اعتکاف؛ درنگی به قصد قربت

در چنین شرایطی دین اسلام برنامه بازیابی معنوی به نام اعتکاف دارد که در واقع مقدمه و زمینه ای برای گسستن فرد از سرگرمی های پوچ است.

بعبارتی؛ اعتکاف، فرصت بسیار مناسبی است تا انسانی که در پیچ و خم های مادی غرق شده، خود را باز یابد و به قصد بهره بردن از ارزش های معنوی از علایق مادی دست بکشد و خود را در اختیار پروردگار بگذارد و تقاضا کند که او را در راه راست ثابت نگهدارد تا بتواند به دریای بیکران انس و مهر خداوند متصل شود.

در اعتکاف می توان خانه دل را از اغیار تهی کرد و نور محبت خدا را در آن جلوه گر ساخت و می توان به خویشتن پرداخت و معایب و کاستی های خود را شناخت، می توان به فکر تدارک و جبران فرصت های از دست رفته بود؛ می توان به مرگ اندیشید و خود را برای حضور در پیشگاه خدا آماده کرد. 

اعتکاف فرصتی برای بازگشت به خویشتن است که زمینه دارا بودن یک زندگی اجتماعی سالم در جامعه را فراهم می کند.

اعتکاف؛ درنگی به قصد قربت

حجت الاسلام رمضان تیموری مدرس حوزه و دانشگاه در این خصوص در گفت و گو با ایرنا گفت: اعتکاف عملی مستحب است که بر اساس آن فرد حداقل به مدت سه روز در مسجد می‌ماند و روزه می‌گیرد ؛ اعتکاف در شرع به معنی التزام به توقف و درنگ در مسجد به قصد قربت است.

وی با اشاره به اینکه اعتکاف از جمله سنت‌های پیامبر (ص) است اظهار داشت: پیامبر (ص) برای اولین بار در شهر مدینه و در دهه اول ماه رمضان در مسجد اعتکاف کردند، سال بعد در دهه دوم و سال بعد از آن در دهه سوم این اعتکاف پیامبر (ص) تکرار شد و پیامبر (ص) در این مدت چادری را در مسجد برای خودشان برپا می‌کردند.

حجت الاسلام تیموری مولف و نویسنده کتب دینی به سابقه اعتکاف در ایران اشاره کرد و گفت: درباره سابقه اعتکاف در ایران در دوران صفویه و در شهر‌های اصفهان و قزوین شیخ لطف‌الله میسی چنین می‌گوید که در قزوین و اصفهان بر اجرای اعتکاف اهتمام ورزیده و هدف ارجاع مردم به نور حقایق و دعا و توسل برای دوام حکومت علوی موسوی بوده است.

وی با تاکید بر اینکه در شرایط امروزی برنامه های مناسب آموزشی در مساجد اجرا می شود افزود: اساس اعمال اعتکاف بر روزه‌داری و اقامت در مسجد است و هیچ عبادت خاص دیگری برای آن تعیین نشده با این حال افرادی که معتکف می‌شوند برای این که در این مدت بیشترین بهره معنوی را ببرند تا جایی که بتوانند اعمال عبادی انجام می‌دهند.

این پژوهشگر دینی به زمان اعتکاف اشاره کرد و گفت: برای اعتکاف زمان خاصی وجود ندارد، ولی بهترین زمان برای اعتکاف ماه رمضان و خصوصا دهه سوم آن است، در کشور ما اعتکاف در ایام البیض ماه رجب (یعنی روز‌های ۱۳ تا ۱۵ ماه رجب) انجام می‌شود. 

حجت الاسلام تیموری در خصوص مدت اعتکاف نیز می گوید: زمان اعتکاف نباید کمتر ازسه روز باشد و اگر اعتکاف مستحب باشد (یعنی بر اساس نذر نباشد) معتکف می‌تواند آن را قطع کند، اما در پایان روز دوم ادامه اعتکاف واجب است و نمی‌توان آن را ترک کرد؛ منظور از ۳ روز هم از آغاز طلوع فجر روز اول تا غروب آفتاب روز سوم است.

وی به مکان حضور معتکفین اشاره کرد و گفت:روایاتی وجود دارد که اعتکاف را مختص مسجدالحرام، مسجدالنبی، مسجد کوفه و مسجد بصره دانسته‌اند، اما روایات دیگری هم هست که اعتکاف در مسجد جامع یا هر مسجدی که امامی عادل در آن نماز جمعه یا جماعت می‌خواند را صحیح دانسته است.

استاد حوزه و دانشگاه به شرایط معتکفین اشاره کرد و اظهار داشت:شرط اصلی اعتکاف روزه‌دار بودن است؛ بنابراین کسی که نمی‌تواند روزه بگیرد اعتکافش صحیح نیست؛ از دیگر شرایط اعتکاف خارج نشدن از مسجد مگر برای اموری خاص است.

اعتکاف برنامه ای فردی با ابعاد اجتماعی است 

آرزو فلاحی نیا مدرس حوزه و مشاور دینی دانشگاه در این خصوص در گفت و گو با ایرنا گفت: اعتکاف با اثرات تربیتی و اجتماعی که دارد متشکل از عبادات واجب ومستحب، عملی شفابخش و سازنده برای فرد و جامعه است. 

وی با اشاره به اینکه اعتکاف همچون عبادات دیگر بانیت و قصد قربت همراه است اظهار داشت: اعتکاف، مسجد ،خودسازی و شب زنده داری برای ساختن جامعه ای با دفاع مقتدرانه است.

فلاحی گفت:می توان گفت اعتکاف نه تنها آثار فردی دارد بلکه ثمره اش جامعه ای پویا و در حال سیر به سمت کشتی نجات بخش اهل بیت است و معتکف شدن تمرینی برای موفقیت در تمام مراحل زندگی است.

به گفته وی ، ادیان الهی با توجه به همین نیاز روحی، با آن که انسان را به حضور در جامعه و شرکت در فعالیت های اجتماعی فرا می خوانند، فرصت هایی را نیز برای خلوت نمودن او با خداوند فراهم شده که یکی از این فرصت ها اعتکاف است. 

آیین معنوی اعتکاف در ۱۰۰ مسجد لرستان

معاون فرهنگی اداره تبلیغات اسلامی لرستان می گوید: آیین معنوی اعتکاف در بیش از ۱۰۰مسجد استان با اولویت مساجد جامع هر شهر و مساجد محله‌ ها برگزار می شود.

حجت ‌الاسلام احمدرضا غلامی در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: برای برگزاری آئین معنوی اعتکاف از ۱۰۰ روحانی جهت اجرای برنامه های مختلف فرهنگی، مذهبی دعوت شده است که این آیین از ۲۹ اسفندماه سال ۹۷ آغاز می شود و تا دوم فروردین سال ۹۸ ادامه دارد.