پزشک واجد شرایط میتواند برای شما ید رادیواکتیو تجویز کندید درمانی
برای درمان سرطان تیروئید، روشی دائمی و مطمئن به نام ید رادیواکتیو وجود دارد که غده تیروئید را از طریق آن بطور کامل یا نصفه نابود می کنند. البته این غده در اغلب بیماران بطور کامل، تخریب میشود. از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۵ در مرکز پزشکی هسته ای بیمارستان شریعتی براساس تحقیقی روی نود بیمار از ید درمانی استفاده کردند. بیماران مرد در مقایسه با بیماران زن از این روش درمانی، بیشترین تاثیر مثبت را دیدند و این بیماران، سی الی پنجاه سال سن داشتند. همچنین کارسینوما یا رشد بدخیم سلول ها در چنین بیمارانی مختلط بوده و فاقد متاستازی یا دگرنشینی بودند.
دستورالعمل های قبل از ید درمانی
> توصیه میشود که از غذاهای جامد، پیش از انجام ید درمانی مصرف نکنید. همچنین غذای جامد را به مدت ۲ ساعت، پس از ید درمانی میل نکنید.
> مصرف داروهای حاوی هورمون های T4 و T3 باید تحت نظر پزشک، متوقف شود؛ بدین دلیل که عملکرد ید درمانی در شرایط بالا بودن هورمون تحریک کننده تیروئید ( TSH)، بسیار خوب است.
> رعایت مصرف رژیم غذایی کم ید به مدت یک هفته قبل از ید درمانی، امری الزامیست. رژیم کم ید موجب افزایش تأثير ید درمانی میشود و این رژیم را پس از اتمام دوره درمان یا طبق دستور پزشک باید بمدت ۲۴ ساعت ادامه دهید.
> پزشک مربوطه در بعضی از شرایط، از شما درخواست مصرف قرص های هورمون تیروئید را تا زمان اتمام جراحی و ید درمانی دارد.
نحوه ی مصرف ید رادیواکتیو
پزشک می تواند برای این که شما را درمان کند؛ به سراغ روش ید رادیواکتیو برود. به این منظور باید در بیمارستان، درمان شوید ولی الزامی به بستری کردن شما نیست. نحوه ی انجام و اثرات آن پیش از شروع درمان به شما توضیح داده میشود و پس از این که شما رضایت دادید، این روش درمان را بر روی شما انجام می دهند. شما باید دارویی به شکل کپسول را با آب دهانتان یا یک نوشیدنی ببلعید. پس ازآن شما می بایست دراتاق خود تا زمان تخلیه کامل رادیواکتیو منتظر بمانید.
قبل از ید درمانی بهتر است از خوردن غذاهای جامد خودداری کنیدمقدار رادیواکتیویته درگردن شما از طریق پرتونگار، اندازه گیری میشود. غده تیروئید در زمان شروع درمان باید فعال باشد؛ به همین خاطر از مصرف داروهای ضدتیروئید به مدت یک هفته قبل و پس از درمان خودداری کنید. زمان قطع داروهایتان توسط پزشک اعلام میشود و علاوه بر آن زمان شروع مجدد مصرف داروها را برایتان شرح می دهد.
عملکرد روش ید درمانی
بیماران در این روش، به شکل قرص خوراکی از ید رادیواکتیو استفاده می کنند؛ به این ترتیب شما با انجام این روش درمانی در بیمارستان، بستری نمی شوید و بعد از آن وضعیت بیمار توسط پزشک، مورد بررسی قرار می گیرد. ید رادیواکتیو بر سایر سلول های بدن نظیر غده تیروئید، بیشترین جذب را دارد درحالیکه میزان خطر و تخریب این روش درمانی بر سلول های دیگر به مراتب کمتر است اما طبق توصیه ی پزشکان، افزایش مصرف مایعات موجب خروج ید رادیواکتیو از طریق ادرار می شود.
گاهی اوقات شما به یک دوز نیاز دارید اما در هر صورت برای اثرگذاری کامل ید درمانی باید بمدت شش ماه، صبر کنید تا بخشی از غده یا کل ان از بین برود. البته خوش بختانه کاهش علائم بیماری در اکثر بیماران بمدت یک ماه پس از آغاز درمان، مشاهده می کنند. درصورت عدم نابودی این علایم پس از شش ماه باید به پزشکتان مراجعه کنید!
مشکلات پس از روش درمان ید درمانی
* بعضی از افراد به طور عمومی در حین درمان و یا حتی پس از انجام روش ید درمانی، هیچ عوارض جانبی را تجربه نمی کنند.
* گاهی وقت ها، بیماران در اثر انجام ید درمانی در ناحیه گلو، احساس برافروختگی و تورم کمی را بمدت ۲۴ ساعت تجربه می کنند که این عوارض با مصرف دارو های ضد تورم رفع میشود.
* خوردن ید رادیواکتیو در موارد بسیار نادر، رخ میدهد که این حالت منجر به اختلال طعم موقت می شود. احتمالا این حالت تا چند هفته طول میکشد، بعداز استفاده از ید درمانی، شما می توانید مقدار زیادی آب به منظور رفع این مشکل، بنوشید.
مراقبت پس از ید درمانی
بدن شما در صورت انجام ید درمانی به روش سرپایی، مقداری ید رادیواکتیو را دربر میگیرد و برای جلوگیری از تابش گیری ناخواسته دیگران( اعضای خانواده شما، دوستان و..)، رعایت نکات حفاظتی الزامیست. این نکات حفاظتی را می توان براحتی انجام داد. متأسفانه اغلب بیماران و یا حتی پزشکان غیر مرتبط از حفاظت دربرابر اشعه بی خبر هستند که ممکن است برای بیماران، باعث توصیه های غیر علمی شود و بیمار، مضطرب و نگران شود. پس از ید درمانی باید نکات ساده زیر را رعایت کنید:
- اب زیادی در روزهای اول انجام ید درمانی، بنوشید و در هرروز ، استحمام کنید.
- بیمار باید باتوجه به میزان دوز دریافتی بمدت چندین شب، تنهایی بخوابد.
- در محیط های اجتماعی و استفاده از وسایل نقلیه عمومی و... در طول سه روز اول ید درمانی، حاضر نشوید.
- پس از درمان به روش ید درمانی باید ظروف غذایی بیمار، جداگانه باشد و تا حد ممکن به سراغ ظروف یکبار مصرف بروید.
در روش ید درمانی بیماران از ید رادیواکتیو به شکل قرص خوراکی استفاده می کنند- توصیه پزشکان اینست که از برقراری ارتباط و درآغوش کشیدن کودکان و زنان باردار به مدت ۲ هفته، خودداری کنید؛ بدین دلیل که نزدیک شدن به افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، ضرر دارد.
- جهت بررسی سطح هورمون تیروئید، بیمار باید بمدت چهار الی شش هفته بعد از شروع درمان تا زمان پایداری علایم و ثبات و همچنین یک تا سه ماه به صورت ماهانه و در آخر سالی یک بار، ازمایش خون انجام دهد.
- بانوان، پس از انجام ید درمانی باید با استفاده از روش های مطمئن سعی کنند که بمدت یک سال، باردار نشوند درحالیکه این روش کنترل برای آقایان بمدت ۳ ماه است.
- افرادی که ید درمانی انجام میدهند باید به مدت یک هفته به صورت جداگانه لباس هایشان را بشویند.
- پس از انجام ید درمانی، درصورت ابتلا به اختلالات کلیوی، بی اختیاری ادرار و حتی مدفوع شدید باید به پزشکتان مراجعه کنید.
- پس از ید درمانی، وقتی که به حمام و توالت می روید باید به خوبی، آنها را استریزه کنید و بشوئید تا هیچ عارضه ای، اطرافیانتان را گرفتار نکند.
- برای رفت و آمد کردن تا یک هفته پس از انجام ید درمانی، از وسایل نقلیه عمومی استفاده نکنید.
- تا جای ممکن به اماکن عمومی نروید و درصورت الزام به حضور در اماکن عمومی باید از ماسک و دستکش استفاده کنید.
- گاهی اوقات پس از ید درمانی،، ازمایش TSH را برای بیمار تجویز می کنند.
- این نکته را در نظر بگیرید که خروج هر گونه ترشح از بدن شما نظیر آب دهان ، ترشحات بدن، منی، عرق بدن و.. دارای ید رادیواکتیو میباشد ، از این رو نباید چنین ترشحاتی، لباس ها و وسایل منزلتان را آلوده کنند.
- زنان شیرده باید بعد از انجام ید درمانی، دیگر به فرزندانشان شیر ندهند.
- ید درمانی، مشکلاتی همچون خشکی چشم را بهمراه دارد؛ درصورت استفاده از لنز باید جهت تعيين مدت زمان استفاده نکردن از انها با پزشکتان مشورت کنید.
عوارض ید درمانی
کم کاری تیروئید به عنوان شایع ترین عارضه ای شناخته میشود که پس از ید درمانی با ید رادیواکتیو، اتفاق می افتد. ید رادیواکتیو باعث نابودی مقدار زیادی سلول غده تیروئید میشود و درنتیجه تیروئید نمیتواند هورمون های کافی تولید کند؛ درست مخالف مشکلی که بیمار پیش از ید درمانی داشت.
کم کاری تیروئید را به راحتی میتوان در مدت زمانی طولانی درمان کرد. بیمار مبتلا به کم کاری تیروئید، باید مداوای جایگزینی هورمون تیروئید را برای مدت طولانی انجام دهد؛ ولی این روش درمان، معمولاً بی خطر ، قابل اعتماد و مقرون به صرفه است. درادامه با عوارض جانبی ید رادیواکتیو اشنا شوید:
> تا چند هفته پس از انجام ید درمانی، احتمال دارد که بیمار، طعم فلز را در دهانش حس کند.
> معمولاً شخص بیمار بمدت یک تا دو روز بعد از ید درمانی، دچار حالت تهوع میشود.
احتمالا تا چند هفته پس از ید درمانی، تورم غدد بزاقی ادامه می یابد که چنین مشکلی به خاطر اینست که ید توسط غدد بزاقی جذب میشود. بیمار میتواند با خوردن یک قطره لیمو، بمدت یک روز پس از دریافت دوز، جریان بزاق را تحریک کند.
تأثیر ید درمانی در درمان سرطان تیروئید
درصورت انجام ید درمانی برای سرطان تیروئید، پرتوها موجب نابودی هر سلول سرطانی تیروئیدی در سایر اندام ها میشود. اکثر سلول های دیگر نمیخواهند ید را جذب کنند؛ بدین ترتیب، این روش درمان، خطری بهمراه ندارد.
به دلیل مصرف قرص در روش یددرمانی و عدم نیاز به تابش پرتوهای خارجی، این روش درمانی عوارض خاصی ندارد. پزشکان برای از بین بردن سلول های سرطانی تیروئید، روش یدرادیواکتیو را پس از عمل جراحی تیروئیدکتومی توتال بکار می برند. مزیت این روش درمانی اینست که مانع از بازگشت مجدد سرطان میشود. گاهی وقت ها دوزهای بسیار بالا موجب کاهش تولید بزاق دهان یا آسیب به روده بزرگ یا مغز استخوان میشود.
شایع ترین عارضه پس از ید درمانی با ید رادیواکتیو، کم کاری تیروئید استگردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 10
- 3
