همه چیز درباره کیست بارتولن، راه های پیشگیری

کیست بارتولن

کیست بارتولین چیست؟

غدد بارتلون در دو طرف واژن زنان قرار دارند و به شکل مایع هستند، در صورتی که دهانه این غدد به صورت عمدی یا سهوی بسته شوند، ترشحات مایع داخل این غدد خارج نمی شود و در نهایت منجر به ایجاد کیستی به همین نام می شود. این بیماری در حقیقت یک بیمای تناسلی برای زنان محسوب می شود.

غدد بارتولین وظیفه مرطوب نگه داشتن واژن را برعهده دارند و حدودا به اندازه یک نخود هستند، مایع این غدد از طریق مجراهایی وارد واژن می شوند اگر مجرا و لوله ها بسته شوند کیست بارتولین ایجاد خواهد شد. 

از شایع ترین علائم این بیماری درد و التهاب می باشد، غالبا تورم یک طرفه نیز در واژن احساس می شوند، فرد مبتلا احساس می کند که لبه های آلت تناسلی اش بزرگ تر شده اند. این کیست قابل درمان است و می توان از طریق آنتی بیوتیک از عفونی شدن آن جلوگیری کرد. در صورتی که اندازه کیست بسیار بزرگ باشد نیاز است که با استفاده از سوزن یا برش جراحی تخلیه شود. 

همه چیز درباره کیست بارتولن

انواع کیست بارتولین:

بر اساس عامل ایجاد کننده کیست، انواع متفاوتی را شامل می شوند، همچنین درمان آن هم به روش های مختلفی صورت می گیرد. به طور کلی می توان گفت کیست بارتولین به دو دسته عفونی و غیرعفونی تقسیم می شود:

نوع بدون درد یا غیر عفونی: 

در این نوع کیست شاهد تورم در اثر تجمع مایعات و بازگشت به داخل غدد هستیم، اما دردی ندارد و علامت عفونت ثانویه نیز مشاهده نمی شود. 

نوع عفونی: 

در این نوع کیست بازگشت مایعات تولید شده توسط غدد بارتولین منجر به عفونت ثانویه می شود، منشاء آنها عموما باکتریایی است. در این حالت بیمار عموما درد همراه با تورم شدید را تجربه می کند، کلامیدیا که از راه رابطه جنسی وارد بدن می شود و اشرشیا کلی که یک باکتری گوارشی است؛ معمولا منجر به ایجاد این نوع کیست می شوند. 

کیست های بارتولین می توانند یک طرفه یا دوطرفه باشند که هر دوی آنها به دو دسته عفونی و غیرعفونی تقسیم بندی می شوند. 

دلایل ایجاد کیست بارتولن:

غدد بارتولین وظیفه تولید مایعی روان کننده داخل واژن هستند تا از این اندام در برابر اصطکاک شدید، سایش و پارگی در طول رابطه جنسی مراقبت کنند. زمانی که مایع روان کننده در این غدد تولید می شود از طریق یک مجرا وارد دهانه واژن می شود.

داخل مجاری این لوله ها مخاط تولید می شود زمانی که این مخاط مجاری خروجی روان کننده را مسدود کند، مایع نمی تواند خارج شود و داخل غدد به شکل توده های متورم باقی می ماند، در نهایت منجر به تشکیل کیست بارتولین خواهد شد. 

دلایل ایجاد کننده کیست بارتولن

علائم ظاهری کیست بارتولن:

در برخی موارد تشکیل کیست بارتولین در زنان هیچ علامت ظاهری و درد ایجاد نمی شود، البته اگر بیماری روند رشدی داشته باشد و عفونت نیز گسترش پیدا کند، فرد درد شدیدی احساس می کند. رشد این بیماری همراه با ایجاد عفونت را آبسه می گویند. در این صورت بیمار در حین راه رفتن یا رابطه جنسی درد بیشتری احساس می کند.

همین موضوع سبب می شود که به افراد دارای درد شدید در ناحیه تناسلی هنگام رابطه جنسی توصیه می شود در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنند تا از لحاظ سلامت دستگاه تناسلی بررسی شوند. به طور کلی می توان گفت بیمار مبتلا به کیست بارتولین علائم زیر را دارا می باشد:

- درد هنگام راه رفتن کیست بارتولن

- احساس درد در حین رابطه جنسی

- قرمز شدن ناحیه تناسلی زن

- احساس درد در هنگام راه رفتن

- احساس تورم در هنگام لمس واژن

- تب و لرز؛ در صورتی که کیست با عفونت همراه باشد ممکن است فرد علائم تب و لرز را در بدن خود داشته باشد. 

- تشدید تدریجی درد در هنگام راه رفتن و نشستن؛ فرد مبتلا به کیست بارتولین ممکن است درد شدید را هنگام راه رفتن یا نشستن در واژن خود تجربه کند. 

- در صورتی که هر کدام از علائم عنوان شده را دارید بهتر است برای معاینه به پزشک مراجعه کنید تا از سریع ترین زمان ممکن تحت درمان قرار بگیرید. 

علائم ناشی از کیست بارتولن

راه‌های تشخیص کیست بارتولین در زنان:

در صورتی که بانوان علائم ابتدایی را برای کیست بارتولین نداشته باشند باید تحت معاینه پزشک زنان و زایمان قرار بگیرند، در این صورت متخصص برای اطمینان آزمایشاتی مخصوصی را تجویز می کند برای مثال؛ از ترشحات واژنی نمونه گرفته تا تشخیص دهد شما به عفونت مبتلا هستید یا خیر. در افرادی که زیر ۴۰ سال هستند پزشک از بافت هم نمونه برداری می کند. 

روش های درمان کیست بارتولین:

برای تشخیص و درمان کیست بارتولین معمولا به آزمایش خاصی نیاز نیست و با استفاده از معاینه فیزیکی قابل تشخیص خواهد بود. کیست بارتولین معمولا توسط خود بیمار به علت تغییرات آناتومیکی اندام جنسی تشخیص داده می شوند، سپس بیمار برای اطمینان به پزشک مراجعه می کند. روش های درمانی که برای کیست بارتولین در نظر گرفته می شوند براساس درجه بیماری تعیین می شوند که شامل موارد زیر می باشند:

دوش گرفتن به روش سیتز:

از این روش درمانی هنگامی استفاده می شود که کیست بارتولین چندان حاد نشده، بدون تورم، درد و عفونت می باشد. در این حالت به بیمار پیشنهاد می شود روزی ۳ الی ۴ مرتبه به مدت ۱ هفته داخل وان یا تشت آب گرم بنشیند تا کیست شل شده و دیواره آن نازک شود در این صورت کیست تخلیه می شود. باید توجه کرد رعایت بهداشت فردی در این موضوع بسیار حائز اهمیت می باشد. 

درمان کیست بارتولن؛ دوش گرفتن به روش سیتز

روش تهاجمی یا جراحی کیست بارتولن:

زمانی که کیست بارتولین بسیار بزرگ و عفونی شود، همچنین بیمار درد زیادی را تجربه کند نیاز به جراحی خواهد داشت. در این صورت متخصص بعد از بی حسی موضعی برشی روی کیست انجام می دهد تا محتویات آن را خارج کرده و بیمار درمان شود. بر اساس اندازه کیست و نوع عفونت درگیری ممکن است از یک لوله یا همان کاتتر در محل زخم استفاده کنند تا بسته نشود. این لوله ممکن است تا ۶ هفته در محل برش بماند و ترشحات باقی مانده را تخلیه کند. بهتر است برش ایجاد شده با لیزر پرتوان و توسط متخصص جراحی و لیزر باتجربه ایجاد شود.

استفاده از آنتی بیوتیک تراپی:

در صورتی که متخصص تشخیص دهد کیست بارتولین ایجاد شده در اثر عفونت جنسی است می تواند از آنتی بیوتیک تراپی استفاده کند. در صورتی که این درمان التهاب را کاهش نداد با استفاده از روش جراحی روند درمانی را ادامه خواهد داد. این بیماری برخلاف آبسه مقعدی که نیاز به تخلیه سریع دارد، کیست بارتولین ممکن است با دارو درمانی به نتیجه بهتری برسد. معمولا آبسه های عفونی عود کننده اند و منجر به بروز فیستول می شوند.

درمان کیست بارتولن؛ آنتی بیوتیک تراپی

روش‌های مناسب برای پیشگیری از ابتلا به کیست بارتولین:

بانوان برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری می توانند راهکارهایی را مدنظر قرار دهند، در ادامه به چند راهکار مهم اشاره شده است: 

- بر اساس تحقیقات صورت گرفته؛ بیشتر از ۵۰ درصد عفونت های انتقالی در هنگام رابطه جنسی ایجاد می شوند. برای پیشگیری از این موضوع بهتر است از کاندوم استفاده کنید. 

- برای زنان بهتر است چند ماه یکبار برای اطمینان از سلامت خود؛ توسط متخصصین زنان چکاپ شوند تا در صورت وجود مشکل هرچه سریع تر متوجه شده و روند درمان را درپیش بگیرند. 

- یکی از راهکارهای دیگر برای پیشگیری رعایت بهداشت فردی در طول روز می باشد. 

گردآوری: بخش سلامت و پزشکی سرپوش