مذاکرات هسته‌ای در خطر است؟!

  هنوز مشخص نیست که دو کشور تا چه زمانی به تلاش برای احیای برجام ادامه خواهند داد.

به گزارش فرارو، تهران تازه‌ترین پاسخ خود را در مذاکرات جاری برای احیای توافق هسته‌ای ایران ارائه کرده و ایالات متحده آن را به عنوان یک گام رو به عقب قلمداد کرده و محکوم کرده است. واکنش منفی دولت بایدن و همچنین منابع اروپایی نشان می‌دهد که احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ آن گونه که برخی از حامیان آن توافق امیدوار بودند علیرغم حدود یک سال و نیم گفتگو قریب الوقوع نیست.

یک مقام ارشد دولت بایدن عصر پنجشنبه به «پولیتیکو» گفت: «ما در حال بررسی واکنش ایران هستیم اما نتیجه این است که اصلا دلگرم کننده نیست».

این مقام امریکایی از ارائه جزئیات در مورد آن چه ایرانی‌ها پیشنهاد کرده بودند خودداری کرد؛ اما افزود: «بر اساس پاسخ آنان به نظر می‌رسد ما در حال حرکت به عقب هستیم».

یک دیپلمات اروپایی با این ارزیابی منفی موافق است و گفته که پاسخ ایران «منفی و غیر منطقی» به نظر می‌رسد. یکی دیگر از افراد آشنا به این وضعیت به سادگی اضافه کرد که پاسخ ایران «اصلا خوب به نظر نمی‌رسد».

هنوز مشخص نیست که طرفین مختلف درگیر در مذاکره تا چه زمانی مایل به ادامه گفتگو خواهند بود؛ اگرچه نه ایران و نه ایالات متحده احتمالاً دیپلماسی را برای همیشه رد نمی‌کنند. مقام دولت بایدن به پرسش‌ها درباره این که آیا ایالات متحده با توجه به آخرین پاسخ ایران از مذاکرات کنار می‌رود یا خیر پاسخی نداد.

سیاست مذاکرات هسته‌ای هم در ایران که اصولگرایان که حاکم بر امور آن هستند و هم در ایالات متحده موضوعی حساس است. برای مثال، در اوایل پنجشنبه یک گروه دو حزبی متشکل از قانونگذاران آمریکایی نامه‌ای به رئیس جمهور جو بایدن ارسال کردند و در آن از افزایش نگرانی‌های‌شان در مورد جنبه‌های مختلف مذاکرات گفته بودند. توافق برای احیای برجام احتمالاً با بررسی کنگره مواجه خواهد شد.

با این وجود، با نزدیک شدن به انتخابات میان دوره‌ای در ماه نوامبر، بسیاری از دموکرات‌ها ممکن است بخواهند از بحث درباره ایران در هفته‌های قبل اجتناب ورزند. «علی واعظ» تحلیلگر ارشد گروه بین‌المللی بحران می‌گوید: «با از دست رفتن این فرصت، تصور این که ممکن است توافقی پیش از انتخابات میان دوره‌ای رخ دهد، دشوار به نظر می‌رسد».

توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ تعداد زیادی از تحریم‌های آمریکا و سایر تحریم‌ها علیه ایران را در ازای محدود کردن شدید برنامه هسته‌ای آن کشور لغو کرد. در سال ۲۰۱۸ میلادی «دونالد ترامپ» رئیس جمهور وقت آمریکا این توافق را رها کرد و گفت که این توافق بسیار ضعیف است. او تحریم‌ها را دوباره اعمال کرد و در سال‌های پس از آن ایران بیش‌تر برنامه هسته‌ای خود را از سر گرفت. بایدن به دنبال ورود مجدد به توافق بوده است اما مذاکرات که تا حد زیادی با میانجیگری مقام‌های اروپایی انجام شده پرتنش و طولانی بوده است.

در اوایل تابستان امسال، مقام‌های اروپایی آنچه را «متن نهایی» نقشه راه برای احیای برجام نامیده‌اند ارائه کردند. با این وجود، ایران در مورد عناصر آن نگرانی‌هایی را مطرح کرده است و ایالات متحده نیز پیشنهادات متقابل خود را ارائه کرده است.

ایران در واکنش قبلی به آمریکا نکاتی را در رابطه با تضمین‌های اقتصادی مطرح کرد. همچنین ایران نگران این است که حتی در صورت احیای توافق، شرکت‌های خارجی همچنان سرمایه‌گذاری در آنجا را خطرناک بدانند. به خصوص اگر این امکان وجود داشته باشد که رئیس جمهور جمهوری‌خواه آینده ایالات متحده بار دیگر از توافق خارج شود.

واشنگتن و تهران همچنین در موضوعات دیگری مانند عدم تمایل بایدن به حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران از لیست سیاه تروریستی با یکدیگر اختلاف نظر داشته‌اند. ایران هم چنین درباره تحقیقات جداگانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ناظر هسته‌ای سازمان ملل درباره وجود آثاری از مواد هسته‌ای یافت شده در تاسیسات خاص ایران نگرانی‌هایی داشته است.