تاریخچه‌ی اسرارآمیز اولین کروناویروس در جهان

در سال ۲۰۱۶ معلمی ۴۵ ساله در یونان به بخش اورژانس بیمارستان هایجیا در آتن مراجعه کرد. او که فردی غیرسیگاری و بدون هیچ مشکل جسمانی مهمی بود، علایمی غیرمعمولی داشت:تب بالای ۳۹ درجه، سرفه خشک و سردرد شدید. وقتی پزشک اورژانس او را معاینه کرد، متوجه شد که بخش زیرین ریه ی چپ وی موقع نفس کشیدن خس خس می کند و رادیوگرافی قفسه ی سینه وجود ناهنجاری را در ریه ی او تائید کرد. پزشکان با تصور این که این مورد یک ذات الریه باکتریایی است، او را با آنتی بیوتیک تحت درمان قرار دادند. اما طی دو روز آينده شرایط زن وخیم تر شد و نتیجه ی ازمایش ذات الریه منفی در آمد.

با سخت شدن نفس کشیدن، اکسیژن رسانی به او انجام شد و داروهای دیگری برای اش تجویز شد. در همین حین، بیمار برای انواع مختلفی از عوامل احتمالی ازجمله سویه های مختلف آنفلوانزا، باکتری مسبب بیماری لژیونر، سیاه سرفه و دیگر بیماری های مهم تنفسی مورد آزمایش قرار گرفت. نتیجه ی تمام آزمایش ها و نیز ازمایش سارس و مرس منفی بود.

درحقیقت، تنها نتیجه ی یک آزمایش مثبت در آمد؛ اما این نتیجه چنان شگفت انگیز بود که پزشکان را بر آن داشت که ازمایش را تکرار کنند. نتیجه همان بود:بیمار دچار عفونت آشنا ولی مرموزی بود که به عنوان ۲۲۹E شناخته می شد:اولین ویروس کرونای انسانی که کشف شده بود. وخامت اوضاع معلم مذکور، برای پژوهشگرانی که در اوایل دهه ی ۱۹۶۰ ۲۲۹E را کشف کردند، شگفت آور بود؛ زیرا آن ها به دنبال ویروس های عامل سرماخوردگی می گشتند.

تا اواسط قرن بیستم، دانشمندان تکنیک هایی را برای شناسایی برخی ویروس ها به کار گرفته، اما بسیاری از سویه ها ناشناخته باقی مانده بودند؛ به نحوی که حدود ۳۵ درصد از افرادی که دچار سرماخوردگی می شدند، مبتلا به ویروس هایی بودند که دانشمندان نمی توانستند شناسایی کنند. در سال ۱۹۶۵، دوروتی هامره، محقق در دانشگاه شیکاگو این نقطه ی کور پزشکی را بعنوان یک چالش درنظر گرفت. او همانطور که کشت بافت های دانشجویان مبتلا به سرما خوردگی را مورد مطالعه قرار می داد، نوع جدیدی از ویروس را کشف کرد که به ۲۲۹E معروف شد.

دکتر دیوید تایرل، در جریان کارآزمایی بالینی سال ۱۹۶۶ ویروس سرماخوردگی را درون بینی بیمار قرار می‌دهد

در همین زمان، جمعی از محققان در انگلستان تحت هدایت دکتر دیوید تایرل درحال کسب دانش بیشتر درمورد سرماخوردگی بودند. آنها هم، چیزی را که به نظر می رسید نوع جدیدی از ویروس باشد، از کشت بافت جدا کردند. وقتی دسته تایرل آنرا زیر یک میکروسکوپ الکترونی مورد بررسی قرار دادند، متوجه شدند که مانند ویروسی است که در دهه ی ۱۹۳۰ از مرغ های مبتلا به برونشیت جدا شده بود. این عامل بیماری زا اولین ویروس کرونایی بود که عفونت زایی آن در انسان تأیید شد. دکتر کن مکینتاش، محقق از دانشکده ی پزشکی هاروارد می گوید:

این ویروس ها همیشه در حیوانات، عوامل بیماری زای بسیار مهمی بوده اند. این ویروس به نام ویروس برونشیت پرندگان در مرغ ها وجود داشت و ازنظر تجاری بسیار مهم بوده و واکسنی نیز برای آن موجود بود.

این پژوهش اولیه نکته ی جالبی را از پژوهش های گذشته نشان می دهد. درحالی که مطالعات بیولوژیکی امروزه با رعایت استانداردهای دقیق و سختگیرانه انجام می شود، نیم قرن پیش این چیزها اندکی آزادانه تر بود. گزارش معاصر یک روزنامه از یافته های تایرل به این موضوع اشاره می کند که چگونه تیم وی اطمینان حاصل می کرد که ویروسی که آن ها جدا کرده بودند، از قبل در کشت ارگان هایی که آن ها درون آن رشد می یافتند، وجود نداشت. آن ها نمونه هایی از محیط کشت را در بینی ۱۱۳ داوطلب قرار دادند و تنها یک نفر از آن ها سرما خورد.

دکتر کن مکینتاش از دانشکده‌ی پزشکی هاروارد بخشی از تیمی بود که ویروس کرونای OC43 را در سال ۱۹۶۷ کشف کرد

در زمان کشفیات هامره و تایرل، دکتر مکینتاش عضوی از تیمی در موسسه ی ملی بهداشت بود که آنها نیز به دنبال عوامل بیماری زای سرما خوردگی بودند. تیم دکتر مکینتاش ویروس OC43 را کشف کرد که یکی از ویروس های کرونا رایج انسانی است که موجب عفونت های تنفسی می شود.

در سال ۱۹۶۸ اصطلاح« کروناویروس (Coronaviruses)» طبق این مشاهده که ویروس زیر میکروسکوپ الکترونی دارای سطح تاجداری است که مانند لایه ی خارجی خورشید( تاج:کرونا) است، ابداع شد. درحالی که در آن زمان ، کشف ویروس های کرونای جدیدی مانند ۲۲۹E و OC43 مورد توجه رسانه های زیادی قرار گرفت، دکتر مکینتاش به خاطر می آورد که جامعه ی علمی تا زمان پیدایش سارس در سال ۲۰۰۳، فعالانه روی بررسی ویروس های کرونا تمرکز نکرد. از آن جایی که ویروس های ۲۲۹E و OC43 موجب بیماری به نسبت خفیفی در مردم می شدند، پزشکان می توانستند آن ها را مانند سرماخوردگی های ناشی از ویروس های دیگر و به کمک داروهای کاهنده ی تب و سرفه، درمان کنند.

پس از آغاز شیوع سارس در سال ۲۰۰۳ در چین و درنهایت انتشار در ۲۹ کشور جهان، ویروس های کرونا درکانون توجه قرار گرفتند. اگرچه بیماری مذکور فقط ۸۰۹۶ فرد را آلوده کرد( موارد تأییدشده)، جان ۷۷۴ نفر را گرفت که نرخ مرگ و میر تکان دهنده ای بود. این امر موجب گردید محققان مجدداً این گروه از ویروس ها را مورد بررسی قرار دهند. دکتر مکینتاش بخاطر می آورد:

هنگامی که سارس آمد، ناگهان، جهانِ ویروس های کرونا تغییر کرد و بسیار بزرگ تر و تخصصی تر شد.

از آن زمان ، دو ویروس کرونای دیگر که آنها نیز موجب سرما خوردگی می شدند( NL63 و HKU1)، کشف شدند. سال ۲۰۱۲ یعنی حدودا ۵۰ سال بعد از کشف ویروس ۲۲۹E بود که سرانجام ژنوم کامل آن توالی یابی شد. در این میان، چندین گزارش موردی نشان می داد که ۲۲۹E به طور بالقوه می تواند موجب پیدایش علایم تنفسی شدیدی در بیمارانی شود که دچار نقص سیستم ایمنی هستند، اگرچه برای بیشتر افراد اثرات آن عمدتا محدود به سرماخوردگی می شد.

هرچند از زمان شیوع سارس، ویروس های کرونا مورد بررسی های زیادی قرار گرفته اند، هنوز کاملاً مشخص نیست که چرا این سه ویروس کرونا( SARS- CoV- 1 عامل سارس، MERS- CoV عامل مرس و SARS- CoV- 2 عامل کووید ۱۹) منجر به بروز علائم شدیدتر و نرخ مرگ و میر بالاتری شده اند، درحالی که چهار ویروس کرونا انسانی شناخته شده ی دیگر بسیار ملایم تر هستند.

وجه اشتراک این ویروس ها خفاش ها هستند. بنظر میرسد ، تمام ویروس های کرونای شناخته شده ای که انسان را آلوده می کنند، از خفاش ها منشا گرفته باشند و سپس ازطریق حیوان دیگری به انسان منتقل شده باشند( بازارهای خیس و غرفه های موادغذایی در فضای باز محیط کاملا مناسبی برای انتقال بین گونه ای ویروس ها هستند). به عنوان مثال ، ویروس OC43 به وسیله ی گاو به انسان منتقل شده و احیانا از قرن ۱۸ درحال گردش بوده است. درحالی که ویروس MERS- CoV از شتر به انسان منتقل شد. محققان درمورد ویروس کرونای جدید یعنی SARS- CoV- 2 نیز به نقش احتمالی یک واسطه ی حیوانی مشکوک هستند.

بیماری معلم یونانی درنهایت بهبود یافت و او هرگز به استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی نیازی پیدا نکرد. اسکن ریه های او که دو سال بعد از مراجعه ی اولیه اش به اورژانس گرفته شد، نشان می داد که بهبود یافته و سالم هستند. بااین حال ، این پاسخ شدید به چیزی که بیشتر مردم آن را فقط یک سرما خوردگی درنظر می گیرند، نشان دهنده ی یکی از دشوارترین جنبه های برخورد با ویروس های کرونا است:آن ها دارای طیف وسیعی از علائم هستند و تأثیرات سلامتی گسترده ای در جمعیت دارند.

دکتر وین ماراسکو که روی شیوع‌های سارس و مرس کار کرده است، درحال بررسی آنتی‌بادی‌هایی است که بتوان از آن‌ها برای درمان کووید ۱۹ استفاده کرد

دکتر وین ماراسکو، محقق موسسه ی سرطان (cancer) دانا فاربر در بوستون که سارس، مرس و کووید ۱۹ را مورد مطالعه قرار داده است، می گوید:

اگر در شیوع فعلی به طیف بیماری نگاه کنید، می بینید برخی افراد علائمی نداشته و برخی افراد از دنیا می روند.

دکتر مکینتاش گمان می کند ویروس های کرونا همچنان در آینده نیز موجب سردرگمی محققان شوند. اول به این خاطر که ویروس های کرونا (corona) بزرگ و پیچیده هستند و دوم اینکه میتوانند به نسبت به راحتی در سطح ژنتیکی تغییر کنند. وی همچنین، خاطرنشان می کند که این ویروس ها می توانند به نسبت راحت درون یک سلول نوترکیبی حاصل کنند و چنين جهش هایی احتمالا همان چیزی هستند که به پیداش ویروس های کرونای عامل سارس و ویروس کرونای عامل همه گیری جهانی فعلی منجر شده است. دکتر مکینتاش می گوید:

درمیان ویروس های جانوری، ویروس های کرونا دارای بزرگترین ژنوم RNA هستند و از این جهت حاوی اسرار زیادی هستند.