فیزیوتراپی
یکی از زیرشاخه های رشته پزشکی، فیزیوتراپی میباشد که به منظور بهبود عملکرد اندام ها و کارکرد آن ها برای بیمارانی که مشکلات اسکلتی عضلانی دارند تأثير به سزایی دارد و استفاده از ماهیت فیزیک و خواص آن در درمان باعث تحریک سلولی و درمان می شود یا بعبارتی دیگر فیزیوتراپی علاوه بر این که باعث بهبود کیفیت زندگی افراد میشود، مانع از ایجاد آسیب هم میشود. همچنین فیزیوتراپی به عنوان بخشی از سیستم توانبخشی میباشد و نقش موثری در مراقبت های حاد دارد. درکنار اینها باعث حفظ عملکرد های حرکتی، مدیریت بیماری های مزمن و آموزش به بیمار و مراقب او میشود. فیزیوتراپی برای افراد در هر مرحله ای از زندگی کمک کننده است به عنوان نمونه وقتی که یک نفر به خاطر تصادف، بیماری و … توانایی جسمی و حرکتی اش را از دست داده است.
تاریخچه فیزیوتراپی
برای نخستین بار ، فیزیوتراپی برای بازتوانی سربازان در آمریکا و در طول جنگ جهانی اول معرفی شد. بقراط، فیزیوتراپی را در ۴۶۰ سال قبل از میلاد به شکل ماساژ، آب درمانی و درمان دستی انجام می داد. در قرن نوزدهم، فیزیوتراپی مدرن توسعه پیدا کرد.
چه بیماری هایی با فیزیوتراپی درمان میشوند؟
فیزیوتراپی درواقع به منظور درمان بیماریهای مغز و اعصاب و ارتوپدی تا بیماری های کودکان و زنان و سالمندان می باشد. پزشک متخصص با دانش بر این که فیزیوتراپی و فیزیوتراپیست میتوانند برای بیماران در رفع محدودیت هایشان کمک کنند در هر کدام از این محیط ها با معرفی بیمار به کلینیک های فیزیوتراپی پیشرفته و با امکانات کامل در حیطه تخصص مربوطه موجب درمان بیمار شوند.
بعضی از موارد وجود دارد که افراد، اغلب در اثر آن ها به فیزیوتراپی مراجعه میکند. این موارد شامل آرتروز، سکته های مغزی، کمردرد و شکستگی ها می باشد.
از دیگر مواردی که بیماران به منظور درمان خود نزد فیزیوتراپی می روند میتوان به شکستگی استخوان ها، دررفتگی مفاصل، اختلالاتی مثل کمردرد، دردهای عضلانی، اسپاسم های عضلانی، انحراف در انحناهای ستون فقرات، ضایعات بافت نرم مثل پیچ خوردگی ها، پارگی رباط ها، منیسک ها، فتق دیسک بین مهره ای، کشیدگی زردپی ها و ماهیچه ها، نرمی کشکک، اختلالات مادرزادی مثل دررفتگی مفصل ران، کف پای صاف، پای پرانتزی، پای ضربدری، خشکی مفصل شانه و آرنج تنیس، قطع اندام ها به علل مختلف، فلج مغزی، فلج اطفال، تومورهای دستگاه عصبی، سکته مغزی ، عدم تعادل، سردردها، آرتریت ها، صدمات و ضایعات ورزشی، نشانگان گیلن–باره، کژگردنی، فلج ارب و بیماری های قلبی و تنفسی، سرطان ها، سوختگی ها و جراحی های مختلف اشاره کرد.
فیزیوتراپیست ها چه کسانی هستند؟
فیزیوتراپ ها به افرادی متخصصی گفته میشود که با تحصیلات عالی از دانشگاه های سراسری تیپ یک علوم پزشکی کشور فارغ التحصیل شده اند که در بسیاری از مواقع، موجب کاهش درد بیمار بدون نیاز به جراحی های پرهزینه و بدون استفاده از داروهای شیمیایی و تحمیل عوارض احتمالی این داروها به بدن می شوند و حرکت را بازمیگردانند و بهبود می بخشند. فیزیوتراپیست ها به افراد جامعه، روش پیشگیری از بروز مشکل را آموزش می دهند و از این طریق در طول زمان، فواید سلامتی بیشتر را نصیب افراد میکنند.
پس از این که توسط متخصص فیزیوتراپی معاینه شدید، پروتکل درمانی شما را پس از تشخیص مشکل با هدف کاهش درد، افزایش و بهبود حرکت و عملکرد فیزیکی و پیشگیری از بروز ناتوانی طرح ریزی می کنند. همچنین فیزیکال تراپیست ها به منظور پیشگیری از کاهش حرکت در مفاصل، پیش از بروز مشکل با شما صحبت می کنند تا با اصلاح سبک زندگی، در آینده بدنی سالم تر و فعال تری داشته باشید.
چه زمانی باید به فیزیوتراپی مراجعه کنیم؟
پزشکان طبق معمول برای درمان بیمار، فیزیوتراپی تجویز می کنند. فراموش نکنید که بعضی از بیماریها مثل سکته ی مغزی برای مراجعه به فیزیوتراپی و استفاده از خدمات توانبخشی یک زمان طلایی( ۳ تا ۶ ماه اول) دارند که پزشکان با تجربه نسبت به آن خبر دارند.
انواع روش های فیزیوتراپی
قبل از مراجعه به فیزیوتراپ با تجویز پزشک، فرآیند کارتان آغاز می شود. با توجه به این که چه مشکلی دارید، پزشک متخصص شما فرق دارد. مثلا اگر در فرد، مشکلات شکستگی و ضرب دیدگی مشاهده شود، پزشک ارتوپد به منظور درمان آن شخص، فیزیوتراپی را تجویز می کند یا اگر در اثر سکته مغزی ، فرد دچار مشکلات حرکتی شده باشد، این وظیفه بر عهده ی پزشک مغز و اعصاب می باشد. فرد بعد از انجام این کار باید پیش متخصص فیزیوتراپی برود و با معاینه وی در این مرحله، تعداد جلسات موردنیاز و نوع تکنیک های درمانی او مشخص شود. به صورت کلی در فرآیند فیزیوتراپی، تکنیک های کاربردی زیادی نقش دارند که اصلی ترین آنها عبارتست از:
- ورزش درمانی:
از قدیمی ترین و مفید ترین روشها و تکنیک های فیزیوتراپی می توان به ورزش درمانی اشاره کرد. در بیشتر موارد، این روش به تجهیزات پیچیده و هزینه نیاز ندارد. تخصص فیزیوتراپیست در ورزش درمانی از اهمیت بسیاری برخوردار است و در خصوص تکنیک های ورزشی مختلف، مطلع است. هر چه در این زمینه فرد، تخصص بیشتری داشته باشد، حرکات ساده تر، جذاب تر و موثرتری را به فرد بیمار یاد می دهد.
- امواج درمانی:
امواج درمانی یکی از تکنیک های کاربردی فیزیوتراپی به شمار میرود که در آن برای درمان و بهبود شرایط بیمار از امواج فراصوت استفاده می کنند. به علت این که امواج فراصوت موجب ایجاد عمق نفوذی بیشتر می شوند و همینطور دارای گرمای قابل کنترلی می باشند، میتوانند با استفاده از این امواج موجب درمان بعضی از مشکلات عمده نظیر مشکلات التهابی، شکستگی ها، رگ به رگ شدن ها و موارد مربوط به مفاصل و عضلات میشوند.
- حرارت درمانی:
یکی از خواص حرارت اینست که هنگامی که در یک نقطه خاص حرارت متمرکز شود، میتواند گردش خون را در آن قسمت بهبود ببخشد. از حرارت درمانی در فیزیوتراپی برای همین امر و به همین روش استفاده می شود. البته برای رفع گرفتگی عضلات نیز از حرارت درمانی استفاده می شود.
- درمان به کمک تنس:
استفاده از محرک های الکتریکی و تنس از دیگر موارد حائز اهمیت در فیزیوتراپی می باشد. کاربر اصلی این روش در درمان مشکلات مربوط به ماهیچه های آسیب دیده می باشد.
- ماساژ درمانی:
از زیر مجموعه های اصلی علم فیزیوتراپی می توان به انجام تخصصی ماساژ اشاره کرد. یکی از مشکلاتی که به وسیله ی ماساژدرمانی درمان میشود، ایجاد گردش خون متعادل در بافت های بدن است. افرادی که مبتلا به مشکلات بافتی و عضلانی شده اند، در روند بهبود مشکلات خود با دریافت ماساژ تخصصی میتوانند رشد چشمگیری داشته باشند.
محیط کار یک فیزیوتراپی چگونه است؟
فرصت های شغلی فیزیوتراپیست ها بسیار زیاد است. آنها این قابلیت را دارند که در بیمارستان ها، خدمات پرستاری در خانه، خدمات توانبخشی، درمان های خصوصی یا با تیمهای ورزشی در بخش های دولتی مشغول بکار شوند حتی میتوانند فیزیوتراپی را به عنوان استاد در دانشگاه ها تدریس کنند.
رایج ترین متدهای درمانی در فیزیوتراپی
در دوره های دستیار فیزیوتراپیست و مزایای مرتبط با هر تکنیک، برخی از متداولترین معالجه شما به شرح زیر میباشد:
> تمرینات محدوده حرکت( ROM):
اگرچه در مراحل ابتدایی به منظور بهبود استخوانهای شکسته یا جراحی، استراحت را برایتان تجویز می کنند، در دوره های طولانی بی حرکتی باعث میشد که روند بهبودی طولانیتر یا خنثی شود. به همین خاطر، فیزیوتراپیست ها برای ترویج حرکت، تشویق تحرک مفصل و تسهیل گردش معمولاً دامنه تمرینات حرکتی را تجویز می کنند. حرکت مفاصل و عضلات آسیب دیده ، مانع از آتروفی ماهیچه ها و مشکلات مربوط به وضع حمل بدن میشود. اغلب پزشکان مراقبت های بهداشتی، از تمرینات ROM بهره می گیرند.
> الکتروتراپی:
وقتی که از جریان های الکتریکی، مغناطیسی، لیزر، اولتراسوند و … استفاده کنید به چنین حالتی الکتروتراپی می گویند که هر کدام خواص مخصوصی دارند. رایج ترین کاربرد جریان های الکتریکی، تحریک پوست یا تحریک عضله و عصب میباشد و گاهی وقت ها برای کاهش درد یا تقویت و فعالسازی عضله استفاده میشود.
> کرایوتراپی و گرما درمانی:
یکی از رایجترین مشکلات افراد دارای مشاغل پشت میزنشین و ورزشکاران حرفه ای، عضلات سفت و سخت می باشد. در صورتیکه بیمار از عضلاتش در هر مکانی شکایت داشته باشد، به همین منظور استفاده از گرما یا سرما در مناطق آسیب دیده مؤثر است. به استفاده از بسته های گرم یا حتی موم پارافین، گرما درمانی گفته میشود.
> منوال تراپی:
به مجموعه ای از تکنیک های دستی که به منظور کاهش درد یا ناتوانی اسکلتی عضلانی استفاده می شود منوال تراپی گفته میشود.
> تمرین درمانی:
تمرین درمانی به بخشی از تمرینات گفته میشود که به هر فردی بطور منحصر به فرد داده می شود و برای کاهش علایم یا بهبود عملکرد از روش کاهش التهاب( در صورت وجود)، حفظ دامنه ی حرکتی وبهبود قدرت و استقامت عضلانی کمک می کند.
> هیدروتراپی:
از خواص مهم هیدروتراپی در رابطه با آب می توان به کاهش وزن بدن در آب و ایجاد مقاومت دربرابر حرکت اشاره کرد. در اثر کاهش وزن بدن در آب، وزن روی مفاصل شما کم میشود و در نتیجه فشار کمتری به آن ها وارد میشود که در بیماری های تخریب مفصلی مثل آرتروز چنین موضوعی را می توان دید. همچنین در اثر ایجاد مقاومت توسط آب، تمرینات کمی با مقاومت انجام میشود.
> سونوگرافی درمانی:
با این که سونوگرافی معمولاً همراه با فیزیوتراپی نیست، ولی پزشکان در سالهای اخیر موفق شده اند برای درمان جراحات در بدن از امواج صوتی استفاده کنند. برای هدف قرار دادن بافت آسیب دیده با پرتوهای نرم روشی ملایم وجود دارد که به آن فرکانس سونوگرافی می گویند. کاربرد این روش درمانی برای بیمارانیست که به آرتروز، تاندونیت و فشار عضلانی مبتلا هستند.
فواید فیزیوتراپی
>> کاهش درد
>> سفتی پس از شکستگی
>> جلوگیری از صدمات و آسیب ها با فیزیوتراپی
>> افزایش تعادل و تحرکت با فیزیوتراپی
>> افزایش بازه حرکتی عضلات
>> عدم وابستگی به داروهای ضد درد
>> جراحت های ورزشی
>> فیزیوتراپی پس از سکته مغزی
>> کنترل دیابت
>> کنترل بیماریهای قلبی
>> کنترل بیماریهای ریوی
>> سلامت زنان
عوارض فیزیوتراپی
از عوارض شایع فیزیوتراپی های غیر استاندارد می توان به افزایش شدت مشکل و بیماری اشاره کرد. به عنوان نمونه اگر فردی به هر دلیلی دچار شکستگی شده باشد و توسط یک فرد غیر متخصص، تکنیک های غیر استاندارد فیزیوتراپی بر روی او اجرا شود، مسلما نه تنها در شخص، نشانه های بهبودی دیده نمی شود؛ بلکه ممکن است شخص از هر نظر به مشکلات شدیدتری دچار شود که حتی نمیتوان آن ها را درمان کرد.
آسیب رسانی به قسمت های حساس بدن از جمله عصب ها و نخاع از دیگر مشکلات ناشی از فیزیوتراپی غیر صحیح می باشد. به عنوان نمونه در فیزیوتراپی یکی از دشوارترین تکنیک ها، به فیزیوتراپی گردن مربوط میشود. درصورت عدم انجام این کار بدرستی ، ممکن است در فرد مشکلات بسیاری جدی تری ایجاد شود و او را به مشکلات عمیق تری دچار کند.
گردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 14
- 4