صبر استراتژیک آقای رئیس‌جمهور در مقابل تندروها

روحانی این روزها متفاوت‌تر از همیشه شده است؛ یک کاراکتر تازه که هم جذاب است و هم تازگی دارد. او درست در شرایطی که مخالفانش در منحصرترین شکل ممکن نسبت به او موضع می گیرند ترجیح داده «سکوت» کند و وارد زمین بازی آنها نشود. این رویه شیخ شاید از آن جهت غیرمنتظره باشد که هنوز خاطرات مناظره ها و سخنرانی‌های انتخاباتی اردیبهشت ماه و نحوه مواجهه روحانی با مخالفانش در اذهان عمومی زنده است. او که نشان داده در انتخاب استراتژی در امور مختلف بسیار هوشمندانه عمل می کند اینبار هم گویا تاکتیک جدیدی را پیش روی خود قرار داده است، رویه ای که با تکیه بر آن می توان گفت سکوت روحانی یک «سکوت استراتژیک» است نه یک «سکوت محافظه کارانه».

مواجهه رقبا با نتیجه انتخابات

گام اول مخالفان در مواجهه با شیخ دیپلمات در همان روز اول بعد از انتخابات برداشته شد. حرف های عجیب زدند و ادعاهای غیرمنتظره را مطرح کردند. آنها که در چند ماه اخیر امیدهای واهی به بدنه حامیان خود داده بودند برای توجیه شکست‌شان، حرف و حدیث هایی برای انتخابات درست کردند . شاید روحانی انتظار داشت آنها که همیشه مدعی قانونگرایی بودند و در این چند سال بر پذیرش قواعد دموکراسی اصرار داشتند در اولین واکنش به نتیجه انتخابات پیروزی او را تبریک بگویند. آنها اما روشی دیگر را انتخاب کردند .

نامزد آنها در انتخابات به شورای نگهبان نامه نوشت و به نتیجه انتخابات اعتراض کرد . او در نامه اش نوشت :« همه ما در نظام مقدس جمهوری اسلامی موظف و مکلف به حفظ جمهوریت نظام و پاسداری از آرای مردم که مصداق حقوق شهروندی ایرانیان است می باشیم و اینجانب با وعده ای که به مردم قهرمان و نجیب ایران داده ام، نمی توانم در برابر ظلم به حقوق مردم سکوت کنم؛ لذا تقاضا دارم در اجرای قانون به موارد گفته شده توجه و رسیدگی جدی شود.»

او البته اسنادی ادعایی را هم ضمیمه نامه خود کرد. اسنادی که مورد پذیرش واقع نشد و شورای نگهبان نتیجه انتخابات را تایید کرد . مهمتر از آن اینکه سخنگوی شورای نگهبان هم در این مورد گفت:« گرچه تخلفات جزئی صورت گرفته است، ولی خوشبختانه تخلف مهمی نداشتیم که نیاز باشد روند انتخابات را متوقف کنیم. این که گفته می‌شود گزارش تخلفات زیاد بوده به منظور این نیست که تخلفی صورت گرفته است.برای مثال گفته می‌شود که در فلان شهر و فلان نقطه تعرفه کم است اما وقتی بررسی صورت گرفت مشاهده شد که تعرفه به اندازه کافی بوده است.»

این اما پایان بازی در این فاز نبود. پس از رییسی کسان دیگری از اصولگرایان حمله به روحانی را آغاز کردند. یکی از واضح ترین واکنش ها را هم غلامعلی حدادعادل از خود نشان داد. آنجا که گفت :« انتخابات خوب انتخاباتی است که همه مردم رییس جمهور منتخب را رییس جمهور خود بدانند مخصوصا وقتی که شورای نگهبان تایید می‌کند. ولی خب یک قانون است و یک دل ، جواب دل مردم را چه می دهید، درست است که مردم در برابر شورای نگهبان سکوت کردند ولی باید دید در دل چه دارند؟» آیت الله موحدی کرمانی از همنشینان قدیمی حسن روحانی در جامعه روحانیت مبارز هم در تقسیم بندی عجیب آرای مردم را به آرای حلال و حرام تقسیم کرد. آنها از این حرف ها زیاد زدند اما روحانی ترجیح داد پاسخی به این دست اظهارات ندهد.

پروژه بنی‌صدرسازی به بن بست رسید

آنها وقتی از ایجاد ابهام در مورد روز انتخابات برای حمله به روحانی به نتیجه نرسیدند یک رویه دیگر را آغاز کردند. آنها روحانی را زیر سوال برده و تلاش کردند تا او را در موضع اپوزیسیون نظام قرار داده و سپس با یک شبیه سازی تاریخی رفتار او را به رییس جمهور سال های اول انقلاب مشابهت دهند . تلاش ها زیاد بود اما روحانی وارد این بازی نشد تا آنها همچنان در مواجهه با رییس جمهور منتخب ناکام بمانند.

سیاست خیابانی

وقتی تلاش ها در این سطوح به سرانجام نرسید آنها به سمتی دیگر شیفت کردند . خواستند از جایی که نقطه قوت روحانی است به او ضربه بزنند . به همین دلیل هم بود که تصمیم گرفتند تا در روز قدس یک پدیده جدید را خلق کنند :«شعار علیه رییس جمهور ؛ رخ به رخ او آن هم در یک مراسم بسیار مهم با بازخوردهای بین المللی » یک اتفاق غیر منتظره که البته باز هم با واکنش متفاوت روحانی مواجه شد . او وقتی شعار میدادند به دوربین ها لبخند می زد و به مسیرش ادامه می داد .

روحانی هرگز از این اقدام مخالفان عصبانی نشد و ترجیح داد با همان سکوت استراتژیک خود از این ماجرا عبور کند. آنها اما دست بردار نبودند.سه روز بعد در مراسم روز عید فطر باز روحانی شاهد یک اتفاق دیگر بود . شعر خوانی علیه رییس جمهور منتخب آن هم در یک مراسم مهم دیگر با حضور مسئولین ارشد نظام و جمع زیادی از مردم و البته با پخش زنده از تلویزیون .حسن روحانی باز هم ترجیح داد سکوت کند . او هرگز شبیه روزهای انتخابات عمل نکرد .

روحانی احمدی نژاد نشد

در فازی دیگر از این ماجرا تلاش‌هایی از سوی برخی رسانه‌ها و مخالفان روحانی صورت گرفت تا او مانند روزهای آخر احمدی‌نژاد مانند او وارد فاز مقابله با قوای دیگر شود. روحانی اما پاسخ جالبی به این تلاش ها داد«هیچ وقت قوه مجریه،‌ دنبال تخریب قوه قضاییه نبوده، قوه قضاییه به دنبال تخریب قوه مجریه نبوده، قوه مقننه به دنبال تخریب قوه مجریه نبوده، قوه مجریه به دنبال تخریب قوه مقننه نبوده است.»

این سخنان حسن روحانی فاز جدید اقدامات مخالفان را هم ناکام کرد. او ترجیح داد همچنان روابط قوا بر مدار همکاری و دوستی و با حسن نیت باقی بماند. درست خلاف آنچه که رییس دولت نهم و دهم انجام می داد.

داستان یک سکوت

اما چرا حسن روحانی سیاست«سکوت استراتژیک»را برگزیده است ؟ پاسخ چندان پیچیده و دشوار نیست. او یک سیاستمدار تیزهوش است که نمی خواهد خارج از سیستم بازی کند. او دایره بازی را در مختصات درونی نظام طراحی کرده است و با شناختی که از ساختارهای قدرت در ایران دارد بدون محافظه کاری بازی طراحی شده خود را پیش می‌برد و چندان تمایلی ندارد بازیگر طرح هایی باشد که مخالفانش تئوریزه کرده اند.

او برای دولت دومش کارهای زیادی را در ذهن دارد که نمی خواهد با هزینه کردن و هزینه دادن روی عملیات های طراحی شده رقیب، انرژی تداوم مسیر را از دست بدهد.

او بنا دارد رقیبی که قصد خسته کردنش را دارد، خسته کند. بنابراین سیاست «سکوت استراتژیک» بهترین راهکاری است که این شیخ سیاستمدار دوران ما برگزیده است.

فاطمه استیری