به طور کلی روماتیسم را می توان توصیفی برای درد اندام های حرکتی قلم داد کردروماتیسم
از روماتیسم به عنوان درد اندام های حرکتی یاد میشود. بیماری روماتیسم به نوعی بیماری اطلاق می شود که شخص را با درد در ناحیه ی استخوان ها و مفاصل و بافت همبند رو به رو می کند. میزان شیوع روماتیسم مفصلی و روماتیسم زانو در زنان، بالاتر است و درواقع زنان نسبت به مردان، سه برابر بیشتر، گرفتار روماتیسم می شوند. معمولاً افرادی با سنین ۳۵ تا ۶۰ سالگی به رماتیسم مفصلی( آرتریت روماتوئید) مبتلا می شوند ولی احتمال ابتلا به روماتیسم بر اساس اکثر تحقیقات در دوره میانسالی بیشتر است.
انواع روماتیسم
بیماری روماتیسم، دارای حدود ۲۰۰ نوع میباشد که شایعترین آن ها عبارتند از:
* روماتیسم مفصلی:
یک بیماری خود ایمنی که در اثر تخریب مفاصل دست و پا بروز می دهد؛ رماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید، نام دارد. سیستم ایمنی در بیماری های خودایمنی به بافت هایش حمله می کند. شخصی که به بیماری روماتیسم مفصلی، مبتلا شده؛ علایمی همچون التهاب، درد و تورم مفاصل بدن را تجربه میکند.
مفاصل در اثر التهاب دچار درد، داغی و تورم میشود و علاوه بر آن حرکتش محدود میشود. در هنگام صبح نیز خشکی مفاصل، امری رایج است. درصورت عدم درمان این بیماری مزمن در دراز مدت ، مشکلاتی همچون التهاب ناشی از رماتیسم مفصلی بروز می دهد که به مفاصل اسیب می رساند و مفصل را تخریب میکند. این بیماری، از هر صد نفر، یک نفر را در طول عمرش درگیر میکند.
* لوپوس سیستمیک:
در بین خانمهای جوان، ابتلا به لوپوس سیستمیک، امری شایع میباشد و اغلب ارگانهای داخلی را درگیر می کند.
* تب روماتیسمی:
تب روماتیسمی، اغلب کودکان و نوجوانان را درگیر می کند و با علایمی همچون گلودرد، ظاهر میشود و شخص باید ماهانه پنی سیلین دریافت کند. این نوع روماتیسم با نام دیگری همچون روماتیسم قلبی شناخته می شود.
* پسوریازیس یا صدف:
بیماران مبتلا به صدف، معمولاً گرفتار پسوریازیس میشوند.
* روماتیسم محوری یا روماتیسم ستون فقرات:
کمر درد، یکی از علایم روماتیسم محوری به شمار میرود و مردان در مقایسه با زنان، بیشتر به این بیماری مبتلا میشوند.
* سندرم انتی فسفو لیپید:
از علایم سندرم انتی فسفو لیپید می توان به سقط های مکرر و لخته های عروقی مختلف اشاره کرد.
* بهجت:
بیماری بهجت با علایمی همچون آفت دهان و آفت تناسلی و درگیری چشم و مغز و ایجاد لخته نمایان می شود.
* نقرس:
افرادی به نقرس دچار می شوند که اسید اوریک بالایی داشته باشند.
علت روماتیسم مفصلی حمله کردن سیستم ایمنی به لایه داخلی غشاء مفصل است* واسکولیت ها:
به مجموعه ای از بیماریها با التهابات عروق مختلف، واسکولیت ها می گویند.
* اسکلرودرمی:
از علائم اسکلرودرمی می توان از سفتی پوست و درگیری کلیه و ریه یاد کرد .
علائم روماتیسم
روماتیسم دارای علائم شایعی نظیر درد مفاصل، از دست دادن قدرت حرکت مفاصل، التهاب، تورم، قرمزی و گرم شدن ناحیه آسیب دیده می باشد.
درصورت تشخیص ابتلای شما به روماتیسم توسط پزشک عمومی باید نزد یک متخصص روماتولوژیست بروید. برای این که وضعیت بیماری شما تشخیص داده شود؛ بهترین متخصص روماتیسم، اقدام به معاینه ی شما می کند و یک برنامه درمانی برای شما تجویز می کند که شامل قرص، ورزش های مرتب، دارو، رژیم غذایی سالم و مدیریت استرس می باشد.
علت روماتیسم مفصلی و درمان آن
وقتی که سیستم ایمنی به لایه داخلی غشاء مفصل یا غشاء سینوویال( لایه غشاهای پیرامون مفصل) حمله میکند؛ روماتیسم مفصلی بروز می دهد. سیستم ایمنی بدنتان وظیفه دارد که از شما دربرابر عفونت ها حفاظت کند. با وجود این، پس از ابتلای فرد به بیماری خودایمنی ، سیستم ایمنی به بافت های سالم بدن حمله می کند به جای این که به عوامل خارجی مثل عفونت حمله کند و در نتیجه مشکلاتی همچون التهاب و اسیب به مفاصل اتفاق می افتد. زمانی که مفصل، مقدار زیادی مایع سنوویال در واکنش به التهاب تولید می کند، تورم رخ می دهد و اثراتی بر سایر بخش های بدن مثل ریه و چشم برجای می گذارد. التهاب حاصله، موجب ضخیم شدن غشاء سینوویال میشود و در نهایت به نابودی غضروف و استخوان درون مفصل، منجر میشود. تاندون ها و رباط های( لیگامان ها) نگهدارنده مفاصل در کنار هم، کشیده و ضعیف میشوند و مفصل با گذشت زمان باعث از دست دادن شکل طبیعی و نظم خود میشود.
عوامل خطر روماتیسم
از عوامل مؤثر در ابتلا به آرتریت روماتوئید میتوان به موارد زیر اشاره نمود :
>> جنسیت:
میزان ابتلای زنان به آرتریت روماتوئید در مقایسه با مردان، بیشتر است.
>> سابقه خانوادگی:
بیماری روماتیسم، یک بیماری ارثی است؛ به این معنی که درصورت ابتلای یکی از اعضای خانواده به آرتریت روماتوئید، خطر ابتلا به آن در سایر افراد خانواده زیاد میشود.
>> سن:
ابتلا به بیماری آرتریت روماتوئید در هر سنینی وجود دارد ولی بيش ترین سن شیوع آن در سنین میان سالی می باشد.
هدف از درمان روماتیسم دستیابی به کمترین میزان فعالیت بیماری و افزایش عملکرد جسمی است >> اضافه وزن:
احتمال ابتلای افراد چاق به آرتریت روماتوئید، بسیار زیاد است.
>> سیگار کشیدن:
سیگار کشیدن، تأثير به سزایی در ابتلا به آرتریت روماتوئید دارد، به خصوص اگر برای ابتلا به این بیماری، استعداد ژنتیکی داشته باشید.همچنین شدت بیماری روماتیسم در افراد سیگاری، بیشتر است.
تشخیص روماتیسم
* آزمایش خون:
برای تشخیص روماتیسم میتوان ازمایش خون و سایر آزمایشات اسیب شناسی را انجام داد تا پزشک شما از این طریق قادر به تائید تشخیص آرتروز یا اختلال خودایمنی، بررسی پاسخ به درمان، نظارت بر فعالیت بیماری و بررسی عوارض جانبی داروها باشد. از طریق ازمایش خون می توان بیش تر اشکال آرتروز را تشخیص داد. مفاصل شما از نظر وجود تورم، قرمزی و گرما در طول معاینه ی فیزیکی توسط پزشک، مورد بررسی قرار می گیرد و علاوه بر آن به بررسی رفلکس ها و قدرت عضلانی نیز می پردازند.
میزان رسوب گلبول های قرمز یا پروتئین واکنش پذیر در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، بالاست؛ به این معنی که یک پروسه ی التهابی در بدنشان دارند. در ازمایش خون نیز به اندازه‌گیری فاکتور روماتوئید و آنتی بادی می پردازند.
* آزمایشات تصویربرداری:
گاهی اوقات پزشک شما برای پیگیری پیشرفت آرتریت روماتوئید در مفاصل، از عکس اشعه ی ایکس استفاده میکند. پزشک برای بررسی شدت این بیماری به سراغ MRI و سونوگرافی می رود.
طول مدت بیماری های روماتیسم چقدر است؟
از بیماری های روماتیسمی مزمن و مادام العمر می توان به آرتروز، آرتروز پسوریازیس و آرتریت روماتوئید اشاره کرد ولی سایر بیماریها درصورت درمان به موقع ، مدت زمان کمتری ادامه می یابند. بمدت یک تا دو هفته می توان حمله نقرس حاد درمان نشده را درمان کرد. چنانچه بیماران با روشهای مناسبی درمان شوند؛ بیماری آن ها کم تر تشدید می شود وگرنه این دوره ها در هر سال، چندین مرتبه رخ می دهند.
یکی از بیماری های پیش رونده و مزمن، آرتریت روماتیسمی نام دارد. در این بیماری، استخوان های مفصلی در دو سال اول، اسیب می بینند. درصورت تشخیص سریعتر این بیماری و درمان آن، نتیجه بلندمدت آن بهتر است.
روش های درمان روماتیسم
روماتیسم را صرفا به منظور اهداف خاصی درمان می کنند که از آن ها می توان به افزایش عملکرد جسمی، دستیابی به کمترین میزان فعالیت بیماری، بهبود کیفیت زندگی و به حداقل رساندن اسیب مفصلی اشاره کرد.
- فیزیوتراپی :
گاهی اوقات پزشک برای درمان بیمار مبتلا به روماتیسم، او را نزد یک فیزیوتراپیست یا کادر درمان می فرستد تا به منظور انعطاف پذیری مفاصل بیمار، تمریناتی را تجویز کند.همچنین ممکن است که فیزیوتراپیست برای انجام کارهای روزمره، روش های جدیدی را پیشنهاد کند. مثلا پیشنهاد کند که بجای برداشتن اجسام با دست، آنها را با ساعد بردارید. اورتوزهای کمکی، تأثير به سزایی در کاهش استرس وارد شده به مفاصل دردناک دارند.
به عنوان مثال، برای کمک به مفاصل انگشت و مچ دست بیمار می توان از یک چاقوی اشپزخانه مجهز به گیره دستی استفاده کرد. برای راحتتر لباس پوشیدن و بستن دکمه ها می توان به سراغ ابزارهای خاصی مانند قلاب ها رفت.
- درمان خانگی درمان روماتیسم:
چنانچه روماتیسم را به روشهای خانگی درمان کنید؛ از این رو درد روماتیسم های مفصلی و ماهیچه ای، کاهش می یابد. از ترکیبات خانگی مؤثر در کاهش درد بیمار می توان به استفاده از موم عسل و سیاه دانه و روغن زیتون و روغن کافوری ضمادی اشاره کرد که بیمار باید محل درد را هر شب، قبل از خواب با این ترکیب آغشته کند و سپس برای تسکین درد خود، آن محل را ببندد. همچنین بیمار مبتلا به روماتیسم می تواند برای درمان خود، عسل را بهمراه سیاه دانه در هرروز مصرف کند و یا ترکیب زنجبیل بهمراه فلفل سیاه و زیره و یک لیوان آب میل کند. همچنین برای تسکین دردهای بیمار مبتلا به روماتیسم می توان از کمپرس های آب سرد و گرم استفاده کرد.
- درمان روماتیسم باطب سوزنی:
برای کاهش تورم و التهاب و میزان درد بیمار روماتیسمی می توان از روش طب سوزنی استفاده کرد؛ به این صورت که سوزن ها را به شکل خاصی در بدن فرو می کنند. عقیده و باور متخصصان طب سوزنی اینست که سیستم ایمنی بدن در اثر طب سوزنی، تقویت می شود و علاوه بر آن طب سوزنی موجب پیشگیری از بیماری های روماتیسمی در بدن میشود.
- درمان روماتیسم با جراحی:
درمان روماتیسم مفصلی علی الخصوص روماتیسم های دست و پا و زانو از طریق جراحی، بسیار مفید است و بیمار را به دو روش درمان می کنند. در روش اول درمان روماتیسم که تحت عنوان فیوژن شناخته میشود با وصل کردن محل اتصال دو استخوان به هم‌دیگر باعث عدم تحرک استخوان می شود اما مجدداً بافت استخوان جدید در طی درمان، شکل می گیرد. تعویض مفصل، دومین روش درمان روماتیسم می باشد؛ به این صورت که با جراحی محل اسیب دیده ، اقدام به تعویض ساختار اسیب دیده با یک مفصل مصنوعی به نام پروتز می کنند. بیمار تا مدتی پس از انجام عمل جراحی باید تحت درمان و فیزیوتراپی قرار گیرد.
مهمترین نوع بیماری های روماتیسمی شامل مفصلی، عضلانی، قلبی و پوستی می باشد. علائم هر کدام از این بیماریها باتوجه به نوعش متفاوت است اما در اکثر انواع آن یکسری علائم، مشترک است که از آن ها می توان به تب، تورم، خشکی و درد عضلات و مفاصل اشاره کرد. انواع روشهای تسکین درد و یا بهبود موقتی روماتیسم شامل درمان خانگی، طب سوزنی، فیزیوتراپی میباشد ولی بیمار برای درمان قطعی خود باید نزد پزشک متخصص برود تا پزشکش آزمایشات مربوطه را انجام دهد و برحسب آن نسبت به نوع درمان اقدام کند. داروهای ضد روماتیسمی و عمل جراحی از روشهایی محسوب میشود که توسط پزشکان متخصص استخوان و ارتوپد برای درمان روماتیسم، تجویز می شود.
روماتیسم مفصلی و به خصوص روماتیسم زانو در زنان درصد شیوع بالاتری داردگردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 15
- 2
