ایران پول بلوکه شده دارد یا نه؟ رئیسی: نداریم | صندوق بین المللی پول: ایران ۱۱۵ میلیارد دلار اموال مسدود شده دارد

به گزارش تجارت نیوز، یکی از موضوعاتی که در ماه‌های اخیر، فضای اقتصادی و سیاسی کشور را تحت تاثیر خود قرار داده، بحث آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در کشورهای دیگر است. در نیمه دوم مرداد ماه و تنها چند روز پس از آنکه داستان پر پیچ و خم آزادسازی ۶ میلیارد دلار از دارایی‌های مسدود شده ایران در کره جنوبی بالاخره به سرانجام رسید، اعلام شد که ۶ میلیارد یورو دیگر از این منابع، اینبار در عراق آزاد می‌شود.

اما موضوع در همین جا خاتمه نیافت و روز گذشته، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه، در اظهارنظری عجیب، مدعی شد که ایران پول بلوکه‌ای شده‌ای در هیچ کشوری ندارد و تاکید کرد: می‌توانیم از دارایی‌هایی که در اختیار داریم، استفاده کنیم.

وی همچنین درباره صادرات گاز و برق ایران به عراق گفت: دائما به دارایی‌های ایران در بانک تی بی ای عراق افزوده می‌شود که به طور مستمر، بانک مرکز خریدهایی که نیاز هست را اعلام می‌کند.

این ادعا در حالی از سوی وزیر امور خارجه مطرح شده که مطابق بررسی‌ها، بعید به نظر می‌رسد که ایران هیچ دارایی بلوکه شده دیگری نداشته باشد.

ارزش تخمینی دارایی‌های بلوکه شده ایران چقدر است؟

در ابتدا باید متذکر شد که ارائه آماری دقیق از اموال بلوکه شده ایران در کشورهای خارجی به دلیل در دسترس نبودن اطلاعات کافی، ناممکن است اما با توجه به اظهارات و گزارش‌های پراکنده می‌توان به برآوردی از میزان این اموال رسید.

سال ۲۰۲۰ بود که سرویس تحقیقات کنگره آمریکا در گزارشی میزان اموال بلوکه شده ایران را بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیارد دلار تخمین زد. همچنین الن دوهان، گزارشگر ویژه اقدامات یک‌جانبه شورای حقوق بشر پس از حضور در ایران در سال ۲۰۲۲ اعلام کرد که ۱۰۰ تا ۱۳۰ میلیارد دلار از اموال ایران توسط آمریکا بلوکه شده است.

از سوی دیگر، در گزارشی که صندوق بین‌المللی پول سال گذشته منتشر کرد، رقم اموال مسدود شده ایران تا پایان آوریل سال ۲۰۲۰ در حدود ۱۱۵ میلیارد دلار تخمین زده شد.

اموال بلوکه شده ایران شامل چه مواردی است؟

بخشی از دارایی‌های بلوکه شده ایران در کشورهای دیگر، شامل اموال نقدی است که از فروش نفت و گاز، فرآورده‌های نفتی و دیگر محصولات صادراتی ایران حاصل شده‌اند.

با این وجود دارایی‌های ایران در کشورهای خارجی به این اموال نقدی محدود نمی‌شود و بخش ارزشمندی از این اموال، غیرنقدی هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهند که سهم قابل توجهی از دارایی‌های ایران مربوط به اموال غیرنقدی اعم از سهام شرکت‌های آمریکایی، آلمانی، فرانسوی و دیگر کشورهای اروپایی است که در قبل از انقلاب سال ۵۷ خریداری شده‌اند. برآورد می‌شود که ارزش کنونی این دارایی‌ها به چندین میلیون دلار برسد.

اظهارات متناقض مسئولان

با وجود اینکه آمار دقیقی از اموال غیرنقدی ایران وجود ندارد و داده‌های موجود از دارایی‌های نقدی کشور نیز به‌روز نیست، اما بسیار بعید به نظر می‌رسد که همه این دارایی‌ها به کشور بازگشته باشند.

هفته گذشته بود، شهریار حیدری، نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، در گفتگو با روزنامه تعادل به موضوع پول‌های بلوکه شده ایران پرداخت و در این مورد گفت: «ما در کشورهای آمریکا، انگلیس، کره، چین و عراق پول بلوکه شده داریم، در این بین، برای آزادسازی پول‌های ایران، عراق پیش‌قدم شده است. در ضمن، بیشترین میزان پول‌های بلوکه شده ایران، در کره و عراق است که حدود ۱۶ میلیارد دلار به ایران بدهی دارند.»

بنابراین به باور نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی، همچنان برخی از اموال ایران در کشورهای دیگر بلوکه شده‌اند که این ادعا، برخلاف ادعای وزیر امور خارجه است.

***

مورد عجیب پول‌های بلوکه شده/ چرا رییس‌جمهور مجبور شد بلافاصله سخنانش را اصلاح کند؟

در نشست خبری امروز ابراهیم رییسی، وی مجبور شد دوبار در خصوص پول‌های بلوکه شده‌ی ایران توضیح دهد.

خبرآنلاین نوشت: وقتی خبرنگار ژاپنی درباره‌ی یک و نیم میلیارد دلار پول بلوکه شده ایران در این کشور سئوال کرد و پرسید آیا دولت سیزدهم برنامه‌ای در این زمینه دارد، رییسی توضیح داد: ما اعلام کردیم هر کشوری در دنیا دست دوستی به طرف ایران دراز کند، دستش را به گرمی می‌فشاریم و هر کشوری بخواهد نسبت به ما دشمنی کند، دست او قطع خواهد شد.

رییسی با تاکید بر اینکه با کشور ژاپن بنای همکاری داریم، گفت: روابط اقتصادی و سیاسی داریم و به دنبال توسعه این روابط هستیم. نه فقط ژاپن بلکه همه کشورهایی که زمینه ارتباطات اقتصادی و تجاری داریم حتما زمینه ای برای توسعه خواهد بود . پول‌هایی که اشاره کردید؛ یکی از کارهایی که در دولت دنبال کردیم مساله آزادسازی پول‌هایی است که به هر دلیلی مسدود شده و این در دستور کار ماست و یکی از پرونده‌های ما در حوزه کار سیاست خارجی است. توصیه ما به ژاپن این است که مستقل زندگی کند و تحت‌تاثیر آمریکایی‌ها نباشد و پولی اگر جمهوری اسلامی در آنجا امانت گذاشته یا قیمت کالایی است به هیچ عنوان مسدود نکنه. این‌ها تحت تاثیر کشورهای دیگه و دولت های دیگه قرار نگیرند. خوب است دولت ژاپن تجربه کرده ظلم‎هایی که آمریکا به مردم ژاپن کرده و تاریخ گواه آن است. ما ارتباطات خوبی ژاپن داریم و خواهیم داشت و تاکید ما نسبت به این مبلغ و مبالغی از این قبیل در هر کشوری این است که در داد و ستد به جمهوری اسلامی برگردد تا جمهوری اسلامی هم بتواند متقابل داد و ستد عادلانه‌ای داشته باشد. وی وعده داد به ژاپن نیز سفر کند .سخنان رییسی در پاسخ به سئوال خبرنگار ژاپنی البته از سوی رسانه‌ی تسنیم ابتدا منتشر و سپس حذف شد. این رسانه تنها توضیحات وی در خصوص اینکه پول بلوکه شده نداریم را منتشر کرد.

لختی بعد اما وی دوباره در این مورد توضیح داد و تاکید کرد: من درباره ارتباطات ژاپن گفتم و مشکلی نیست. ما قبلا اعلام کردیم که پول بلوکه شده و مسدود شده ظالمانه فقط در کره داشتیم و جای دیگر اگر بوده در اختیار بانک مرکزی است. اینجا هم اگر پول بلوکه شده هست، در اختیار بانک مرکزی ماست. ما پول مسدود شده دیگری نداریم. پول داریم در کشورها؛ اما اشراف و اختیار بانک مرکزی وجود دارد.

روز گذشته نیز امیرعبدالهیان، وزیر امور خارجه گفت:‌ پیگیری‌های جدی در دولت سیزدهم برای دریافت پول‌های بلوکه شده انجام شده است و پول بلوکه‌ شده‌ای در هیچ کشوری نداریم.

وی افزود: می‌توانیم از دارایی‌هایی که در اختیار داریم، استفاده کنیم.

عبدالناصر همتی در یادداشتی در فضای مجازی در واکنش به اظهارات وزیر امور خارجه که گفته بود «پول بلوکه شده‌ای در هیچ کشوری نداریم »، نوشت: اگر این حرف درست باشد، یعنی در حال حاضر چندین میلیارد دلار ارز در اختیار دولت سیزدهم قرار دارد.

وی افزود: در سال های ۹۸ و ۹۹ به دلیل تحریم حداکثری ترامپ و نتیجتا عدم امکان استفاده از این منابع مسدودی، جهت واردات، بازار ارز دچار التهاب شد.

همتی عنوان کرد: در حال حاضر که این ذخایر ارزی به دلایلی که روشن است، آزاد شده اند، خوب است رسانه های محفلی دولت به جای نشر مطالب کذبی نظیر دادن اطلاعات به صندوق بین‌المللی پول، حداقل بگویند که این چندین میلیارد دلار از قبلی ها به دولت رسیده است!