سرطان کبد|علائم، تشخیص و درمان سرطان کبد

سرطان کبد سرطانی است که در بافت کبد تشکیل میشود

سرطان کبد چیست؟

سرطان کبد نوعی از سرطان است که در کبد (Liver) شروع می شود. سرطان کبد معمولاً در ارتباط با یک بیماری زمینه ای در کبد مانند سیروز کبد رخ می دهد. سرطان کبد یکی از کشنده ترین بیماریها در بین افراد می باشد. بعضی از سرطان ها در بیرون از کبد بوجود می آیند و بعد از آن به این ناحیه توسعه و گسترش می یابند. با این حال صرفا سرطان (cancer) هایی که از خود کبد آغاز میشوند ، بعنوان سرطان کبد شناخته می شوند.

سرطان کبد تومور بدخیمی بوده که سالانه تعداد بسياري از مردم را به کام مرگ می کشاند.سرطان کبد در مردان شایع تر بوده و سیروز کبدی یکی از مهمترین عوامل بروز این بیماری می باشد.رایج ترین شکل سرطان کبد هپاتوسلولار کارسینوما است که در نوع اصلی سلول های کبدی( هپاتوسیت) شروع می شود.

بزرگسالان به دو نوع سرطان اولیه با منشأ کبدی مبتلا میشوند :سرطان سلول کبدی( Hepatocellular Carcinoma) و سرطان مجاری صفراوی( Bile Duct Cancer) و به تومور خوش خیم با منشا سلول های سیستم صفراوی کلانژیوما گفته می شود. البته بسیاری از اوقات سرطان بقیه نقاط بدن هم به کبد متاستاز می دهند.

روش های پيش‌گيري از سرطان کبد

همیشه نمی توان از ایجاد "سرطان کبد" جلوگیری کرد ولی با کاهش عوامل خطر میتوان ریسک ابتلا را به حداقل رساند. تغذیه ناسالم همراه با بی تحرکی از مهترین دلایل پیدایش دیابت (Diabetes) و چاقی و نهایتا کبد چرب (fatty liver) است. مطمئن شوید که پروتئین بدون چربی، غلات کامل، و انواع سبزی های خوردنی و یا میوه به میزان کافی مصرف می کنید.

آمار مبتلایان به سرطان کبد رو به افزایش است

تأثیر اسید چرب امگا ۳ بر روی سلول های سرطانی بطور واضح با كاهش و چه بسا مرگ سلول های سرطانی همراه بود. اسیدهای چرب امگا ۳ نه تنها میتواند در درمان سرطان كبد موفق عمل كند بلكه میتوانند راهی برای پيش‌گيري از ابتلا به سرطان كبد باشد.

• عدم مصرف نوشیدنی های الکلی
• دریافت واکسن (vaccine) هپاتیت B
• از وضعیت سلامت شریک جنسی خود باخبر باشید.
• واکسیناسیون علیه هپاتیت B امکان دارد کمک کننده باشد.
• احتیاط کردن در ارتباط با استفاده از مواد شیمیایی
• رعایت نکات بهداشتی در صورت انجام خالکوبی یا سوراخ کردن گوش
• کسانی که سیروز یا هپاتیت مزمن فعال دارند باید به صورت منظم آزمایشاتی جهت بررسی وجود این  سرطان در افراد انجام شود
• رژیم غذایی سالم و ورزش منظم به جلوگیری از سرطان کبد کمک می کند

انواع تومورهای کبد

تومور خوش خیم

بعضی از تومورها در کبد تشکیل میشود که خوش خیم است و نباید مضطرب شد. این تومورها در یافته های سونوگرافی مشاهده میشوند . معمولاً این توده ها بدون نشان هستند. در صورتیکه هم باشد به صورت درد های مبهم می باشد.

تومور بدخیم

این تومورها بزرگ می شود و متاستاز (Metastasis) می کنند و پرخطر هستند. 

علایم سرطان کبد

علت دقیق سرطان کبد مشخص نیست

علائم سرطان کبد امکان دارد برای این بیماری اختصاصی نباشند. زمانی که شخصی به سرطان کبد مبتلا باشد، سلول هایی خارج از کنترل در این قسمت رشد می کنند و یک تومور تشکیل می شود. این مسأله بر روی عملکرد کبد تأثير می گذارد.

علایم عمومی حاوی خستگی و ضعف، کاهش وزن بی دلیل ، بی اشتهایی و احساس پرشدن شکم با خوردن غذای کم ، تهوع و استفراغ و تب می باشند.  علایم اختصاصی تر به صورت وجود توده سخت در سمت راست شکم و درست زیر خط دنده های سمت راست و احساس ناراحتی و گاهی درد در این ناحیه بروز می کنند.

علایم و نشانه های سرطان کبد بطور کلی شامل موارد زیر میباشد :

• از دست دادن وزن بدون دلیل و تلاش
• روشن شدن رنگ مدفوع
• از دست دادن اشتها
• تب خفیف معمولاً زیر ۳۸٫۳ درجه سانتیگراد 
• درد بالای شکم
• حالت تهوع و استفراغ
• ضعف عمومی و خستگی
• تیره شدن رنگ ادرار
• ورم شکم
• بزرگ شدن کبد
• رنگ زرد پوست و سفیدی چشم( یرقان)
• ورم غیر عادی
• وجود توده درد ناک در سمت راست بالای شکم
• خارش

علائم نادر در برخی از سرطان های کبدی، هورمون هایی ترشح می کنند که میتوانند باعث بروز علایم دیگری شوند. مانند قند خون پایین (هیپوگلیسمی) که میتواند منجر به مرگ و غش شود, به خصوص در افرادی که چند وقتی غذا نخورده اند.

مراحل سرطان کبد

مراحل سرطان کبد مشخص می کنند که این سرطان تا چه حد پیشروی کرده است. سرطان کبد به چهار مرحله گروه بندی می شود:

مرحله یک سرطان کبد:یک تومور که به جاهای ديگر منتشر نشده است

مرحله دوم سرطان کبد:یک تومور که در عروق خونی منتشر شده و یا بیش از یک تومور که کوچک تر از ۵ سانتیمتر است

مرحله سوم سرطان کبد: چندین تومور بزرگ یا یک تومور وجود دارد که به رگ های خونی رسیده است. همچنين سرطان امکان دارد به کیسه ی صفرا هم گسترش یافته باشد.

مرحله چهارم سرطان کبد:سرطان متاستاز (فراگُستری) شده است یعنی سرطان وارد دیگر قسمت های بدن شده است

تشخیص سرطان کبد

تشخیص به موقع سرطان کبد بسیار مهم است

سرطان کبد اولیه اغلب علامتی ندارد به همین دلیل سرطان کبد گاهی اوقات بعنوان یک" بیماری خاموش" شناخته میشود. تشخیص سرطان کبد در مراحل نخست به درمان موفقیت آمیز ان کمک می کند. پس از اینکه سرطان رشد کند، علایم ممکن است شامل درد در سمت راست از قسمت فوقانی شکم، شکم برآمده، کاهش وزن و از دست دادن اشتها، ضعف، خستگی، تهوع و استفراغ، یرقان و تب باشد.

اگر بیمار نشانه های سرطان کبد را داشته باشد، پزشک از یک یا چند روش زیر برای تشخیص سرطان کبد استفاده کند :

• معاینه فیزیکی
• تست( Serum Alpha Feto- Protein( AFP
• ازمایش خون
• لاپاراسکوپی
• CT اسکن
• ام ار آی( MRI)
• آنژیوگرافی
• بیوپسی
• نمونه برداری کبد:بر داشتن نمونه کوچکی از بافت کبد برای تشخیص سلول های غیرنرمال 

روش های درمانی سرطان کبد

درمان سرطان کبد در کودکان( هپاتو بلاستوم) نسبت به بزرگسالان بهتر جواب می دهد. در مراقبت از این بیماران مراقبت های حمایتی طبی جامعه و حمایت های روانی هردو باید مد نظر قرار گرفته شود،  داروهای ضد سرطان و پرتو درمانی اکثراً تجویز می شود این درمان ها امکان دارد تا حدودی تسکین دهنده باشند ولی علاج بخش نیستند.

پیوند کبد یکی از راه های درمان سرطان کبد

پیوند کبد امکان دارد برای برخی از بیماران در نظر گرفته شود.بهترین کار در خصوص سرطان کبد اینست که هرچه زودتر درمان شود. ولی این نوع سرطان یک بیماری خاموش است و اغلب تا زمانیکه به مرحله پیشرفته و صعب العلاج نرسیده باشد

راه های درمان سرطان کبد مختلف است و بستگی به بعضی موارد دارد که شامل:تعداد، اندازه و محل تومور در کبد، ميزان عملکرد کبد، آیا سیروز وجود دارد یا خیر؟ آیا تومور به دیگر اندام های دیگر گسترش یافته است یا خیر؟ که در هر کدام از این شرایط، طرح درمان خاصی مورد نیاز است. که به با روش های مختلف قابل درمان باشد:

۱- جراحی برای درمان سرطان کبد

۲- تزریق الکل به داخل تومور سرطانی

۳- تزریق داروهای کیموتراپی به داخل کبد

۴- رادیوتراپی یا پرتودرمانی

۵- دارو درمانی

۶- فریز کردن سلول های سرطانی

۷- گرما دادن سلول های سرطانی

۸- روش درمان هدفمند sorafenib یا Nexavar

۹- روش پرتو درمانی

۱۰- پیوند کبد

چرا سرطان کبد بوجود می آید؟

طول عمر سرطان کبد

سرطان اولیه کبد یکی از مهمترین دلایل مرگ و میر در جهان به شمار میرود برای این که این بیماری معمولاً بدخیم است و درمان آن غالبا سخت است. ولی درصورتی که بموقع تشخیص داده شود قابل معالجه است. 

تشخیص بموقع این بیماری بسیار مهم میباشد در صورتی که تومور در مراحل اولیه تشخیص داده شود به راحتی قابل درمان است و طول عمر بیمار طبیعی اس. ولی در صورتی که دیر تشخیص داده شود و سرطان به دیگر عضوها متاستاز کند باعث اختلال جدّي شده و درمان سرطان مشکل شود و یا در آخر باعث مرگ بیمار می شود. در صورتی که بتوان از سلول درمانی برای بیماران کبدی استفاده کرد، طول عمر افراد مبتلا به بیماری های کبدی افزایش پیدا می کند.

رژیم غذایی برای مبتلایان به سرطان کبد

اگر شما با مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات مختلف، متوجه شده اید که به بیماری سرطان کبد مبتلا هستید، از هر سلاحی که بتوانید، برای مبارزه با این بیماری کمک خواهید گرفت. یکی از این سلاح های درمانی، رژیم غذایی می باشد. 

رژیم غذایی برای بیماران مبتلا به سرطان کبد اساسا از غذاهای ضد سرطانی تشکیل شده است. در ادامه این نوع رژیم غذایی را معرفی شده است. 

• قهوه یکی از بهترین نوشیدنی ها و مواد مفید برای کبد است. 
• مصرف میوه و سبزیجات تازه در روز
• نوشیدن شیر و خوردن ماست، هر دو موجب کاهش احتمال پیشرفت سرطان کبد
• مکمل های ویتامین سی ، ویتامینe و سلنیوم را دریافت نمایید
• مصرف گوشت سفید به جای گوشت قرمز 
• مصرف چای مخصوصا چای سبز
• استفاده از غذاهای غنی از فیبر:جو دو سر، حبوبات، لوبیا و ...
• روغن زیتون برای پيش‌گيري از پیشرفت سرطان کبد بهترین انتخاب است
• مصرف ماهی پخته یا کبابی
• مصرف و نوشیدن آب به مقدار کافی

غذاهای ممنوعه برای مبتلایان به سرطان کبد

• سیگار کشیدن را ترک کنید
• دوری از مصرف چربی مانند: چربی های اشباع و حیوانی
• خوردن غذاهای سرخ کردنی هم برای بیماران کبدی بسیار مضر است
• مصرف گوشت قرمز را به یک بار در هفته محدود کنید
• عدم مصرف نوشیدنی های الکلی
• نوشیدنی های ناسالم نیز نباید در رژیم غذایی افراد مبتلا به سرطان کبد قرار گیرد
• پرهیز از مصرف سوسیس و کالباس

دانستنی هایی درباره سرطان کبد

۱- سرطان کبد، شانس زنده ماندن پایینی دارد

۲- عوامل خطر برای سلامت کبد عبارت اند از مصرف بیش ازحد الکل،  هپاتیت و دیابت

۳- روش های درمانی برای سرطان کبد مانند: جراحی و پیوند کبد است

۴- یکی از دلایل بروز سرطان کبد وجود سیروز کبدی است

۵- بیماران مبتلا به سرطان کبد می توانند از رژیم غذایی پر انرژی و کم پروتئین استفاده کنند

گردآوری: بخش سلامت سرپوش