چشم‌ها بی‌حوصلگی‌ات را فریاد می‌زنند

معمولا افراد در بهار و تابستان سرحال‌تر هستند. سبزی و شادابی گل و درختان به‌طور قطع در این حالت روحی تاثیر بسزایی دارد. درست است که عده‌ای هم عاشق پاییز و زمستان هستند اما به‌طورکلی، افسردگی در این دو فصل به دلیل طولانی‌ترشدن شب‌ها و سردتر شدن هوا از بقیه فصول سال بیشتر است. این مشکل به حدی جدی است که جزء یکی از اختلالات فصلی محسوب می‌شود و بیانگر حالتی است که افراد در ماه‌های زمستان افسرده، تحریک‌پذیر و بی‌حوصله می‌شوند. در بعضی افراد، بروز چنین حالتی می‌تواند بسیار جدی و ناتوان‌کننده باشد تا جایی که فرد حتی حوصله خودش را هم ندارد و مدت‌ها از خانه تکان نمی‌خورد.

به گزارش sciencealert، با وجود اینکه این بیماری، نوع شناخته‌شده‌ای از افسردگی بالینی است اما متخصصان هنوز هم بر سر دلایل بروز این اختلال روحی به اتفاق‌نظر نرسیده‌اند، به‌طوری که در جدیدترین یافته‌های خود به این نکته اشاره کرده‌اند که حتی رنگ چشم افراد هم می‌تواند تعیین کند فردی دچار اختلال افسردگی زمستانه می‌شود یا نه. شاید شما هم جزء افرادی باشید که بدون مراجعه به پزشک ابراز کنید زمستان‌ها دچار افسردگی می‌شوید اما درواقع، شناسایی این اختلال نیازمند بررسی‌ دقیق علائم و رفتارهای مرتبط با فصل و تغییرات خلق‌وخو و عادات در آنهاست.

دلایل اصلی شاید هنوز کاملا مشخص نشده باشند اما بسیاری از پزشکان کمتر قرارگرفتن در معرض نور خورشید را یکی از دلایل عمده بروز افسردگی زمستانه می‌دانند و در واقع، با کوتاه‌تر شدن شب‌ها، ساعت درونی بدن مختل می‌شود. مردم کشورهای غربی که از خط استوا دورتر هستند، بیشتر دچار این اختلال می‌شوند. تئوری‌های دیگری مطرح کرده‌اند که عدم‌تعادل در هورمون‌های سروتونین و ملاتونین بدن عامل این مشکل است. سروتونین بدن را پرانرژی‌تر می‌کند، در حالی که ترشح ملاتونین باعث ایجاد خواب‌آلودگی در ما می‌شود. ملاتونین از سروتونین ساخته شده و بدن افراد مبتلا به افسردگی زمستانه در ماه‌های زمستان ملاتونین بیشتری ترشح می‌کند که همین امر باعث کاهش ‌انرژی و افسرده شدن آنها می‌شود.

رنگ‌ چشم

اما دانشمندان در مطالعات خود به موضوع جالبی برخوردند. آنها دریافتند رنگ چشم افراد هم می‌تواند ارتباط مستقیمی با بروز افسردگی زمستانه داشته باشد. طبق این گزارش، افرادی که چشم‌های روشن یا آبی دارند نسبت به افرادی با چشم‌های ‌تیره یا قهوه‌ای کمتر در معرض افسردگی زمستانه قرار می‌گیرند. در حقیقت، چشم‌تیره‌ها بیشترین افراد افسرده را تشکیل می‌دهند. محققان این امر را به مقدار نوری ربط داده‌اند که با ورود به چشم افراد پردازش می‌شود.

شبکیه بخشی از کره چشم است که حاوی سلول‌های حساس به نور است و زمانی که نور وارد چشم می‌شود، این سلول‌ها تکانه‌های عصبی را شروع می‌کنند که تصویری در مغز ایجاد می‌کنند. اما بعضی از سلول‌های شبکیه به جای تشکیل تصویر، اطلاعات درباره میزان روشنایی را از پشت چشم به هیپوتالاموس مغز ارسال می‌کنند.

هیپوتالاموس بخش مهمی از مغز است که هورمون‌های تنظیم‌کننده دما، گرسنگی و چرخه خواب را ترشح می‌کند. با افزایش نور آبی و سبزی که به این بخش از مغز می‌رسد، مقدار ملاتونین کاهش می‌یابد. چشم‌های سبز و آبی که رنگدانه‌های کمتری دارند، به نور حساس‌ترند و این بدان معناست که قبل از رسیدن این اطلاعات به سلول‌های شبکیه، مانند چشم‌های تیره و قهوه‌ای نیازی به جذب بالای نور ندارند.

بنابراین، بدن افراد چشم روشن‌تر، در فصول پاییز و زمستان پلاتونین کمتری ترشح می‌کند. در واقع، این مکانیسم این افراد را نسبت به افسردگی زمستانه مصون می‌کند. از سوی دیگر، رنگ آبی به دلیل جهش ژنی ایجاد می‌شود که عامل رنگ پوست روشن است. این جهش به این دلیل رخ می‌دهد که به بدن در ساخت ویتامین D بیشتر کمک می‌کند. البته تنها رنگ چشم نمی‌تواند دلیل بروز اختلال افسردگی زمستانه باشد، از آنجایی که افراد در فصول سرد مدت زمان بیشتری را درون خانه می‌گذرانند، همین امر آنها را بیشتر مستعد افسردگی می‌کند.