'ربنای' شجریان بی‌نظیر است/ ویژگی اذان موذن‌زاده هم ایرانی بودن آن است+سه اذان از دو نسل موذن‌زاده

به گزارش ایلنا، ضمن بیان این مطلب گفت: آنچه به عنوان "اذان موذن‌زاده" شناخته می‌شود اولین اذان ایرانی‌است که گفته شده؛ برای اولین بار پدر‌بزرگ ما "شیخ کریم موذن" این اذان را قبل‌تر از سال ۱۳۳۲ اجرا کرده است. این اذان با همین ویژگی ایرانی بودنش در ذهن همه مردم شکل گرفته و مردم آن را دوست دارند. بعد از پدربزرگم نیز این اذان توسط فرزندانش رحیم و سلیم موذن‌زاده و همچنین خود من؛ اجرا شده است.

این خواننده در ادامه افزود: امکان دارد افرادی اعتقاد داشته باشند اذان را نباید با لحن ایرانی اجرا کرد، من به اعتقاد آنها نیز احترام می‌گذارم. اما به خاطر می‌آورم روزی که آقای شهرام ناظری در مصاحبه‌ای از "اذان موذن‌زاده"بسیار تمجید کرد و گفت این اذان در گوشه روح‌الرواح آواز بیات ترک اجرا شده و اصلا ویژگی خاص آن، لحن ایرانی اذان است.

وی همچنین عنوان کرد: هنر این ویژگی را دارد که بسیاری از مفاهیم، به خصوص در حوزه مذهب را بومی کند که نمونه‌اش را در معماری مساجد کشورهای مختلف نیز می‌بینیم. در اجرای اذان موذن‌زاده نیز همین اتفاق افتاده است. اگر بخواهیم دقیقا یک اجرا از کشور دیگری را کپی کنیم که اتفاق مهمی نمی‌افتد. من اعتقاد دارم ویژگی چنین آثاری (اذان موذن‌زاده) این است که بومی شده‌اند و در خاطره چندین نسل رسوخ کرده‌اند. یعنی نمی‌شود آن را از مردم ایران جدا کرد چراکه بسیار برای آن ارزش قائل هستند.

ودود موذن‌زاده گفت: وقتی این اذان در قالب موسیقی ردیف دستگاهی ایران قرار می‌گیرد احتمال دارد کمی بحث تجوید و قرائت لغات عربی نیز تحت تاثیر قرار بگیرد. البته مولفه‌های موسیقی ردیف ایرانی بسیار ماهرانه در این اذان گنجانده شده است.

این موزیسین افزود: زیبایی اذان هم به گونه‌ای بوده که نه تنها به روح و مفهوم خود اذان ایرادی وارد نکرده بلکه باعث ارائه بهتر آن، متناسب با فرهنگ ایرانی شده است. به همین دلیل هم؛ اذان موذن‌زاده به عنوان میراث‌فرهنگی کشورمان به ثبت ملی رسیده است. ما نمونه‌هایی از اذان را در کشورهای مختلف داریم که به محض شنیدن آنها متوجه می‌شویم توسط فردی از چه ملیتی اجرا شده است. مثلا وقتی اذانی از کشورهای آفریقایی یا ترکیه را می‌شنوید بالافاصله، هم متوجه اصل پیام می‌شوید و هم از ملیت فرد موذن اطلاع پیدا می‌کنید و این به نظر من هیچ ایرادی ندارد و بسیار ارزشمند است. من هم سال ۱۳۷۶ این اذان را در مسابقه اذان در صداوسیما در کنار یک اذان برگزیده عربی اجرا کردم.

ودود موذن‌زاده در بخش دیگری از این گفتگو درباره ویژگی‌های "ربنا"یی که محمدرضا شجریان اجرا کرده عنوان کرد: در مورد اجرای "ربنا" نکته مهمی وجود دارد که اجازه نمی‌دهد بگوییم مجموع کل این اثر به‌طور کامل در دستگاه‌های ایرانی یا کاملا در فضای موسیقی عربی اجرا شده است. اشتراکاتی میان موسیقی ایرانی و موسیقی عربی وجود دارد، که آقای شجریان در اجرای این اثر از آن الحان استفاده کرده است.

وی در ادامه افزود: در واقع "ربنا" تلفیقی از دستگاه‌های موسیقی ایرانی و عربی است. از نظر تونالیته فضاهای مشترک بسیاری میان موسیقی ایرانی و موسیقی عربی وجود دارد؛ برای مثال در دستگاه شور این فضاهای مشترک در تونالیته بیشتر مشهود است.

این موزیسین گفت: در اجرای "ربنا" آقای شجریان کار استثنائی انجام داده است و من به نوبه خودم این کار ارزشمند را تقدیر می‌کنم. این اثر به‌طور قطع کار ماندگاری محسوب می‌شود.

این خواننده درباره اجرای ادعیه و مناجات‌ها با الحان ایرانی گفت: بحث استفاده کردن یا نکردن از الحان ایرانی در اجرای مناجات‌ها بحثی است که این روزها بسیار باب شده که من از نظر شرعی و فقهی اطلاعی در این زمینه ندارم اما معتقدم "ربنا" بسیار ارزشمند و قابل تقدیر است و شاید چنین توانایی در اجرا تا چندین نسل دیگر تکرار نشود. از نظر موسیقایی نیز ربنا یک اثر بی‌نظیر محسوب می‌شود.