بیماری صدف
پسوریازیس یک بیماری مرتبط با سیستم ایمنی بدن است یعنی بدن علیه خودش عمل می کند. زمانیکه به این بیماری مبتلا میشود دستگاه ایمنی با ارسال سیگنال های آسیب دیده سبب میشود رشد سلول های پوست زودتر شود. در واقع سلول های پوست در حالت عادی بطور دایم از لایه های زیرین به طرف سطح حرکت کرده، هسته های خود را در آن جا از دست میدهد و به صورت پوسته های مرده از بدن دفع می شوند. این روند حدودا یک ماه طول می کشد، ولی چرخهٔ حیات سلول های پوست در جریان پسوریازیس، بر اثر همان معضلات دستگاه ایمنی، سرعت یافته، در نتیجه چند لایه سلول مرده در سطح پوست تجمع پیدا می کنند که همان پوسته های پسوریازیس را تشکیل می دهند.
بیماری صدف چندان مرسوم نیست ولی افرادی که به این بیماری مبتلا هستند با معضلات زیادی رو به رو میشوند. این بیماری واگیردار نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود، ولی احتمال دارد که چند نفر از اعضای یک خانواده به پسوریازیس مبتلا شوند. این بیماری در سالهای ابتدایی بزرگ سالی و بعد از آن رخ می دهد و این اختلال پوستی در خیلی از افراد، صرفا به چند ناحیه از پوست محدود می شود. پسوریازیس در شرایط حادتر، می تواند بخش وسیعتری از پوست بدن را تحتتأثیر قرار دهد. همینطور امکان دارد بهبود یابد و در زمانی دیگر مجددا عود کند.
علل بیماری صدف
علل دقیق ابتلا به بیماری صدف هنوز ناشناخته است ولی بعضی معتقد هستند که ترکیبی از عوامل گوناگون سبب میشود این بیماری توسعه و گسترش پیدا کند. برخی از افراد ژن هایی که احتمال ابتلا به بیماری صدف را افزایش می دهند به ارث برده اند. اختلال در سیستم ایمنی بدن سبب میشود تا التهاب در پوست بوجود آید و باعث تولید سریع سلول های جدید پوستی شود. سلول های پوستی در حالت عادی هر ۲۸ تا ۳۰ روز جایگزین میشوند در حالیکه در پسوریازیس سلول های جدید هر سه تا چهار روز تولید شده و به سطح پوست می آیند. فلس های نقره ای رنگ بیماری صدف، در اثر تجمع سلول های قدیمی تر که با سلول های جدید جایگزین میشوند ، به وحود می آید.
علائم پسوریازیس
ضایعات پوستی از علائم بیماری صدف است که این ضایعات به رنگ قرمز است و توسط پوسته های فلس مانند پوشیده شده است. لبه ی این ضایعات به خوبی مشخص میباشد و اغلب در طرفین بدن به صورت متقارن قرار دارند. پوسته ها معمولاً سفید نقره ای هستند ولی این پوسته ها در مناطقی از بدن مثل زیربغل یا در مصرف مرتب مرطوب کننده توسط بیمار وجود ندارد و به احتمال زیاد این ضایعات صاف و برّاق هستند.
پسوریازیس باعث میشود ضایعاتی در ناحیه آرنج و زانو یا حالت پوسته پوسته شدن در پوست سر رخ دهد. با این حال، این بیماری امکان دارد هر منطقه از پوست را درگیر کند یا بسیار شدید باشد و همچنین ممکن است خارش دار باشد. حدود ۵ ٪ از افرادیکه به پسوریازیس مبتلا می شوند علائمی چون درد مفاصل( ورم مفاصل پسوریاتیک) دارند که امکان دارد یک یا چند مفصل را درگیر کند. در این وضعیت بیماری صدف میتواند بسیار ناتوان کننده باشند.
انواع پسوریازیس
بیماری صدف پنج نوع دارد. یادگیری بیشتر در خصوص نوع پسوریازیس، خود کمک خواهد کرد که برترین درمان برای شما تعیین شود.
- پسوریازیس پلاکی:
رایج ترین نوع پسوریازیس، بیماری پسوریازیس پلاکی است. در این نوع بیماری صدف، روی پوست علائمی مانند لکه های قرمز و خشک دیده می شود که زمانی که بزرگتر شوند به یک ضایعه فلسی نقره ای تبدیل میشوند. گاهی پس از بهبود خشکی، در زیر لایه های سلولی، لکه های خون دیده می شود. ضایعات پوستی امکان دارد دردآور باشند یا با خارش همراه باشند. در هر بخشی از بدن حتی داخل دستگاه تناسلی و بافت نرم داخل دهان ظاهر می شوند.
- پسوریازیس خالدار:
پسوریازیس خالدار در اثر یک عفونت باکتریایی مثل گلو درد استافیلوکوکی تحریک می شود و اغلب کودکان و افراد جوان به این بیماری مبتلا میشوند و علایم این بیماری اینست که به صورت حفره های کوچک و قرمز که اکثراً در بالا تنه، بازوها و ساق پاها هستند، ظاهر می شود. حفره ها در پسوریازیس خال خال با فلس پوشانده میشوند و ضخامتشان کمتر از پلاک های پسوریازیسی است. امکان دارد که شما ضایعه ای داشته باشید که به خودی خود پیشروی می کند و یا به کرات دچار حمله هایی از این نوع از بیماری شوید. پسوریازیس خالدار عموما به درمان جواب می دهد که درمان آن شامل کرم های استروئیدی نسخه ای و داروهای خوراکی است. این بیماری شاید با درمان عفونتی که عامل زمینه ای بوده است نیز بهبود می یابد.
- پسوریازیس معکوس:
پسوریازیس معکوس معمولاً با علائمی چون ضایعات قرمز روشن، صاف و براق ظاهر شده و فلس ندارند. این بیماری معمولا در نقاطی نظیر زیر بغل، کشاله ران، زیر سینه، در چین های پوستی اطراف نواحی تناسلی یا باسن دیده می شود. این مدل پسوریازیس به خاطر نواحی خاصی که بروز پیدا می کند، تعرق و مالش و اصطکاک شرایطش را بدتر می کند. این شرایط در افراد چاق یا افردی که چین های پوستی عمیقی دارند شدیدتر است. عواملی که امکان دارد این نوع پسوریازیس را تشدید کند، رشد بیش از حد مخمرهاست.
- پسوریازیس پوسچولار:
پسوریازیس پوسچولر رایج نیست و این بیماری بیشتر در بزرگسالان بیشتر دیده می شود. این نوع بیمری صدف باعث میشود تا تاول های پر از چرک که با پوست قرمز رنگ احاطه شده بروز دهند. این تاول ها احتمال دارد عفونی باشد ولی اینگونه نیست. نشانه های این بیماری به این صورت است که اول پوست قرمز می شود و بعد پوسته پوسته میشود و در آخر تاول های چرکی بوجود می آید. این نوع بیماری صدف امکان دارد در یک نقطه از بدن مانند دست ها و پاها ظاهر شود یا بیشتر بدن را پوشش دهد( جنرالیزه). پسوریازیس پوسچولر میتواند تهدیدی بسیار جدی باشد، به همین دلیل بیماران باید توجه فوری و خاص داشته باشند. پسوریازیس پوسچولر سبب بروز علائمی چون تب، لرز، تهوع، ضربان سریع قلب، ضعف عضلات می شود.
- پسوریازیس اریترودرمیک:
پسوریازیس اریترودرمیک (Erythrodermic) که یکی از انواع بیماری صدف است، به صورت خاص شکل التهابی پسوریازیس است و بر بیشتر سطح بدن تأثیر می گذارد. این بیماری ممکن است که در رابطه با پسوریازیس پوسچولر( von Zumbusch) رخ می دهد. اریترودرمیک یک نوع نادر از پسوریازیس است و یک بار یا بیشتر در طول طول عمر ۳ درصد از افرادی که پسوریازیس دارند رخ می دهد. مشخصهٔ این نوع از بیماری صدف گستردگی، قرمزی آتشین و لایه برداری از پوست است که همراه با خارش شدید و درد است.
چه کسانی بیشتر در معرض پسوریازیس قرار دارند؟
هر کسی امکان دارد که در خطر ابتلا به بیماری صدف باشد، ولی بعضی از عوامل مثل سابقه خانوادگی، عفونت های ویروسی و باکتریایی، اضطراب، چاقی، سیگار کشیدن میتوانند خطر ابتلا به پسوریازیس را فزونی دهند.
زمان مراجعه به پزشک برای پسوریازیس
اگر احتمال می دهید که به بیماری صدف مبتلا هستید؛ باید به پزشک مراجعه کنید تا بعد از این که تشخیص داد درمان قطعی شما شروع شود. همینطور پسوریازیس این مشکلات را برای شما بهمراه دارد:
>> پسوریازیس باعث ناراحتی و درد می شود.
>> بیماری صدف ظاهر پوستتان را نامطلوب میکند و دچار ریزش مو میشوید.
>> پسوریازیس منجر به مشکلات معمول نظیر درد، تورم یا عدم توانایی برای انجام وظایف روزانه میشود.
در صورتی که علائم و نشانه های بیماری صدف در شما رو به وخامت است یا درمان نتیجه بخش نیست، حتماً باید از مشاوره های پزشکی و راهنمایی کمک بگیرید. امکان دارد برای مدیریت پسوریازیس به داروهای گوناگون یا ترکیبی از درمانهای لازم احتیاج داشته باشید.
کنترل بیماری صدف چگونه ممکن است؟
برترین دستور العمل ها برای کنترل بیماری صدف توصیه های زیر است:
* شناخت و پرهیز از عوامل محرک پسوریازیس
* انتخاب و رعایت یک برنامه مراقبت پوستی جامع
* سبک زندگی سالم
* استفاده از داروهای خوراکی برای کنترل پسوریازیس (در صورت نیاز)
درمان بیماری صدف
روش های درمانی بیماری صدف به محل ضایعه، سن و جنس فرد و شرایط وی بستگی دارد؛ به طور مثال درصورتی که شخصی جوان باشد بطور موقت میتوان از درمان های قوی تر برای وی استفاده كرد و بعد درمان را به آرامی پیش برد.
۱. درمان های موضعی:
استروئیدهای موضعی (كورتون) برترین و ساده ترین راه درمان بیماری صدف هستند. صرفا روش، مقدار و محل مصرف این داروها اهمیتی ویژه دارد و باید برای هر بیمار بطور اختصاصی لحاظ شود. تمامی كرم ها و محصولات موضعی نرم كننده نیز در بهبود پسوریازیس تاثیرگذارند. تركیبات ویتامین D و« دیترانول» از دیگر داروهای موضعی هستند. برخی از داروهای موضعی همینطور به بلند شدن و رفع پوسته های ضایعات كمك می كنند.
۲. لوسیون ویژه برای درمان پوست سر:
لوسیون ویژه برای درمان پوست سر که از علایم بیماری صدف است در دسترس قرار دارد و حاوی اسید سالیسیلیک، ذغال، گوگرد و کورتیکواستروئیدها میباشد.
۳. نور درمانی:
برای درمان پسوریازیس از نور طبیعی و مصنوعی استفاده میشود. نوردرمانی نوع مصنوعی را در بیمارستان ها و بعضی مراکز پزشکی و عموما تحت نظر یک متخصص پوست میتوان انجام داد. نور درمانی با آفتاب گرفتن کاملاً متفاوت است. از روش های درمان پسوریازیس می توان به درمان با اشعه ماورای بنفش (UV) اشاره کرد كه برحسب نوع ضایعه طیف های گوناگون آنرا میتوان به كار برد.
برای تعدیل و تنظیم دستگاه ایمنی بدن هم از درمانهای خوراكی و سیستمیك میتوان استفاده كرد. این داروها از جمله «متوتركسات» انواع «رتینوئید» دستگاه ایمنی بدن را ضعیف كرده و واكنش های التهابی را كاهش میدهند ولی باید توجه داشت كه با قطع دارو، مشكل بیمار عود می كند. امروزه برای كنترل بیماری صدف داروهای بیولوژیك نیز با تأثير انحصاری روی دستگاه ایمنی بدن به كار می روند. بیماران با آرامش اعصاب، استفاده متعادل از نور آفتاب و مصرف دارو میتوانند علائم آنرا تحت كنترل قرار دهند به شرطی كه پیگیر درمان پسوریازیس باشند و بطور مرتب مراجعه پزشكی داشته باشند.
گردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 13
- 1