ادبیات عامه‌پسند همیشه در همه جای دنیا مخاطب خاص خودش را دارد. در ایران هم این گونه ادبی کم طرفدار ندارد و بیشتر در قالب رمان‌های عاشقانه و ملودرام خودش را نشان می‌دهد؛ داستان‌هایی که سرگذشت عاشقانی خسته و دلسوخته را روایت می‌کنند که یا به وصال می‌رسند یا در راه پر پیچ و خم عشق ناکام می‌مانند. رمان‌های عامه‌پسند در ایران در سال‌های دهه ۲۰ تا ۵۰ ابتدا در قالب پاورقی مجله‌ها و نشریات منتشر می‌شد که بعدتر، نویسندگانی مانند ر. اعتمادی آن‌ها را در قالب کتاب به چاپ رساندند.
عامه‌پسند نویس‌های دهه ۷۰ هم نویسنده‌‌هایی مانند فهیمه رحیمی، نسرین ثامنی، مریم جعفری، م. مؤدب‌پور، رؤیا سیناپور و... بودند که آثاری پرفروش نوشتند. تا این که رسیدیم به دهه ۸۰ و گسترش اینترنت باعث شد جوانان آن دوره که هوادار این گونه رمان‌ها بودند، رو بیاورند به ایجاد سایت و وبلاگ و در آن نوشته‌های داستانی‌ِ خود و دیگران را منتشر کنند. این روند رفته رفته پا گرفت و منجر به شکل‌گیری سایت‌هایی شد که به طور اختصاصی داستان‌ها و رمان‌های جوانانِ علاقه‌مند به نویسندگی را منتشر می‌کرد و مخاطبان می‌توانستند آن‌ها را رایگان دانلود کنند و بخوانند. به عبارتی، گسترش اینترنت باعث شد گونه‌ای به نام «رمان عامه‌پسند اینترنتی» شکل بگیرد؛ گونه‌ای که همچنان طرفدارانِ نوجوان و جوان زیادی دارد.
از «نود هشتیا» تا «سرزمین رمان»
یکی از اولین سایت‌هایی که با محور انتشار رمان‌های عامه‌پسند اینترنتی شکل گرفت، سایت «نود هشتیا» بود. جالب این که این سایت همچنان جزو محبوب‌ترین سایت‌های رمان اینترنتی است و حدود ۹۰ درصد رمان‌های آن مضمون عاشقانه دارد. نود هشتیا تقریباً هر روز با یک رمان که طرح جلدی مخصوص دارد، به روز می‌شود و هر رمان بالای هزار بازدید دارد. مخاطب به راحتی می‌تواند این رمان‌ها را در قالب فایل PDF دانلود کند و آنلاین بخواند و بعد از خواندن نظرش را ثبت کند و به رمان امتیاز بدهد. البته اگر بخواهید با تلفن همراهتان وارد این سایت‌ها شوید، می‌توانید رمان‌ها را در قالب فایل APK دانلود کنید. آخرین رمان‌های منتشر شده در این سایت، تا لحظه نگارش این گزارش، آثاری با نام های «ایستاده»، نوشته راضیه درویش‌زاده و «من برمی‌گردم»، نوشته سمیه ف.ح بودند که ناخوانده پیداست داستانشان چیست! از دیگر سایت‌های ارائه دهنده این نوع محتوا می‌توان به سایت‌های «رمان آنلاین»، «سرزمین رمان» و «سایت ۱ رمان» اشاره کرد.
آنلاین‌هایی که کتاب می‌شوند
نویسنده‌های این گونه رمان‌ها که بیشتر هم خانم هستند، اغلب با نام مستعار می‌نویسند، اما این‌طور هم نیست که در بینشان به اسامی واقعی برنخوریم؛ مانند حمیرا خالدی، ریحانه پسندیده‌نیا، نگار عوض‌زاده، یاسمن فرحزاد، فائزه بهشتی‌راد، هما پوراصفهانی و... . نکته جالب توجه درباره هما پوراصفهانی این که متولد ۱۳۶۹ است و ابتدا داستان‌هایش را در اینترنت از جمله سایت نود هشتیا منتشر می‌کرد و حالا رمان‌های عاشقانه و پرحجمش را ناشری معتبر مانند «سخن» به چاپ می‌رساند! رمان‌های منتشر شده این نویسنده عبارتند از: «شکلات تلخ» در ۸۵۹ صفحه، «سیگار شکلاتی» در ۷۲۴ صفحه، «استایل» در ۷۱۷ صفحه و «قرار نبود» در ۸۰۰ صفحه!
ضرر زیاد، سود کم
اندک فایده خواندن رمان‌های اینترنتی این است که مخاطب، اثری هر چند ضعیف و سطح پایین را می‌خواند و شاید همین باعث شود در ادامه مسیر به خواندن کتاب و آشنایی با نویسنده‌های درست و حسابی رو بیاورد. اما این یک واقعیت است که ضرر خواندن این آثار بسیار بیشتر از سود آن است. از جمله زیان‌های خواندن این رمان‌ها اعتیاد عجیب و غریب مخاطب به آن‌هاست، بدون این که آورده‌ای برایش داشته باشد و از آن‌جا که بیشتر مخاطب این رمان‌ها جوان هستند، شاید بر زندگی شخصی‌شان هم اثر منفی بگذارد.
به جز این، نقدهای زیادی هم از لحاظ محتوایی به این نوع رمان‌ها وارد است؛ از جمله این که نویسندگان آن‌ها کاملاً مبتدی و بدون تجربه نویسندگی هستند؛ معمولاً بدون ویرایش و رعایت اصول نگارشی منتشر می‌شوند و اغلب موضوع یکسانی دارند یا از روی آثار دیگر با کمی تغییر در جزئیات رونویسی شده‌اند. در برخی از این آثار نیز، ادبیات به اصطلاح لمپن و سخیف دیده می شود که تبعات منفی آن، ناگفته پیداست.
الهه آرانیان
- 20
- 4
