دندان عقل چیست؟
سومین دندان آسیا یا آخرین مجموعه از دندان های مولار را دندان عقل می گویند. از آنجاییکه دندان عقل حدود در ۱۷ سالگی رشد می کند، به همین دلیل آنرا دندان عقل نام داده اند. چهار دندان عقل در ۲ فک هر انسان موجود است که در واقع آخرین دندان ها در قوس فکی هستند. دندان عقل تفاوتی با دیگر دندان های کرسی ندارد به جز این که در سنین بالاتر در افراد درمی آید.
چنانچه رشد دندان عقل به صورت طبیعی و در فضای کافی باشد، نه تنها هیچ مشکلی به وجود نمی آورد بلکه در هضم و جویدن غذا هم کمک فراوانی می کند. ولی فضای دهانی کافی نباشد به دندان شماره هفت آسیب وارد می شود. رشد دندان عقل به وضعیت فک هر شخص بستگی دارد و در صورت رشد طبیعی نیازی به کشیدن نیست.
انواع دندان عقل
- دندان عقل نهفته: دندان عقل نهفته به دندانی میگویند که در سن ۱۷ تا ۲۵ سالگی در انتهایی ترین بخش دندانهای فک بالا و پایین تشکیل میشوند. اگر فضای کافی برای خروج این دندان وجود نداشته باشد، فرد ممکن است دچار فک درد، دندان درد، بیماریهای لثه، کیست و شکستگی استخوان فک شود.
- دندان عقل نیمه نهفته: اگر دندان عقل تا قبل از ۳۰ سالگی به صورت نیمه نهفته باشد باید جراحی شود، چون نهفته ماندن آن زمینه بروز کیست و تومور را در اطراف آن به وجود می آورد. همچنین تا پیش از ۳۰ سالگی پروسه ترمیم استخوان راحت تر می باشد و به راحتی می توان آن را جراحی کرد.
علل کشیدن دندان عقل
دندان عقل با توجه به اینكه در آخرین ردیف دندان ها رشد می كند و جای کمی برای رشد آن وجود دارد، به دندان های مجاور فشار آورده و باعث كج قرار گرفتن دندان های دیگر می شود. همچنین این دندان ها سبب بروز دردهایی در ناحیه مفصل فك، گوش، چشم و سر می شود و برای مقابله با پیدایش چنین دردهایی، بهتر است كه دندان های عقل به وسیله پزشك متخصص كشیده شود که در ادامه به دلایل کشیدن دندان عقل می پردازیم:
۱. دندان های عفونی
۲. عفونت و التهاب لثه
۳. ارتودنسی کردن
۴. روی هم قرارگرفتن و نامنظمی دندانهای مجاور دندان عقل
۵. دندان های نهفته در فک
۶. کیست یا تومور
۷. کاشتن پروتز های دندانی
۸. آبسه، مجموعه ای از چرک در دندان عقل یا بافت اطراف در نتیجه عفونت باکتریایی.
زمان کشیدن دندان عقل
زمان کشیدن دندان عقل نهفته بسیار مهم است چرا که اگر زود اقدام کنید، پزشک کار سختی برای کشیدن دارد و بیمار هم درد بیشتری تحمل می کند. در صورتیکه دیر سراغ آن بروید احتمال این که به دندان های کناری، استخوان و لثه آسیب برسد وجود دارد. به طورمعمول پیشنهاد می شود بین ۱۸ تا ۲۵ سالگی اقدام به کشیدن دندان عقل کنید چرا که خطرهای ناشی از دندان عقل کم تر است و سرعت ترمیم و بهبود بافت و استخوان ها بیشتر است.
نکته بسیار مهم در خصوص زمان مناسب کشیدن دندان عقل توجه به سلامت فکین است. هر چه سن بیشتر می شود. پوکی استخوان به مرور زمان بیشتر می گردد. اینک تصور کنیم که یک فرد بزرگسال یا سالمند قرار است جراحی دندان عقل را انجام دهد در این موقع، احتمال شکستن فک زیاد است به دلیل آن که فک انسان در این سنین، آسیب پذیرتر می شود.
روش های جراحی دندان عقل
در شرایطیکه مشکل دندان عقل ساده باشد به شیوه معمول و متداول کشیده می شود، ولی در حالتی که دندان عقل نهفته باشد برای کشیدن آن احتیاج به عمل جراحی است. عمل جراحی دندان عقل با بی حسی موضعی یا بیهوشی کامل قابل انجام است. زمانی که دندان عقل نهفته با موفقیت کشیده شد، در محل جراحی از بخیه ی قابل جذب استفاده می شود.
حتی در بعضی موارد امکان دارد نیازی به بخیه کردن محل جراحی دندان عقل نباشد. برای جراحی دندان عقل روش های جدیدتری مانند استفاده از لیزر و یا جراحی الکتریکی وجود دارد. جراحی دندان عقل به شیوه لیزر دارای دوره نقاهت کمتری است همچنین خونریزی آن کم بوده و سریعتر انجام می شود. هرچند هزینه جراحی دندان عقل با روش لیزر بیشتر خواهد بود. جراحی دندان عقل با هر روشی که انجام بگیرد به مراقبت های ویژه ای احتیاج دارد.
عوارض کشیدن دندان عقل در بزرگسالی و سالمندی
افردی که در سنین بزرگسالی و حتی سالمندی می خواهند اقدام به کشیدن دندان عقل کنند باید بدانند که در این سن ممکن است با عارضه های زیر رو به رو شوند:
- با افزایش سن ریشه ها قطورتر شده و امکان دارد کشیدن دندان عقل را دشوارتر کند.
- در این وضعیت امکان فک جوش شدن دندان هم وجود دارد.
- پوسیدگی دندان های مجاور دندان عقل
- در افراد مسن تر حتی احتمال شکسته شدن استخوان در زمان عمل جراحی دندان عقل نیز وجود دارد.
- التیام ضعیف تر پس از کشیدن دندان عقل
عوارض کشیدن دندان عقل
- خونریزی های شدید
- آسیب به اعصاب
- آسیب به دندان های مجاور در زمان کشیدن دندان در مواردی مانند نهفتگی دندان و کوچک بودن فک
- از عوارض کشیدن دندان عقل، نفوذ به سینوس ماگزیلا است.
مزایای کشیدن دندان عقل
الف- در صورتی که دندان عقل شما دارد به صورت کج رشد می کند یا تحت فشار است، دندانپزشک شما برای محافظت از لثه، بقیه ی دندان ها و ردیف دندان های شما تصمیم خواهد گرفت دندان عقل را بکشد.
ب- مراقبت از دندان ها در برابر پوسیدگی در اثر فشار وارده از ناحیه دندان عقل
ج- جلوگیری از تشکیل کیست در محل رشد دندان
توصیه های غذایی پس از جراحی دندان عقل
> در روز اول بعد از جراحی دندان عقل، از نوشیدن آب، مایعات، آبمیوه و شیر غافل نشوید، به این دلیل که به جبران حجم خون از دست رفته شما حین جراحی کمک خواهد کرد.
> هیچوقت منتظر نشوید تا درد دندان عقل به طور کامل از بین برود و بعد از آن شروع به خوردن مواد غذایی کنید، بلکه سعی کنید خوردن مواد غذایی و مایعاتی را که می توانید علیرغم داشتن درد، میل کنید شروع نمایید، چون خوردن مواد غذایی مناسب میتواند باعث تقویت بنیه بدن شده و میزان انرژی لازم را تأمین نماید و روند بهبودی و کاهش درد را در شما تسریع کند.
> در روز بعد از جراحی دندان عقل باید از خوردن غذای گرم پرهیز کنید. بهترین پیشنهاد این است که یک سوپ پرکالری و پرحجم تهیه کنید و بعد از سرد شدن، بعنوان وعده غذایی استفاده کنید.
درمان های خانگی برای کاهش درد دندان عقل
>> کاهش درد دندان عقل با آب نمک گرم
دندانپزشکان معمولاً توصیه می کنند که آب نمک به عنوان یک کاهش دهنده درد عمل می کند؛ آب نمک شناخته شده دارای ویژگی های ضد عفونی کننده طبیعی است و مطالعات گوناگون نشان داده است که استفاده از آب شور بعنوان یک شست و شو برای دهان میتواند بطور چشمگیر باکتری را تقلیل دهد. به این ترتیب، آب نمک می تواند درمان را تسریع کند و به این ترتیب، ناراحتی در دندان عقل را به حداقل برساند.
>> کاربرد سیر در تسکین درد دندان عقل
به سادگی یک حبه سیر را اندکی خرد کنید یا رنده کنید و بعد آنرا بر روی دندان عقل برای تسکین درد قرار دهید. همینطور می توانید ۱ تا ۲ حبه سیر را خرد کنید سپس اندکی نمک سیاه اضافه کنید و آنرا خوب مخلوط نمایید. این مخلوط را روی مناطقی که درد می کنند قرار دهید و چند دقیقه بعد آنرا بشویید. این فرآیند را ۱ تا ۲ بار در روز امتحان کنید تا در عرض چند روز به بهترین نتیجه برسید. سیر برای مقاصد گوناگون از پخت و پز تا درمان استفاده می شود.
>> درمان درد دندان با میخک
گل میخک یک درمان مؤثر برای دندان درد است. میتوان از خواص بیهوشی گل میخک استفاده کرد تا درد را کاهش داد همچنین از خصوصیات ضد باکتری گیاه میتوان برای جلوگیری از عفونت استفاده کرد. برای استفاده از گل میخک، میتوانید روغن گل میخک را روی یک پنبه اعمال کنید و آنرا بطور مستقیم بر روی دندان عقل و لثه های اطراف دندان بگذارید تا درد کاهش یابد.
>> خواص پیاز برای درد دندان
پیاز بخاطر ویژگی های ضد باکتری و ضد عفونی کننده اش میتواند به سرعت، درد دندان ها را تقلیل دهد. اگر شما میتوانید دندان درد خود را تحمل کنید، فقط کافیست چند تکه پیاز را برای چند دقیقه بجوید. اگر نه، شما میتوانید یک تکه کوچک را برای چند دقیقه روی دندان هایتان قرار دهید. این روش را چند مرتبه در روز تکرار کنید.
>> کاهش درد دندان عقل با کیسه یخ
درصورتیکه درد در محل دندان عقل، باعث تورم شود، استفاده از یخ کمک کننده خواهد بود. یخ را در یک کیسه پلاستیکی و در یک حوله قرار دهید، سفارش می شود که بسته یخ را در ناحیه تورم قرار دهید، چون میتواند درد دندان را از بین ببرد و همچنین التهاب را کاهش دهد.
گردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 9
- 6