هرآنچه از آنفولانزا باید بدانید

ویروس آنفولانزا

آنفولانزا چیست؟

آنفلوآنزا یا گریپ (Grippe) یك بیماری ویروسی (ویروس آران ای از خانواده Orthomyxoviridae) واگیردار است كه بخش های بالایی مجراهای تنفسی را درگیر می كند. این نوع ویروس ها در پرندگان و پستانداران اثر می گذارند. این بیماری باعث عفونت حاد دستگاه تنفسی می شود که با سردرد ناگهانی، درد ماهیچه، تب و ضعف، بی حالی شدید، از دست دادن اشتها, سرفه ی خشك و گلوی دردناك یا خشك نمایان می شود. و در موارد حاد این بیماری به خصوص در خردسالان ممکن است باعث سینه پهلو شود.

علل بیماری آنفلوآنزا 

ویروس های عامل آنفلوآنزا از سرده اورتومیکسو ویروس ها هستند. آنفلوآنزای شامل ویروس آنفلوآنزای A، آنفلوآنزای B و آنفلوآنزای C. این ویروس ها در اثر تماس مستقیم یا غیرمستقیم (مثلاً استفاده از لیوان آلوده) گسترش می یابند. انفولانزا با سرماخوردگی تفاوت دارد؛ به طور معمول نشانه‌های آنفولانزا شدید‌تر است و اغلب بیمار را نسبت به سرماخوردگی زمان بیش‌تری درگیر خود می کند.

تاریخچه آنفلوآنزا

در قرن بیستم ویروس آنفلوآنزا در سال ۱۹۱۸ شیوع پیدا کرد و تا امروز آمار مرگ و میر یک سیر نزولی را طی کرده است. به این صورت که در آغاز فعالیت این ویروس مرگ های دسته جمعی حتی ۴۰ میلیون نفر در یکسال گزارش شده است اما به مرور کاهش یافت. امروزه گونه های جدیدتر این ویروس مانند آنفلوآنزای پرندگان یا آنفلوآنزای خوکی نیز ظهور کرده اند.

علائم  و نشانه‌های آنفلوآنزا

- بالا بودن درجه حرارت بدن (درجه حرارت بدن به مدت بیش از دو روز بیشتر از ۸/۳۷ درجه سانتی گراد باشد)

- ابتلا به درد ناگهانی یا ترشح از یک یا دو گوش

- احساس درد در گوش خود و ادامه آن به مدت بیش از چند روز

- آبریزش و گرفتگی بینی بیش از ۱۰ روز

- سرفه همراه با خلط غلیظ و بدبوی زرد و سبز رنگ

- گلودرد بیش از ۴۸ ساعت به هنگام بلع غذا

- حساسیت های پوستی یا جلدی غیر قابل توجیه

- سفتی گردن همراه با سردرد مداوم

- درد در ناحیه سینوزیت ها، تب و ترشحات زرد یا سبز رنگ بینی که بیش از ۴۸ ساعت طول بکشد

تب و لرز، سردرد، دردهای عضلانی از جمله کمردرد، خستگی، سرفه (که ممکن است با خلط همراه باشد.)، گلودرد، خشونت صدا، استفراغ. گلودرد خارش بدن کوفتگی از علایم شایع بیماری هستند. آنفلوآنزا در تمام سنین به غیر از دوران شیرخوارگی دیده می شود. شیوع ناگهانی انواع مختلف آنفلوآنزا تقریباً هر زمستان رخ می دهد و شدت آنها متفاوت است. 

علائم ویروس آنفولانزا

این نشانه‌ها به طور معمول ۳ تا ۴ روز ادامه دارند و پس از آن ممكن است بیمار برای یك هفته‌ی دیگر یا بیش‌تر، سرفه‌های خشك، آب‌ریزش بینی و گلودرد داشته باشد. دوره‌ی كمون(شكل‌گیری)، یعنی زمانی كه فرد در معرض ویروس آنفولانزا قرار می‌گیرد تا زمانی كه نشانه‌های بیماری را بروز می‌دهد، ۱ تا ۴ روز است.

اگرچه مردم اغلب واژه‌ی آنفولانزا را برای هر نوع بیماری به كار می‌برند كه نشانه‌هایی مانند آنفولانزا دارد( مانند سرماخوردگی معمولی یا ویروس معده)، آنفولانزا یك بیماری ویروسی مجزا با نشانه‌های ویژه‌ی خود است و به‌طور معمول در زمان‌های ویژه‌ای از سال (پایان پاییز و طی زمستان) رخ می‌دهد.

تشخیص آنفلوآنزا

متخصصان بهداشت به طور معمول آنفولانزا را از روی نشانه‌های آن تشخیص می‌دهند، به‌ویژه اگر موردهای مشابه زیادی از بیماری در جامعه دیده شود و مركز بهداشت منطقه شیوع بیماری را تایید كرده باشد. به طور معمول به آزمون‌های مرسوم از افرادی كه نشانه‌های شاخص آنفولانزا را دارند، نیازی نیست. و به‌ندرت، برای شناسایی، با انجام آزمون نمونه‌ی خون یا مایع بینی یا گلو، اقدام می کنند.

پیشگیری از بیماری آنفلوآنزا

از آنجایی که درمان خاصی برای سرماخوردگی و آنفلوانزا وجود ندارد، «پیشگیری» بهترین سلاح برای مقابله با این عوامل ویروسی است.شستن دست ها و لمس نکردن صورت، راه های ساده اما مؤثر برای جلوگیری هستند.

واکسن آنفلوآنزا

شما با واكسینه‌شدن سالانه علیه ویروس آنفولانزا می‌توانید از این بیماری پیش‌گیری كنید. این واكسن به بدن شما تزریق می شود و بهترین زمان برای این كار ماه مهر و آبان است. واكسن آنفولانزا را به كودكان بالا‌تر از ۶ ماه و هر فردی كه می‌خواهد به پیش‌گیری از این بیمار كمك كند، تزریق كرد.

این واكسن برای افراد زیر سفارش می‌شود:

- كودكان۶ تا ۲۳ ماهه

- بزرگسالان بالاتر از ۵۰ سال

- بزرگسالان و كودكان ۲ ساله و بیش‌تر كه به ناراحتی‌های دیگری مانند آسم، بیماری قلبی، ناراحتی‌های تنفسی یا بیماری‌های دستگاه ایمنی دچار هستند

- زنانی كه طی فصل آنفولانزا باردار هستند

واکسن ویروس آنفولانزا

واكسنی دیگر نیز به بازار آمده است كه نوعی افشانه‌ی بینی است و برای كودكان سالم و بزرگسالان ۵ تا ۴۹ سال مناسب است. این واكسن به زنان باردار و كسانی كه بیماری‌ دستگاه ایمنی دارند، داده نمی‌شود. به کار بردن ماسک، گندزدایی هوای اتاق بیماران و جدا کردن سریع مبتلایان از افراد سالم تا حدی مانع شیوع آنفلوآنزا می شود. مصرف فراوان ویتامین‌ها، مواد معدنی، مانند قرص‌های ویتامین سی و روی یا داروهای گیاهی به درمان یا پیشگیری از آنفولانزا كمك نمی‌كنند و بهتر است به رژیم غذایی سالم توجه بیش‌تری داشته باشیم.

درمان بیماری آنفلوآنزا

مراقبت و استراحت در خانه همه‌ی چیزی است كه برای تسكین نشانه‌های آنفولانزا نیاز هست. باوجود این، داروهای ضد ویروس برای كاهش مدت زمان بیماری و شدت نشانه‌ها نیز وجود دارد. این داروها به‌ویژه برای افراد مسن و كسانی كه خطر شدت گرفتن پیامدهای بیماری در آنان بالاست، مفید هستند. مصرف این داروها را طی دو روز پس از بروز نخستین نشانه‌ها باید آغاز كرد. مصرف این داروها به دستور پزشك نیاز دارد.

داروهای مناسب برای بیماری آنفلوآنزا

- برای كاهش تب و سر درد می‌توانید از استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده كنید. دكانجستانت‌ها می‌توانند آبریزش بینی را كاهش دهند و از فشار و درد بافت‌های باد كرده در صورت و پشت پرده‌ی صماخ گوش بكاهند.

- با نوشیدن مایع و ضد سرفه‌هایی كه به تجویز پزشك نیاز ندارند، می‌توانید از سرفه‌ها بكاهید. شستن دست و صورت و پاشویه، البته نه با آب بسیار سرد، نیز به كاهش تب كمك می‌كند.

- مردم برای کاهش علائم و نشانه های سرماخوردگی آسپرین مصرف می کنند اما تحقیقات نشان داده است که آسپرین تعداد ویروس های سرماخوردگی در ترشحات بینی را افزایش داده و در نتیجه شانس سرایت بیماری را از شخصی به شخص دیگر افزایش می دهد؛ بنابر نظر سازمان ملی تحقیقاتی آلرژی و بیماری های واگیردار آمریکا، انجمن متخصصین اطفال آمریکا توصیه می کنند که نباید به بچه ها و نوجوانان آسپرین یا هر داروی دیگر که حاوی آسپرین است جهت درمان بیماری های ویروسی - به خصوص آبله مرغان و آنفلوانزا- تجویز شود. نتیجه تحقیقات پزشکی حاکی از این است که استفاده از آسپیرین برای درمان بیماری های ویروسی سرماخوردگی در کودکان باعث بیماری REYE می شود. این بیماری می تواند باعث زیان های غیر قابل جبران مغز و کبد شود و در مواقعی مرگ اطفال را نیز به دنبال داشته باشد.

- با مصرف آنتی‌بیوتیك از این بیماری پیش‌گیری یا آن را درمان نمی شود. آنتی‌بیوتیك‌ها برای مبارزه با باكتری‌ها مناسب هستند و روی ویروس‌ها اثری ندارند. البته، آنتی‌بیوتیك‌ها باید همواره با نظر پزشك مصرف شوند.

برخي از مواد خوراكي مفيد و مؤثر در بهبود علائم آنفولانزا

- شربت آب‌لیمو كه دارويي شگفت‌انگيز براي درمان گلودرد، پاک‌سازی خون و همچنين نرم کردن بافت‌هاي مخاطي است.

- سوپ مرغ 

- خردل كه موجب كاهش تب، از بين رفتن مواد سمي و كمك به بهبود غشاء مخاطي در ريه‌ها مي‌شود.

- زنجبيل كه اگر به‌صورت چاي زنجبيل مصرف شود، مي‌تواند به‌عنوان يك تركيب ضدویروسی مؤثر ميكروب‌ها را نابود سازد و براي درمان اختلال و آشفتگي معده نيز بسيار مفيد است.

- سير كه يك گياه فوق‌العاده مفيد هم به لحاظ پيشگيري و هم به جهت درمان علائم آنفولانزا و سرماخوردگي به شمار مي‌آيد. سير خام خاصيت ضد قارچی و ضد باكتريايي و همچنين داراي خواص ضدويروسي فوق‌العاده‌اي است. متخصصان انگليسي نيز در چندين آزمايش دريافته‌اند كه سير مي‌تواند سرعت درمان آنفولانزا را افزايش دهد.

- نعناع كه اگر به‌صورت چاي نعناع مصرف شود، مي‌تواند موجب تشديد تعريق در هنگام تب شود. پس از نوشيدن چاي نعناع، بلافاصله به رختخواب رفته و خود را گرم كنيد تا در اثر تعريق زياد، تب شما كاهش پيدا كند.

دمنوس موثر در بهبود آنفولانزا

- روغن كرچك كه اگر به شكل موضعي مصرف‌شده و روي قفسه سينه ماليده شود به باز شدن مجاري هوايي و بهبود گردش خون در ريه‌ها كمك مي‌كند. براي اين منظور قفسه سينه را با روغن كرچك ماساژ دهيد. سپس با يك تكه پارچه وال و نازك، روي سينه را بپوشانيد و با يك بطري حاوي آب داغ روي سينه را گرم نگه داريد.

- پرتقال و مركبات كه به دليل دارا بودن مقادير زيادي ويتامين C اگر به‌صورت روزانه مصرف شوند، طول دوره بيماري را كاهش مي‌دهند.

- ماست كه مشكلات روده‌اي ناشي از آنفولانزا را تسكين مي‌دهد.

- عسل كه خواص شفابخش فوق‌العاده‌ای دارد و براي درمان سرفه و افزايش توان سيستم ايمني بدن بسيار مفيد است. مصرف آن به همراه آب ليموي تازه و آب ولرم به‌صورت شربت ضد سرفه، توصيه مي‌شود.

- نمك و محلول آب‌نمک كه مي‌تواند گلودرد را تسكين دهد و خاصيت ضدالتهابي دارد. همچنين شست و شوي مجاري بيني با محلول آب‌نمک به پاك شدن سينوس‌ها و جلوگيري و يا درمان احتقان بيني كمك مي‌كند. تميز كردن مجاري بيني نيز سرعت بهبود عفونت‌هاي سينوسي را افزايش مي‌دهد.

- آب‌درمانی كه روشي مفيد براي افزايش گردش خون است و حمام آب داغ نيز در پايين آوردن تب مؤثر است.

- مریم‌گلی نيز به‌عنوان يك دهان‌شويه مناسب مي‌تواند در درمان گلودرد مؤثر باشد.

عوارض آنفلوآنزا

بیش‌تر مردم بدون مشكل جدی از این بیماری رهایی می‌یابند، اما گاهی بیماری به عفونت باكتریایی، از جمله عفونت گوش، عفونت سینوس‌ها یا عفونت مجراهای تنفسی(برونشیت)، می‌انجامد. در حالت معمولی دورهٔ بیماری ۳ تا ۴ روز است اما چون در جریان آنفلوآنزا میکروب های دیگری به بدن حمله می کنند ازاینرو سبب پیدایش عفونت های ثانوی به خصوص در دستگاه تنفس هم می گردند و این بدان معنا است که آنفلوآنزا مقاومت بدن را کم کرده و آن را برای دچار شدن به بیماری های دیگر آماده می سازد. در برخی بیماران ممكن است عفونت‌های دردسر سازتری مانند نومونیا به وجود بیاید. بیمارانی كه در خطر چنین عفونتی هستند و باید در بیمارستان بسری شوند، عبارت‌اند از: بچه‌های كم سن، بزرگسالان ۶۵ ساله یا بیش‌تر و كسانی كه ناراحتی‌های پزشكی جدی دارند. که البته، با نگهداری مناسب از بیمار در خانه می‌توان از این عفونت‌ها پیش‌گیری كرد.

افراد در معرض خطر به آنفلوآنزا

این بیماری واگیر دار است در مکان های عمومی امکان انتقال این بیماری زیاد می باشد. بنابراین کودکان به علت سیستم دفاعی ضعیف بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند. بیماری هایی همچون قلبی، ریوی، کلیوی، دیابت، آسم، بارداری و کهنسالی امکان مبتلا شدن افراد به آنفلوآنزا را افزایش می دهند بنابراین مبتلایان این بیماری ها نیز بیشتر در معرض خطر قرار دارند. همچنین کسانی که قبلاً دچار این بیماری نشده اند امکان بروز این بیماری دربدن انان بیشتراست.

ویروس آنفولانزا در کودکان

بیش‌تر بدانیم‌های بیماری آنفلوآنزا

ویروس آنفولانزا از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. قطره‌های كوچكی از سرفه یا عطسه‌ی دیگران، چیزهایی مانند دستمال یا هوله كه به مایع بینی یا گلوی فرد بیمار آلوده شده باشد یا تماس با دست آلوده‌ی فرد مبتلا، می‌تواند شما را بیمار كند. از این رو، برای محافظت بهتر و بیشتر از سلامت خود باید اصول بهداشتی را رعایت کنید:

- همه ی اعضای خانواده چند بار در روز دست ها را با صابون و آب گرم بشویید. این کار از انتقال بیماری در خانه جلوگیری می کند.

- بهترین کار، دور ماندن از افراد مشکوک به بیماری است. البته اگر افراد بیمار باشند اما نشانه های آن را نداشته باشند کار کمی سخت می شود.

- فرد بیمار نیاز به استراحت، مصرف ویتامین ها به خصوص ویتامین C و تنفس هوای مرطوب و تمیز دارد.

- یکی از عادت های اشتباهی که مردم دارند این است که در هنگام سرماخوردگی یا آنفلوانزا، دستمالی را که برای عطسه یا سرفه استفاده کرده اند در جیب یا دست خود نگه می دارند و مجدداً آن را مورد استفاده قرار می دهند. این راه بسیار ساده ای است که عوامل بیماری دوباره به بدن انتقال یابند و بتوانند باعث تشدید بیماری شوند.

- بیماران باید دستمال مورد استفاده را پس از یک بار مصرف فوراً دور بیندازند.

- یک اشتباه معمول دیگر آن است که با فشار بینی خود را در یک دستمال تمیز می کنند. فشار هوا باعث می شود که مقداری از ترشحات بینی که حاوی ویروس ها و میکروب ها هستند را به سینوس های زیر چشم انتقال دهند و باعث عفونت سینوسی شوند.

گردآوری:بخش سلامت سرپوش