به گزارش ایرنا،افزایش نزدیک به دو برابری قیمت کاغذ در یک ماه گذشته انتقاد و اعتراضات زیادی را از سوی مدیران مسوولِ روزنامه ها و ناشران کتاب برانگیخته است.
در واکنش به این اتفاق شمار زیادی از روزنامه ها شمارگان و تعداد صفحات خود را کاهش داده تا بتوانند در بازار گران کاغذ به حیات خود ادامه دهند.
اهالی نشر بر این باورند که دولت باید بتواند با مدیریت قیمت کاغذ و حمایت از مطبوعات و ناشران از تضعیف رسانه های کاغذی و همچنین صنعت نشر جلوگیری کند.
در این بین، برخی دست اندرکاران نشر و اهالی مطبوعات موضوعاتی چون احتکار کاغذ برای بیشتر گران شدن آن، تعلق نگرفتن ارز مبادله ای به کاغذ و تغییر تعرفه واردات کاغذ در سال آینده را دلیلِ وانفسای امروزِ بازار کاغذ می دانند. این درحالی است که «سیدعباس صالحی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، افزایش قیمت جهانی را دلیل اصلی گرانی کاغذ عنوان کرده است.
وی با بیان اینکه، گرانی کاغذ از عوامل مختلفی همچون افزایش قیمت جهانی کاغذ و بالا رفتن قیمت ارز متاثر است، مواردی چون تغییر تعرفه کاغذ در سال آینده و تعلق نگرفتن ارز مبادله ای به کاغذ، که برخی عامل گرانی کاغذ می دانند را شایعه دانست. تعرفه کاغذ نیز سال آینده تغییر نخواهد کرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود ، کاغذ همچنان با ارز مبادله ای معامله می شود و تسریع در گشایش ارز مبادله ای برای کاغذ از سوی بانک مرکزی به تعادل قیمت کاغذ کمک می کند تا با قیمت جهانی تفاوت نداشته باشد.
** گرانی کاغذ برابر با کاهش شمارگان و صفحات نشریات
سخنان صالحی در تبیین چرایی گران شدن کاغذ و توصیف بازار کاغذ برای سال های آتی اگرچه می تواند تا اندازه ای امیدوارکننده باشد، اما به نظر می رسد نتوانسته اهالی نشر و مطبوعات را قانع کرده و از نگرانی این روزهای آنان بکاهد. اهالی نشر، گرانی در بازار کاغذ را منجر به کاهش چاپ نشریات به ویژه نشریات بخش خصوصی می دانند.
«خسرو نقیبی» سردبیر روزنامه «سینما» در یادداشتی در این روزنامه، با اعلام این مطلب که روزنامه سینما از ۱۸ آذر و در اعتراض به افزایش دو برابری قیمت کاغذ فقط در اینترنت منتشر می شود، نوشت: در هفته گذشته نشریات بخش خصوصی و به ویژه روزنامه ها که نیاز به خرید روزانه کاغذ دارند بحران بزرگی را تجربه کرده اند.
«قیمت کاغذ ظرف یک هفته گذشته و پس از برداشته شدن تعرفه واردات از سوی دولت دو برابر افزایش یافت و این برای نشریات خصوصی یعنی افزایش دو برابری هزینه‌ها و برهم خوردن تراز مالی سالانه‌ای که هر نشریه ای براساس آن بنا شده است.»
نقیبی در ادامه یادداشت خود آورده است: انتظار ما از دیگر رسانه های خصوصی این است که همراه روزنامه سینما شوند و برای یکبار هم که شده بدون در نظر گرفتن رقابت ها و اختلافات صنفی کنار یکدیگر بایستند تا در کنار هم نشان دهیم برای زیست بی طرف در حوزه رسانه نیاز به ثبات نسبی اقتصادی داریم، و این جز در سایه حمایت دولت از رسانه های خصوصی امکان پذیر نیست.
«ما حمایت تازه یا بی سبب نمی خواهیم، برقراری تعادل در دولت، مذاکره برای بازگشت قیمت کاغذ به پیش از برداشته شدن تعرفه واردات و سنگ نینداختن در راه انتشار نشریات کوچک خصوصی را می خواهیم. »
** زنگ خطر ادامه حیات نشریات
برخی اهالی نشر تا جایی وضعیت کنونی بازار کاغذ را نامناسب می دانند که ادامه این شرایط را زنگ خطری برای حیات صنعت نشر و همچنین مطبوعات بر می شمارند.
«محمود مختاریان» روزنامه نگار و کارشناس رسانه در یادداشتی با عنوان «زنگ خطر کاغذی ادامه حیات نشریات» که بیستم آذرماه در روزنامه «ایران» منتشر شد، نوشت: اولین صدمه ای که از گرانی کاغذ به وجود می آید متلاشی کردن صنعت نشر و چاپ است. حتی کاغذ فروش‌ها نیز علاقه ندارند که قیمت کاغذ بالا برود چون باعث آشفتگی بازار خواهد شد.
با توجه به اینکه فصل پاییز و زمستان فصل رونق انتشار کتاب است گرانی کاغذ باعث ریزش مخاطب و به دنبال آن تعطیلی مجلات و روزنامه هایی می‌شود که در حال حاضر هم به سختی اداره می شوند. در حال حاضر گران شدن کاغذ و کمبود آن یک زنگ خطر جدی برای نشریات چاپی محسوب می‌شود. به همین دلیل دولت باید با کمک به آنها از تعطیلی این نشریات جلوگیری کند. منهای اینکه از نظر محتوایی و شکلی نشریات و روزنامه‌های چاپی نیاز به بازنگری جدی دارند تا با بهتر شدن به نیاز‌های ضروری مخاطبان پاسخ دهند.
** انتظارها از دولت چیست؟
به دنبال شرایط ناخوشایند ایجاد شده در بازار کاغذ و در پی گرانی و کمیاب شدن این کالای عمدتا وارداتی، طی روزهای گذشته، موجی از انتظارها و درخواست ها از دولت از سوی ناشران و اهالی مطبوعات، به راه افتاده است.
«مهدی رحمانیان» مدیر مسوول روزنامه «شرق»، با اشاره به کاهش چهار صفحه از این روزنامه به خاطر نبود کاغذ در بازار می گوید: مشکل ما در حال حاضر گرانی نیست بلکه نبود کاغذ است. اگر کاغذ در حال حاضر در بازار وجود داشت ما با قرض هم آن را می‌خریدیم اما به خاطر مدیریت ضعیف مسوولان با نبود کاغذ در بازار مواجه هستیم.
رحمانیان در ادامه می افزاید: گویا تعدادی از تجار به احتکار کاغذ دست زده اند که البته من از این موضوع به صورت قطعی با خبر نیستم. در شرایط نبود کاغذ به عنوان کالای استراتژیک هیچ نهاد دولتی ای پاسخگوی این شرایط نیست. اگر مدیریت ما زنده و پویا عمل می کرد سریع از طریق هواپیمایی کاغذ وارد می شد اما متأسفانه این کار انجام نشد.
«محمدمهدی فرقانی» کارشناس رسانه و رییس دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه، نیز در باره گرانی کاغذ می گوید: در هر صورت مطبوعات و کتاب نقش مهمی در فرهنگ سازی و پیشبرد توسعه ایفا می‌کنند اما گرانی کاغذ باعث نابسامان شدن وضعیت رسانه‌ها شده است. با توجه به پایین بودن شمارگان مطبوعات و حضور نداشتن محصولاتی مانند کتاب و روزنامه در سبد مصرفی خانواده‌ها گرانی کاغذ باعث کاهش صفحات روزنامه، گرانی روزنامه و کاهش شمارگان روزنامه‌ها خواهد شد.
به گفته فرقانی، باید مسوولان در خصوص علت گرانی و نبود کاغذ اظهار نظر کنند.
** صنعت نشر به حمایت نیاز دارد
گرانی کاغذ بی شک در کنار آسیب زدن به میزان چاپ نشریات و روزنامه ها، صنعت نشر کتاب را نیز دستخوش برخی چالش ها و محدودیت ها می سازد.
در همین زمینه «اعظم کیان افراز» مدیر انتشارات افراز و سخنگوی انجمن صنفی کارفرمایی زنان ناشر در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا، با تاکید بر اهمیت حمایت های مالی از ناشران از جمله ارایه یارانه کاغذ به ناشران، گفت: باید بیشتر از اینها از حوزه فرهنگ حمایت کرد. درست است که وزارت ارشاد با برگزاری نمایشگاه هایی چون نمایشگاه کتاب و برنامه هایی چون عیدانه کتاب، پاییزه کتاب تلاش خود را برای رسیدن راحت تر کتاب به دست مخاطبان انجام می دهد اما همچنان مسایلی وجود دارد که سرانه مطالعه کتاب را پایین نگه داشته است.
به گفته کیان افراز، گرانی و نوسان قیمت کاغذ، یکی از مشکلاتی است که باعث بالا رفتن قیمت کتاب می شود و این موضوع موجب سخت شدن خرید کتاب برای مخاطبان شده است.
وی در این زمینه افزود: ما باید کاغذ را با همان ارز خارجی که وارد می شود بخریم؛ یعنی برای خرید کاغذ یارانه ای به ما تعلق نمی گیرد و دیگر هزینه های چاپ کتاب نیز سرسام آور است. در این زمینه باید حمایت بیشتری از ناشران صورت گیرد تا کتاب با قیمت مناسب تری به دست مخاطبان برسد.
حوزه نشر، اعم از کتاب و مطبوعات، به عنوان یکی از مهم ترین حوزه های فرهنگی که با آگاهی و دانش جامعه ارتباط مستقیم دارد، همواره نیازمند توجه و رسیدگی مسوولان است. این عرصه هر اندازه بیشتر مورد توجه و اهتمام مسوولان قرار گیرد، به همان میزان شاهد شکوفایی و رشد فرهنگی جامعه خواهیم بود .
از این رو شایسته است مسوولان نسبت به دغدغه های این روزهای دست اندرکاران حوزه نشر و مطبوعات در خصوص گرانی و کمیابی کاغذ، اقداماتی درخور از خود نشان دهند. اگرچه به نظر می رسد، دست اندرکاران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برای رفع نگرانی ناشران و اهالی مطبوعات، گام هایی را برداشته اند.
در همین زمینه، «مهران عباسی انارکی» مشاور معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، به تازگی در خصوص کمبود کاغذ و مشکلات روزنامه های مکتوب گفت: طی جلساتی که در چند روز اخیر با برخی مدیران با سابقه مطبوعاتی و برخی وارد کنندگان کاغذ برگزار شد ، مقرر شد تسهیل در امر اختصاص ارز مبادله‌ای و پیگیری تخصیص این ارز به واردکنندگان شناخته شده از ۱۹ آذرماه امسال صورت گیرد.
به گفته عباسی انارکی، تضمین برای فروش کاغذ وارداتی به مطبوعات، نظارت بر خرید به اندازه مطبوعات از واردکنندگان اصلی با هدف جلوگیری از ایجاد بازار سیاه، تلاش برای فروش کاغذ با قیمت کمتر از کیلویی ۲ هزار و ۹۰۰ تومان تا پایان امسال و توافق برای پرداخت پول کاغذ خریداری شده روزنامه ها به صورت مرحله ای (با توجه به کمبود نقدینگی) از جمله موارد مطرح شده در جلسات بود که تا پایان هفته جاری نهایی و به صورت رسمی اعلام خواهد شد.
امید است با تلاش مسوولان ذیربط، به زودی چالش ایجاد شده در مسیر فعالیت رسانه های مکتوب و همچنین ناشران کتاب مدیریت و تا جای ممکن برطرف شود.
- 14
- 5
