ماجرای نصب بلندگوها بر رواق‌های میدان نقش‌ جهان اصفهان چیست؟

به گزارش ایرنا، طبقه دوم اضلاع میدان نقش جهان (امام ره) حدود ۲۰۰ رواق یا غرفه نما دارد و آن طور که مدیر پایگاه جهانی میدان نقش جهان تایید کرده، تعداد ۱۲۰ بلندگوی هورن در ۶۰ رواق طبقه دوم میدان نقش جهان نصب شده تا در زمان برگزاری مراسم ها، صدا بهتر در میدان نقش جهان پخش شود.

این بلندگوهای هورن از نوع «موزیک هورن» هستند و هر کدام از آن‌ها می تواند صدا را با قدرت ۱۰۰ وات پخش کند.

طرح نصب این بلندگوها از سوی شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی اصفهان حدود یک سال پیش به معاونت وقت میراث فرهنگی اصفهان و مدیر فعلی «پایگاه میراث جهانی میدان نقش جهان» داده و با اجرای آن موافقت شده است.

آنچه موجب نگرانی برخی کارشناسان و کوشندگان میراث فرهنگی شده این است که قدرت پخش صدای این تعداد بلندگو در میدان نقش جهان می تواند تزیینات وابسته به معماری بناهای مجموعه میدان نقش جهان بویژه کاشیکاری‌ها را متزلزل و پایداری آن‌ها را چه در کوتاه مدت و چه در دراز مدت تهدید کند.

در این پیوند یک کارشناس تزیینات معماری به ایرنا گفت: امواج صوتی، شکلی از انرژی محسوب می‌شوند و بلندگوها به طور بسیار موثری موجب افزایش این انرژی و فرایند تخریب در اتصال تزیینات بنای تاریخی می‌شوند.

فرزاد مدنی افزود: لازمه انتقال صدا، ایجاد لرزش در هواست تا بتواند صدا را منتقل کند. این شکل از انرژی با افزایش قدرت، برای اتصال تزیینات به بدنه‌های تاریخی مضر است و ما معتقدیم بلندگوها به هر شکلی که باشند می‌توانند برای میدان نقش جهان آسیب زا باشند.

وی با بیان اینکه ملات های گچی پشت کاشی‌های به کار رفته در میدان نقش جهان و ابنیه آن بسیار متنوع است، تاکید کرد: اطلاعات دقیقی از دسیبل صوت موثر بر تخریب این ملات‌ها وجود ندارد و به همین دلیل هم میزانی برای تعیین استاندارد قدرت صدایی که اثرات مخرب در میدان نقش جهان نداشته باشد، نداریم.

مدنی اضافه کرد: با این وجود، انرژی‌های صوتی بخصوص در حالتی که تشدید می‌شوند، می‌توانند برای برخی تزیینات و آرایه‌های تزیینی بناها مخرب باشند.

وی افزود: میدان نقش جهان، میدان بزرگ شهر و یکی از نمادهای تاریخی اصفهان است، از این رو به عنوان محل برگزاری برخی مراسم‌های بزرگ برگزیده می شود اما این نکته را نباید دور از نظر داشت که این مکان، یک عرصه تاریخی با محدودیت‌های ویژه است که تخطی از آن‌ها می‌تواند برای آن مخرب باشد.

این کارشناس آرایه‌های تزیینی بناهای تاریخی گفت: ۱۲۰ بلندگوی ۱۰۰ واتی، قدرت پخش صدای زیادی خواهد داشت اما گویا نصف این تعداد بلندگوها و از قدرت پخش هر کدام به میزان ۵۰ وات استفاده خواهد شد.

وی افزود: با توجه به اینکه بلندگوهای هورن موزیک، قدرت پرتاب صوت کمتری نسبت به بلندگوهای یکهزار واتی که در حال حاضر استفاده می شود دارند، آسیب‌های کمتری را متوجه تزیینات بناهای تاریخی خواهند کرد.

مدنی تاکید کرد: با این وجود، بدلیل امکان قدرت پخش صدای مجموعه ۱۲۰ بلندگوی هورن در میدان نقش جهان و حساسیت تزیینات بناها، باید در بهره‌گیری از آن‌ها دقت کافی به عمل بیاید.

بلندگوهای جدید، شرایط را برای میدان امن‌تر می‌کند

مدیر پایگاه میراث جهانی میدان نقش جهان در این ارتباط به ایرنا گفت: در تمام سال‌های گذشته، بلندگوها در بدترین شرایط در طبقه دوم میدان نقش جهان در کف غرفه نماها و بر بدنه آن‌ها نصب بودند اما شورای تبلیغات اسلامی اصفهان حدود یک سال پیش طرحی را ارائه داد تا آن بلندگوهای قدیمی که صدای خیلی خوبی هم نداشتند، عوض شوند.

فریبا خطابخش افزود: حدود یک سال پیش که قرار شد چنین طرحی در میدان نقش جهان انجام شود، کارشناسان میراث فرهنگی در جلسات شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان شرکت می کردند و در واقع طبق نظر کارشناسان میراث فرهنگی چنین طرحی مجوز اجرا گرفت.

مدیر پایگاه جهانی نقش جهان اظهار داشت: بلندگوهای قدیمی به لحاظ زیبایی، مناسب میدان نبودند و منظر آن را هم از بین برده بودند اما با نصب بلندگوهای جدید، این مشکل برطرف می‌شود.

وی افزود: همه این بلندگوها در زمان اذان و برنامه های بسیار معمولی مورد استفاده قرار نمی گیرند، مگر در برنامه های بسیار بزرگ که از همه آن‌ها به طور کنترل شده استفاده خواهد شد.

به گفته خطابخش، از تعداد یکصد و بیست بلندگو، قرار است حدود ۱۰ بلندگو برای پخش اذان و هر روز استفاده شود مگر در برنامه‌ها و مراسم های بزرگ که نیاز به پخش صدای بلندتری باشد.

وی گفت: قرار شد این بلندگوها که پرتابل و قابل کنترل هستند به گونه ای قرار بگیرند که دید نداشته باشند و پایین در کف غرفه قرار بگیرند، تا از لحاظ بصری نیز آسیبی متوجه میدان نباشد.

خطابخش افزود: بلندگوها کشویی هستند و فقط در زمان اجرای مراسم، برای پخش صدا تا لبه غرفه نماها از طریق کنترل، جلو و پس از اتمام مراسم، دوباره به سمت کف غرفه حرکت داده می‌شوند.

وی گفت: هم اکنون اجرای بسیاری از برنامه های سنگین و مراسم ها از میدان نقش جهان خارج شده است مگر برنامه‌های خیلی خاص که فکر می کنیم در این برنامه ها هم نیازی به روشن شدن تمامی بلندگوها نیست.

این طرح، کارشناسی پیش رفته است

همچنین رییس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان اصفهان گفت: قدم به قدم اجرای طرح بروزرسانی بلندگوها در غرفه نماهای میدان نقش جهان با نظر کارشناسان میراث فرهنگی انجام شده است.

حجت الاسلام علیرضا ناجی افزود: از ۲ سال پیش این طرح کارشناسی و پیگیری شده است اما بدلیل مشکلات مالی اجرا نشد.

وی گفت: یکی از دغدغه های اجرای این طرح، این بوده است که بار انرژی صوتی مراسماتی که در میدان امام (ره) برگزار می شود، سبک شود.

ناجی یادآور شد: گاهی برای اجرای یک مراسم در میدان امام (ره ) چهل بلندگوی ۱۰۰۰ وات آورده می‌شود و حالا با اجرای طرح جدید و نصب تعداد بیشتر بلندگوهای کوچک با قدرت پرتاب صوت کمتر، کمترین آسیب و در مقابل بهترین صوت ایجاد می‌شود.

با اجرای این طرح میدان از خروش بلندگوهای ۱۰۰۰ واتی در امان خواهد بود

خبرنگار ایرنا برای روشن‌تر شدن ابعاد این موضوع به سراغ شرکت نصب کننده بلندگوهای هورن در غرفه‌نماهای میدان نقش جهان رفت و مدیرعامل این شرکت نیز در توضیحات بیشتر گفت: قدرت ماکسیمم هر بلندگوی موزیک هورن به کار گرفته شده در رواق‌های میدان نقش جهان ۱۰۰ وات است اما در این محوطه نیازی به استفاده از این میزان قدرت نیست.

رضا زاده افزود: بر اساس نیاز میدان نقش جهان و مسائلی که باید در این فضای تاریخی رعایت شود، ماکسیمم میزانی که باید از قدرت هر بلندگو استفاده شود، ۵۰ وات است.

وی تصریح کرد: این میزان استفاده از قدرت هر بلندگوی موزیک هورن، بر اساس تحقیقات و محاسبات کارشناسی در بکارگیری صوت در میدان نقش جهان است که مقرر شد صدای زیادی در این محوطه پخش نشود و انعکاس صدا وجود نداشته باشد.

وی افزود: مقرر است تعداد محدودی از این بلندگوها در زمان پخش اذان با قدرت ۲۰ وات برای هر بلندگو مورد استفاده قرار بگیرد.

این کارشناس فنی صدا اضافه کرد: با توجه به اینکه پیشتر برای اجرای مراسمات بزرگ از بلندگوهای بسیار با قدرت با انرژی ۱۰۰۰ وات در میدان استفاده می شد و بعضا شمار آن‌ها هم به بیشتر از ۲۰ بلندگو می‌رسید، هم اکنون کل بلندگوهای هورن موزیک به کار گرفته شده در اجرای طرح جدید، کمتر از ۱۵۰۰ وات صدا را در میدان نقش جهان پخش خواهند کرد.

وی افزود: بلندگوهای پرقدرتی که برای برخی مراسمات ملی در میدان نقش جهان استفاده می‎‌شدند، به صورت نقطه ای پخش صوت می کردند و پرتاب صوت بیشتری داشتند اما بلندگوهای هورن موزیکی که به تازگی در رواق های طبقه دوم به کار گرفته می شوند، پرتاب صوت کمتری دارند و آسیبی را متوجه بنای تاریخی نمی کنند.

رضازاده گفت: این بلندگوها فقط در اجرای مراسم، به صورت کشویی از کف رواق بالا می آیند و زاویه پرتاب صوت آن ها نیز رو به زمین است و همین امر موجب جذب صوت از طریق حضور شرکت کنندگان شده و از انعکاس صوتی که موجب آسیب است، جلوگیری می شود.

وی افزود: پس از اجرای مراسم، بلندگوها دوباره به صورت کشویی به پایین و کف رواق یا غرفه نما حرکت می کنند و این یکی دیگر از نقاط قوت بکارگیری چنین بلندگوهایی در میدان نقش جهان است تا به این واسطه در حالت عادی در منظر و ظاهر رواق های میدان نقش جهان هیچ تغییری ایجاد نشود.

میدان امام ( ره) یا نقش جهان مجموعه‌ای شامل بازار، ۲ مسجد شیخ لطف‌الله و مسجدجامع عباسی یا امام(ره)، عمارت عالی قاپو و بازار قیصریه و متعلق به دوران صفوی است.

این میدان در هشت بهمن ۱۳۱۳ به شماره ۱۰۲ در فهرست آثار ملی ایران و اردیبهشت ۱۳۵۸ به شماره ۱۱۵ جزو نخستین آثار ایرانی بود که بعنوان میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسید.