به گروهی از بیماریهای چشمی، آب سیاه یا گلوکوم میگویندآب سیاه
به گروهی از بیماریهای چشمی، آب سیاه یا گلوکوم میگویند که عصب بینایی در آن آسیب می بیند. بعد از این که اطلاعات جسمی از طریق عصب بینایی دیده میشود به مغز میرسد و درصورت آسیب دیدن ، بینایی کاهش پیدا می کند که با توجه به شدت تخریب عصب بینایی میزان آن تعيين میشود. میزان دید از بین رفته در اثر آب سیاه، غیر قابل بازگشت است ولی اگر بزودی تشخیص داده شود و از داروهای تجویز شده بطور منظم استفاده کنید، می توانید مانع آسیب بیشتر میشود.
معمولاً وقتی فشار داخل چشم زیاد شود، عصب بینایی در آب سیاه دچار اسیب می شود. برای حفظ و شکل و کارکرد مناسب، مقدار معینی فشار موردنیاز است ولی درصورت بالا رفتن فشار داخل چشم، عصب بینایی تحت فشار قرار می گیرد. بعضی از رشته های عصبی در اثر این فشار از بین میروند و در نتیجه دچار کاهش بینایی میشوید. نخستین مناطقی که درگیر و آسیب می بیند مناطق محیطی بینایی می باشد. درصورت عدم درمان آب سیاه، گسترش آن سبب میشود که دید محیطی بطور کامل از بین برود. دراین صورت دید به صورت لوله تفنگی میشود یعنی قسمت مرکزی میدان دید باقی مانده و قسمتهای محیطی آن در اثر آسیب از بین می رود. در مراحل پایانی، بیماری کاهش دید مرکز اتفاق می افتد که در نتیجه آن به کوری کامل مبتلا میشوید.
بعضی وقت ها، آب سیاه همراه با فشار طبیعی چشم میباشد که به آن آب سیاه با فشار طبیعی( یا پائین) میگویند. همچنین فشار بالای داخل چشم همیشه باعث بروز آب سیاه نمی شود. فشار داخل چشم در برخی از افراد نسبت به میزان طبیعی، بالاتر است ولی در سر عصب و میدان بینائی، آسیب قابل توجهی دیده نمی شود. این شرایط باتوجه به نظر متخصص بدین دلیل نیازمند پیگیری منظم است که احتمال ایجاد آب سیاه وجود دارد و یا این که باید مثل آب سیاه درمان شود که در هر مورد، اقدامات و راهنمایی لازم توسط متخصص بیماریهای چشم انجام میشود.
وقتی فشار داخل چشم زیاد شود، عصب بینایی در آب سیاه دچار اسیب می شودعلائم آب سیاه یا گلوکوم
وقتی که به علایم زیر گرفتار شدید باید فورا به پزشک مراجعه کنید:
* درد شدید چشم
* حالت تهوع
* استفراغ
* قرمزی در چشم شما
* اختلالات ناگهانی بینایی
* دیدن حلقه های رنگی در اطراف چراغ ها و نورها
* تاری دید ناگهانی
انواع بیماری آب سیاه
به طور کلی بیماری آب سیاه به دو گونه تقسیم شده که از آن ها می توان به زاویه باز و زاویه بسته اشاره کرد.
> گلوکوم زاویه باز:
گلوکوم زاویه باز یعنی زاویه ای که مایع از آن خارج می شود “باز” است. با این حال، تخلیه زلالیه به علل نامعلومی به کندی صورت می گیرد. کندی حرکت زلالیه تبعاتی بهمراه دارد که می توان به تجمع آن و بالا رفتن فشار داخل چشم اشاره کرد.
در ابتدا گلوکوم زاویه باز دارای علایم یا نشانه ی خاصی نیست چون دید چشم طبیعیست و دچار هیچگونه درد و یا ناراحتی نمیشوید. درصورت تداوم بیماری، میدان بینایی بیمار به تدریج محدود و محدودتر می شود؛ ولی تا مراحل نهایی بیماری، دید مرکزی حفظ می شود. به همین جهت بیمار، توانایی تشخیص بیماریش را در مراحل ابتدایی ندارد. اگر این بیماری درمان نشود بیمار در مراحل انتهایی؛ ناگهان متوجه می شود که شدیدا دید محیطی اش محدود شده است؛ درست مثل زمانیکه از درون یک لوله تفنگ به اطراف نگاه می کند. درصورتی که این بیماری ادامه پیدا کند، باقی مانده دید در مرکز از بین میرود و سرانجام بیمار کور می شود.
درصورت عدم درمان آب سیاه، گسترش آن سبب میشود که دید محیطی بطور کامل از بین برود> گلوکوم زاویه بسته:
چون در گلوکوم زاویه بسته دچار تنگی شدید زاویه و یا مسدود شدن آن میشوید؛ مایع زلالیه از چشم خارج نمی شود. بیماران مبتلا به این بیماری علایمی همچون افزایش ناگهانی و بسیار بالا در فشار چشم را تجربه میکنند. این افزایش فشار در مدت بسیار کوتاه باعث میشود که عصب بینایی آسیب ببیند و دچار کاهش دید شوید. گلوکوم با زاویه بسته معمولاً سر و صدای بسیاری دارد و از علایم شدید آن که به صورت ناگهانی بروز می کند می توان به درد چشم، تهوع، سردرد، قرمزی چشم و تاری دید اشاره کرد که اورژانسیست و باید سریعاً نسبت به درمان بیمار اقدام کرد. اگر بیمار درمان نشود، ممکن است در مدت بسیار کوتاهی برای همیشه نابینا شود.
> آب سیاه مادرزادی:
نوع دیگر بیماری آب سیاه از زمان تولد نوزاد بروز می دهد و یا در سنین پائین به تدریج خود را نشان دهد که به این بیماری آب سیاه مادرزادی گفته میشود.
> آب سیاه ثانویه:
آب سیاه ثانویه اغلب به یک عارضه جانبی ناشی از مشکلات دیگر چشم گفته میشود که نظیر آب مروارید یا تومورهای چشم است. داروهایی همچون کورتیکواستروئیدها سبب بروز این نوع آب سیاه میشوند. جراحی چشم گاهی وقت ها به ندرت باعث بروز آب سیاه ثانویه می شود.
> آب سیاه با فشار طبیعی:
عصب بینایی در بعضی موارد، بدون افزایش فشار چشم دچار آسیب می شود، که هنوز هم دلیل آن معلوم نیست. با این وجود، یکی از دلایل احتمالی ابتلا به این بیماری، حساسیت شدید یا کاهش جریان خون به عصب بینایی می باشد.
چه کسانی بیشتر در معرض گلوکوم قرار دارند؟
- افرادی در معرض آب سیاه هستند که سابقه بیماری های چشمی مانند آب مروارید، تبخال چشمی و… دارند.
- افرادی که در خانواده ی خود، سابقه ابتلا به بیماری آب سیاه را دارند.
- از دیگر افرادی که بیشتر در معرض آب سیاه هستند می توان به بیماران دیابتی اشاره کرد.
- بیمارانی که به اختلالات تیروئیدی مبتلا هستند احتمال ابتلا به آب سیاه را دارند.
- افرادی که نزدیک بینی شدید دارند، ممکن است که به آب سیاه مبتلا شوند.
- میانسالان نیز از افرادی می باشند در معرض خطر آب سیاه هستند.
- بیمارانی که شدیدا داروهای کورتن دار مصرف می کنند ممکن است به آب سیاه مبتلا شوند.
- افرادی که داروهایی مصرف می کنند که باعث افزایش فشار چشم میشود.
- افرادی که سابقه ضربه های چشمی را دارند بیشتر در معرض ابتلا به آب سیاه قرار دارند.
تشخیص آب سیاه چشم یا گلوکوم
در اثر یک وخامت ذاتی عصب بینایی، به آب سیاه مبتلا میشوید که این امر سبب فشار به مایع بالایی در قسمت جلویی چشم می شود. به وسیله ی یک کانال شبکه مانند، مایع چشمی در چشمتان جریان پیدا می کند که اگر این کانال مسدود شود، موجب تجمع مایع چشم در یکجا می شود. هنوز هم علت این انسداد معلوم نیست ولی پزشکان معتقدند که این بیماری میتواند ارثی باشد و از طریق پدر و مادر به فرزند منتقل شود. در ادامه با راه‌های تشخیص آب سیاه اشنا شوید:
از عواملی که باعث بروز بیماری آب سیاه میشود می توان به چشم دید محدود، تهوع یا استفراغ، چشم درد، قرمزی چشم، سرگیجه و سوزش چشم و ریزش اشک از چشم اشاره کرد. اگر با این موارد رو به رو شدید، توسیه میشود که به دکتر چشم پزشک مراجعه کنید و در زمینه چگونگی جراحی و قیمت و هزینه عمل اطلاعاتی را به منظور درمان کسب کنید. پزشکتان در چشم شما قطره ای میریزد تا قرنیه ی شما را باز کند و از این طریق، چشم و عصب بیناییتان را نیز بررسی کند و درصورت تشخیص ابتلای شما به گلوکوم از عصب عکس میگیرد و تستی را به منظور آزمایش فشار چشم انجام می دهد که انجام این کار بدون درد و در کوتاه مدت میباشد تا اقدامات ضروری را در جهت درمان و جلوگیری از پیشرفت بیماری انجام دهید.
بعضی وقت ها، آب سیاه همراه با فشار طبیعی چشم میباشد درمان آب سیاه
با توجه به شدت بیماری آب سیاه می توان با روشهای جراحی، لیزر و یا داروها، این بیماری را درمان کرد. قطره های دارویی باعث میشود فشار داخل چشمی کاهش یابد که این روش، اولین قدم درمانی می باشد. چون آب سیاه، یک بیماری بدون درد و ناراحتی است که گاهی وقت ها بیماران در درست ریختن قطره ها کوتاهی می کنند، اگر از قطره ها به درستی استفاده کنید فشار چشم کنترل میشود و از صدمه به چشم پیشگیری می کند. اگر نمیتوانید براحتی از قطره ها استفاده کنید و مزاحمتان است هرگز مصرف داروها را خود به خود قطع نکنید و پیش از آن برای درمان جایگزین با پزشکتان صحبت کنید.
* درمان دارویی آب سیاه:
به طور کلی داروهایی که در بیماری آب سیاه استفاده میکنید فشار داخل چشمی را به ۲ روش کاهش می دهد که شامل کاهش تولید زلالیه یا افزایش خروج زلالیه از چشم می باشد.
۱- کاهنده های تولید و ترشح زلالیه:
از کاهنده های تولید و ترشح زلالیه می توان به دسته آگونیست های آلفا- آدرنرژیک ( نظیر آپراکلونیدین، بریمونیدین، اپی نفرین و...) دسته داروهای مهارکننده کربنیک انهیدراز ( نظیر استازولامید و دورزولامید) و دسته بلوک کننده های گیرنده بتاآدرنرژیک ( نظیر تیمولول و بتاکسولول) اشاره کرد.
۲- افزاینده های خروج زلالیه:
افزاینده های خروج زلالیه شامل دسته پروستاگلندین ها ( از جمله لاتانوپروست)، دسته کولینرژیک ها ( از جمله پیلوکارپین) و دسته داروهای اُسموتیک ( گلیسرین و مانیتول) می باشند. برای کاهش تولید و تجمع مایع در چشم باید از داروهای ادرارآور ( دیورتیک) استفاده کنید. برای درمان گلوکوم( بدون آسیب عصب بینایی یا از بین رفتن بینایی) از داروهای مناسب برای درمان فشارخون بالا استفاده کنید تا مانع بروز گلوکوم شود. هرکدام از این داروها امکان دارد به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر استفاده شوند.
* درمان آب سیاه با لیزر:
برای این که مایع را از چشم خارج کنند، از لیزر درمانی استفاده می کنند که موثرترین راه برای درمان گلوکوم محسوب میشود ولی در بعضی موارد هم دیده اند که لیزر درمانی برای این بیماری اثر پایداری ندارد و بیش از نیمی از بیماران مبتلا دوباره دچار افزایش فشار چشم میشوند.
اگر از قطره چشمی به درستی استفاده کنید فشار چشم کنترل میشود و از آب سیاه پیشگیری میکند* درمان آب سیاه با جراحی:
هدف از درمان آب سیاه با عمل جراحی اینست که منفذ جدیدی برای خروج مایع در چشم ایجاد شود. زمانی چشم پزشک از این روش درمانی استفاده می کند که لیزر درمانی و دارو موثر نیستند که در اکثر مواقع حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد موفقیت آمیز بوده است. بهتر است بدانید که با جراحی گلوکوم صرفا دید باقی مانده ی شما حفظ می شود ولی در بینایی شخص بهبودی حاصل نمی شود.
گردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 13
- 6
