزریق زمان استخراج تخمک‌ها (اووسیت) می باشد.
سوزن مخصوصی را از واژن و سپس لگن می گذرانند و به تخمدان ها می رسانند که این عملیات تحت کنترل سونوگرافی واژینال انجام می شود. در این مرحله برای از بین بردن درد از بیهوشی، تزریق مسکن یا آرام بخش وریدی استفاده می‌کنند.
بعد از اینکه اوسیت ها استخراج شدند از لحاظ کیفیت و میزان بلوغ بررسی می شوند و برحسب این اطلاعات، تخمک ها را برای مدت زمانی مشخص داخل محیط آزمایشگاه نگه می دارند.
مرحله جمع آوری اسپرم:
همسر بیمار در همان روزی که تخمک استخراج شد باید نمونه های اسپرم را داخل یک ظرف پلاستیکی و استریل قرار دهد. نمونه ها اسپرم را معمولا دو مرتبه در آزمایشگاه می شورند تا کیفیت آنها افزایش پیدا کند، برای مثال اسپرم هایی که تحرک بیشتری دارند برای لقاح استفاده می شوند. نهایتا اسپرم‌های با بالاترین کیفیت را برای لقاح استفاده می‌کنند.
مرحله لقاح و کشت جنین:
برای انجام لقاح اسپرم هایی که بهترین کیفیت را داشتند به تخمک های جمع آوری شده اضافه می کنند، غالبا به ازای هر تخمک صدهزار اسپرم وجود دارد.
بعد از گذشت ۱۲ تا ۱۸ ساعت از لقاح تخمک و اسپرم؛ ارزیابی صورت می گیرد تا از باروری و وضعیت مناسب تخم اطمینان کسب کنند.
مرحله انتقال جنین:
بعد از گذشت ۲ تا ۵ روز از استخراج تخمک های بعد از اینکه لقاح صورت گرفت و جنین ایجاد شد، از طریق یک کاتتر آن را به گردن رحم منتقل می کنند. این مرحله غالبا سریع و بدون درد انجام می شود. بعد از گذشت دو هفته از انتقال جنین تست خون بارداری انجام می شود در صورتی که مثبت باشد؛ ۲ تا ۳ هفته بعد سونوگرافی برای بررسی وضعیت حاملگی صورت می گیرد.
مراحل انجام آی وی افطول دوره درمان به روش IVF :
درخصوص طول درمان به روش آی وی اف باید گفت زمانی که تجویز و دریافت داروها شروع می شوند تا زمانی که جنین به رحم انتقال پیدا می کند چیزی حدود ۳ هفته زمان نیاز دارد. اما اگر زمان شروع دوره آی وی اف را از زمان اولین ویزیت و مشاوره همچنین بررسی مدارک و پرونده های پزشکی تا سونوگرافی و آزمایشات لازم بدانیم، چیزی حدود ۴ هفته زمان نیاز خواهد داشت.
بعد از طی کردن این مراحل آی وی اف آغاز می شود ابتدا برای مدت ۲ هفته داروهای مخصوص بارداری تجویز می شوند. در طول این مدت آزمایش های لازم و سونوگرافی برای کنترل وضعیت فولیکول ها و رحم نیز صورت می گیرد.
بعد از گذشت این مدت عملیات پانکچر و تخمک گیری انجام می شود که حدود نصف روز زمان نیاز خواهد داشت. پس از آن لقاح تخمک و اسپرم در آزمایشگاه صورت می گیرد و حدود ۳ تا ۵ روز بعد از لقاح، جنین برای انتقال بررسی شده و سپس انتقال جنین انجام می گیرد.
بعد از دو هفته از اتمام دوره درمانی آزمایشاتی تحت عنوان بتا که همان آزمایش خون بارداری است انجام می شود تا از بارداری زن اطمینان کسب کنند.
شانس بارداری در آی وی اف:
شانسی که برای موفقیت در بارداری به روش آی وی اف درنظر می گیرند بستگی به عواملی مانند سن، مشکلات ناباروری، بارداری های قبلی، سبک زندگی و نحوه درمان دارد. هر چه سن مادر کمتر باشد احتمال موفقیت در این روش نیز بالا خواهد رفت. افرادی که سن کمتر از ۳۵ سال دارند شانس بیشتری در موفقیت با آی وی اف دارند که چیزی حدود ۲۰ الی ۳۰ درصد تخمین زده می شود. این احتمال با افزایش سن کاهش پیدا می کند.
برای افزایش شانس بارداری در لقاح مصنوعی می توان از روش هایی مانند فریز جنین، خراش اندومتر، هچینگ تخمک و PRP اندومتر براساس نظر پزشک استفاده کرد.
شانس بارداری در روش آی وی افمزیتهای ای وی اف:
آی وی اف به عنوان قدیمی ترین روش کمک باروری شناخته می شود به همین دلیل پژوهش های مختلفی برای افزایش سلامت این روش و نوزادان حاصل شده از آن انجام شده است که عارضه ای در اثر آی وی اف دیده نشده است. علاوه بر این موضوع پژوهش هایی که اخیرا صورت گرفته نشان می دهد که داروهای باروری میزان ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش نمی دهد. باید اشاره کرد پژوهشگران درحال انجام مطالعات تکمیلی برای بهبود وضعیت آی وی اف در آینده هستند.
با استفاده از تلقیح مصنوعی در آزمایشگاه ها می توان باروری خارج رحمی را مشاهده کرد؛ زمانی که جنین درون شکم یا داخل لوله های رحمی ایجاد می شود پزشک سعی دارد که او را از پوشش خارج رحم با دارو یا جراحی خارج کند.
زنانی که داروهای باروری مصرف می کنند ممکن است تحریک شدن بیش از اندازه تخمدان ها را احساس کنند، زمانی که تخمدان ها بیش از اندازه تحریک بشوند، اندازه های بزرگی به خود خواهند گرفت. این بزرگ شدن نشانه هایی مانند حس پری و معلق بودن، تنفس بریده بریده ، درد در ناحیه لگن، استفراغ، افزایش وزن، سرگیجه و تهوع ایجاد خواهد کرد.
عوارض آی وی اف:
آی وی اف هم مانند بسیاری دیگر از روش های درمانی ممکن است عوارضی را به دنبال داشته باشد که شامل موارد زیر می باشد:
- خروج مقدار کمی مایع شفاف آغشته با خون بعد از انجام پروسه جایگذاری سلول تخم
- کرامپ ها گرفتگی هیا خفیف شکمی
- نفخ خفیف
- یبوست
- تندرنس یا حساسیت های پستانی
درصورت مشاهده علائمی که در ادامه عنوان می شوند باید سریعا به پزشک اطلاع دهید:
- خونریزی شدید واژن
- دردهای لگنی
- مشاهده خون در ادرار
- تب بالاتر از ۳۸ درجه
برخی از عوارض ناشی از آی وی اف به داروهایی مربوط می باشد که در پروسه درمان آی وی اف استفاده می شدند، این داروها می توانند عوارضی مانند:
- سردرد
- درد های شکمی
- کرامپ یا گرفتگی
- نفخ شکم
- سندرم تحریک بیش از اندازه تخمدان ها؛ مهمترین علامتی که این سندرم در پی دارد تهوع یا استفراغ، کم شدن میزان ادرار، بی‌حالی و غش، درد و نفخ شدید شکمی و افزایش وزن زیاد طی سه تا پنج روز می باشند.
- یکی دیگر از عوارض آی وی اف که برای برخی موجب خوشحالی می شود چندقلو زایی است. زمانی چندین جنین در طی پروسه آی وی اف به رحم منتقل می شوند، ریسک زایمان زودرس، تولد نوزاد کم وزن و چندقلو زایی افزایش پیدا می کند.
چندقلوزایی عوارض ناشی از آی وی افمراقبت های بعد از انجام آی وی اف:
انجام مراقبت هایی بعد از آی وی اف بسیار اهمیت دار و لازم است حتما آنها را رعایت کرد تا به نتیجه مطلوب درست پیدا کنند. به طور کلی توصیه ها و مراقبت های بعد از IVF شامل موارد زیر می باشند:
- از فعالیت های سنگین بدنی مانند ورزش های سنگین، بلند کردن وسایل سنگین، انجام کارهای سخت تا پیش از اینکه وضعیت مادر ثابت شود باید خودداری شود.
- برنامه غذایی باید به نحوی باشد که از ایجاد یبوست یا نفخ پیشگیری کند.
- همانطور که اشاره شد ممکن است بعد از انجام آی وی اف مقداری ترشحات شفاف یا لکه بینی داشته باشید. وجود اندکی تورم و حساسیت هنگام لمس پستان ها و همچنین گرفتگی خفیف در عضلات نیز طبیعی است و لازم نیست نگران باشید.
مراقبت های بعد از آی وی افتعیین جنسیت با آی وی اف:
تعیین جنسیت جنین با استفاده از آی وی اف و PGD یا PGT به عنوان پیشرفته ترین روش تعیین جنسیت می باشد که دقتی حدود ۱۰۰ درصد دارد. در این روش تعدادی سلول جنینی ایجاد می شوند و چند روز بعد به آزمایشگاه فرستاده می شوند.
بعد از اینکه نمونه برداری صورت گرفت جنین ها را منجمد می کنند تا نتایج ارزیابی ژنتیکی کسب شود. بعد از آن با تحلیل های ژنتیکی والدین می توانند از جنسیت جنین خود اطمینان کسب کنند.
درصورتی که جنسیت جنین آنالیز شده مورد تایید والیدن باشد جنین به درون رحم متقل خواهد شد. این شیوه به والدین این امکان را می دهد تا بتوانند با دقت ۹/۹۹ درصد جنسیت جنین خود را انتخاب نمایند.
گردآوری: بخش زناشویی سرپوش
- 16
- 6
