کزاز از باکتری موجود در محیط منتقل می شودهمه چیز درباره کزاز
کزاز در درون بافتهای نکروزه شده در زخمهای کثیف یا آلودگی بند ناف به واسطه یک سم عصبی بسیار قوی ناشی از رشد باکتری غیر هوازی کلستریدیوم تتانی ایجاد می شود. مخزن عامل کزاز محیط است و از یک شخص به شخص دیگر قابل انتقال نیست. این بیماری عمدتاً افراد بزرگسال را در کشورهای پیشرفته مبتلا می کند زیرا جوانان بر علیه این بیماری واکسینه شده اند.
در خاک و کود، باکتری مولد کزاز یافت می شود و در زخم بدن وارد شده و تکثیر می یابد و در امتداد اعصاب، سم آن به مراکز نخاعی و مغزی می رسد. کزاز که یک بیماری باکتریایی جدی محسوب میشود ، منجر به سفتی عضلات جونده دیگر عضلات می شود که عاقبت سبب گرفتگی عضلانی شدید و مشکل تنفسی و نهایتاً مرگ می شود. در افراد غیر ایمن، یک زخم، پارگی یا دیگر زخم ها منجر به یک عفونت کزاز تولید کننده سم می شود. معمولاً اسپور باکتری کزاز، کلستریدیوم تتانی، در خاک دیده می شود. در صورت قرار گرفتن باکتری در یک زخم، سم تولید می کند که با عملکرد اعصاب و عضلات تداخل می نماید.
علایم کزاز
اسپاسم های کوتاه و ضعیف در فک از علائم اولیه بیماری کزاز به شمار میرود که به مرور زمان بیشتر و قوی تر می شوند. عضلات فک و زبان در ادامه تشنج پیدا می کند و بیمار برای حرف زدن ، قدرت باز کردن دهان را نداشته و جویدن غیرممکن می شود. به دنبال تشنج عضلات فک و زبان، عضلات سر و صورت، گردن، ساعد، دست و پا و بالاخره کمر نیز متشنج می شوند. تشنج عضلات صورت، برخی از مواقع سبب پیدایش قیافه خندان به نام لبخند کزازی و تشنج عضلات کمر، باعث خمیدگی آن به جلو می شود. این تشنج ها دردناک هستند. گاهی عضلات مرتبط با تنفس توسط این گرفتگی ها درگیر میشود و در نتیجه تنفس سخت می شود.
کزاز باعث بروز درد شدید، گرفتگی عضلات و تشکیل لخته خون می شوداز دیگر علائم کزاز می توان به تب، بی قراری، سردرد، افزایش فشار خون و ضربان قلب، بی اختیاری مدفوع، عرق کردن شدید و مشکلات در بلع و دفع غذا اشاره کرد. حدود ۱۰ درصد از بیماران علی الخصوص افراد بالای ۶۰ سال، حتی با وجود اقدامات درمانی جانشان را از دست می دهند. طول دوره بیماری کزاز از چند روز تا چند هفته است و ممکن است دوره کمون برای این بیماری تا ماه ها طول بکشد ولی بطور میانگین ده روز است. مدت دورهٔ کمون به محل ورود باکتری و فاصلهٔ محل زخم تا دستگاه عصبی مرکزی بستگی دارد.
علت کزاز
یکی از باکتری هایی که سبب بروز بیماری کزاز میشوند ، کلستریدیوم تتانی نام دارند. در گرد و غبار ، خاک و مدفوع حیوانات میتوان هسته های این باکتری ها را پیدا کرد. این هسته ها که توسط موجودات زنده خاصی تولید میشوند ، اندام های بارور کوچکی می باشند. اغلب میکروب ها در برابر شرایط سخت محیطی مثل گرمای زیاد مقاوم هستند. زمانی که از طریق یک بریدگی یا زخم عمیق، این میکروب ها وارد جریان خون شوند، فرد آلوده می شود. سپس باکتری به سیستم عصبی مرکزی سرایت کرده و سم تتانو اسپاسمین تولید می کند و سمیست که از طریق نخاع، امواج های عصبی شما را به عضلاتتان مسدود می کند و در نتیجه این میکروب سبب سفتی شدید عضلات میشود.
انواع بیماری کزاز
بیماری کزاز چهار نوع متفاوت دارد:
>> کزاز تعمیم یافته:
کزاز تعمیم یافته بر تمامی عضلات اسکلتی اثر می گذارد. شایع ترین و همچنین شدیدترین شکل از بین چهار نوع کزاز، همین نوع است.
>> کزاز موضعی:
کزاز موضعی به دو صورت خود را نشان می دهد یا اسپاسم عضلانی در زخم ایجاد میشود یا در نزدیکی زخمی که به باکتری ها آلوده شده است، ایجاد میشود.
>> کزاز سفالین:
در درجه اول، کزاز سفالین بعد از عفونت گوش یا صدمه به سر سریعاً در صورت، یک یا چند عضله را تحت تأثیر قرار می دهد( در یک یا دو روز). امکان دارد تریسموس( “قفل”) نیز رخ دهد. این بیماری میتواند به راحتی تبدیل به کزاز تعمیم یافته شود.
بیماری کزاز قفل شدن فک نیز نامیده میشود>> کزاز نوزادان:
کزاز نوزادان به کزاز تعمیم یافته شباهت دارد، غیراز اینکه در کودکی که کم تر از یک ماه سن داشته باشد( که به آن نوزاد گفته می شود) رخ می دهد. در کشورهای توسعه یافته این وضعیت، نادر است. یک باکتری گرم مثبت میله ای، کلستریدیوم تتانی نام دارد که در خاک پیدا می شود. معمولاً به شکل خفته، اسپور می شود و به باکتری میله ای، با تکثیر تبدیل می شود. معمولاً میله های رویشی در یک انتهای میله سبب ایجاد اسپور می شوند. این ارگانیسم ها، بی هوازی تلقی میشوند ، یعنی به اکسیژن برای زنده ماندن احتیاج ندارند.
واکسیناسیون میتواند از عفونتهای کزاز جلوگیری کندروش های پیشگیری از کزاز
خراش کوچک و بزرگ، زخم، شکستگی ها و غیره باعث میشود اسپور کلستریدیوم تتانی وارد بدن شود، اگر شرایط رشد و افزونی آن فراهم باشد سم تراوش می کند و وارد مراکز عصبی می شود، بدین ترتیب قبل و بعداز این که باسیل در بدن وارد شود، میتوان پیش گیری لازم را انجام داد. عواملی که از رشد احتمالی و تراوش سم جلوگیری می کند شامل آنتی بیوتیک دادن، ضدعفونی کردن و رعایت پاکیزگی زخم است. در بافتهایی که خراب شده اند، باسیل کزاز بهتر رشد می کند براین اساس پانسمان و رعایت پاکی زخم وعمل جراحی لازم سودآور میباشد .
تشخیص بیماری کزاز
پزشک شما برای بررسی علایم کزاز مانند سفتی عضله و اسپاسم های دردناک یک معاینه فیزیکی را انجام خواهد داد. کزاز برخلاف بسیاری از بیماری های دیگر، از طریق آزمایشات آزمایشگاهی تشخیص داده نمی شود. پزشک شما با این وجود، باز هم میتواند آزمایشاتی را انجام دهد تا بیماری هایی که علائم مشابهی دارند، رد شوند. از این بیماریها می توان به مننژیت، نوعی عفونت باکتریایی که بر مغز و نخاع تأثیرگذار است یا هاری، نوعی عفونت ویروسی که موجب تورم مغزی می شود، اشاره کرد. پزشک شما بیماری کزاز را براساس سابقه ایمن سازی شما، تشخیص خواهد داد. درصورت ایمن سازی نشدن و یا عدم تزریق واکسن تقویت کننده، در معرض خطر بالای کزاز هستید.
درمان کزاز
برای درمان کزاز یک ضد سم نظیر TIG مصرف کنید. هر چند ضد سم تنها میتواند سبب خنثی سازی سموم غیر متصل به بافت عصبی شود. پزشک برای مقابله با باکتری کزاز ممکن است آنتی بیوتیک خوراکی یا تزریقی تجویز کند. همچنین برای پیشگیری از عفونت آتی با کزاز، واکسن کزاز تجویز کنید. مدت درمان عفونت کزاز یک دوره طولانی در یک مرکز بهداشتی می باشد. برای آرام بخشی و فلج عضلانی، داروهایی تجویز میشوند که در اینصورت شما به روشهای حمایتی از مجاری هوایی نیاز دارید. معمولاً درمان کزاز به سه حالت تقسیم میشود که عبارتست از:
- از آزمونهای تشخیصی کزاز میتوان به بررسیهای خونی و کشت در آزمایشگاه اشاره کرد.
- بیمار مبتلا به کزاز در یک اتاق تاریک و ساکت بستری شود. ممکن است درمان شامل استفاده از لوله های تنفسی، تأمین مایعات داخل وریدی و داروها باشد.
در صورت عدم درمان، بیمای کزاز میتواند به مرگ منجر شود- برای برداشتن بافت دچارعفونت جراحی شود.
بیماری کزاز در اکثر موارد شدید بوده و علاوه بر درمان باعث مرگ می شود. اغلب در اثر انقباض مجاری هوایی، عفونتهای تنفسی و اختلال در سیستم عصبی خودکار، مرگ رخ می دهد. سیستم عصبی خودکار به قسمتی از سیستم عصبی گفته میشود که وظیفه ی آن کنترل عضلات قلبی، عضلات غیر ارادی و غدد است. گاهی بیماران بهبود یافته از کزاز به مشکلات روانی مبتلا میشوند و از این رو به مشاوره روانپزشکی نیازمند می شوند.
واکسن کزاز
نام دیگر واکسن کزاز، کزاز توکسوئید( TT) نیز میباشد ، کاربرد این واکسن برای پیشگیری از کزاز است. پنج دوز در دوران کودکی توصیه می شود و سپس هر ده سال دوزهای اضافی پیشنهاد می شوند. تقریباً بعد از سه دوز هر کس مصون می شود. افردی که دربرابر کزاز، ایمن سازی را تکرار نکرده اند، باید ظرف ۴۸ ساعت بعد از آسیب دیدگی یک دوز تقویت کننده استفاده کنند. افرادی که در معرض آسیب دیدگی قرار گرفته اند و جزء دسته پرخطر هستند، ممکن است استفاده از آنتی توکسین کزاز نیز برای آن ها توصیه شود.
خاطرجمع شوید که بموقع ، زنان باردار واکسیناسیون شده اند، در غیراین صورت ایمن سازی آنها به جلوگیری از ابتلای نوزادان به کزاز کمک می کند. این واکسن حتی در طول دوران بارداری و نیز برای افردی که به اچ آی وی/ایدز مبتلا می باشند، بسیار امن است. علائم قرمزی و درد در محل تزریق در بین ۲۵٪ و ۸۵٪ از مردم رخ می دهد. در کم تر از ۱٪ از افراد، تب و احساس خستگی و درد عضلانی خفیف رخ می دهد.
تزریق واکسن کزاز ممکن است برای برخی از افراد عوارض جانبی در پی داشته باشدواکسیناسیون و پیشگیری از بیماری کزاز
> مراقبت فوری و خوب از زخم نیز سبب میشود از عفونت به عامل بیماری کزاز و متعاقباً ابتلای به این بیماری کشنده جلوگیری کند.
> در زخم های جزیی و غیر عفونی مثل بریدگی، خراش ها و یا هرگونه تاول در پوست برای پیشگیری از ابتلا به کزاز، کمک های اولیه را فراموش نکنید.
> اغلب دست ها را با صابون و آب بشویید و یا اگر از شستشوی دست استفاده نمی کنید، برای جلوگیری از کزازاز دستمال و پد الکلی استفاده کنید. اگر مضطرب هستید و به مشاوره بیشتر نیاز دارید، با پزشکتان مشورت کنید.
پزشک براساس سابقه ایمن سازی شما، کزاز را تشخیص خواهد دادگردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 11
- 3
