شاخصه‌ی اصلی خارش در بیماری گال، بی‌وقفه بودن آن پس از چندین هفته استبیماری گال
بیماری گال یا جرب (Scabies Disease) یک بیماری پوستی واگیر دار همراه با خارش شدید است، که این خارش، جوش های ریز قرمز رنگی را در پوست ایجاد می کند. این بیماری از هجوم یک انگل به نام انگل گال به بدن ایجاد می شود. انگل مولد بیماری گال، پس از وارد شدن به بدن شخص، در پوست زندگی می کند و زیر پوست برای خود سوراخ ها و کانال های زیرزمینی را ایجاد می کند. این انگل، حشره بسیار کوچکی است که Sarcoptes scabiei نام دارد. انگل گال بسیار کوچک، کرم رنگ و دارای چهار جفت پا است.
گال ماده از گال نر بزرگتر است. گال ماده بعد از نفوذ کردن به لایه های پایین تر پوست و ایجاد کانال، تخم می گذارد. این کرم در طول زندگی خویش حدود ۴۰ تا ۵۰ تخم می گذارد. تخم ها پس از ۳ تا ۴ روز لارو شده و طی ۱۰ تا ۱۵ روز گال بالغ را ایجاد می کنند. از بین این ۴۰ تا ۵۰ تخم، کم تر از ۱۰ تخم به گال بالغ تبدیل خواهند شد. اکثر علائم بیماری گال به علت پاسخ ایمنی بدن ما به این کرم، بزاق کرم، تخم و مدفوع کرم گال است. متوسط تعداد انگل گال در یک شخص مبتلا به این بیماری ۱۲ تا است. در حالیکه در مناطق محروم کودکان مبتلا بالغ بر صد کرم دارند. حتی افرادی که خود را بسیار تمیز نگه می دارند امکان دارد به جرب مبتلا شوند. آلودگی گال بسیار رایج و در سرتاسر دنیا رخ می دهد. برآورد شده است که در سراسر جهان، در حدود ۳۰۰ میلیون مورد وجود داشته باشد.
جرب ممکن است در هر سن و سال و هر نوع نژادی از انسانها رخ بدهدویژگی گال انسانی
گال انسانی، سفید رنگ، پولکی، مدور یا بیضوی است. بیماری گال با جنگ، قحطی و ازدحام بیش از حد جمعیت رابطه دارد و اپیدمی ها در یک منطقه مثل اردوگاه، بازداشتگاه و اسایشگاه که اشخاص در تماس مداوم و نزدیک با هم هستند و معمولاً در سطح بهداشتی پایین زندگی می کنند، رخ می دهد.
گال در نقاطی از بدن که چین خورده و مرطوب است، مثل پشت و کف دست، لای انگشتان دست و مچ دست، زیربغل، پا، کشاله ران، آلت تناسلی مردان، نوک و زیر سینه زنان جا خوش می کند. خارش شبانه معمولاً شدید است. با دوش آب گرم، تحریک، فعال و خارش شدیدتر می شود و ضایعات پوستی قرمز رنگ و برجسته، تورم موضعی، بثورات جلدی و تونل های زیرپوستی و دانه هایی به صورت مروارید روی پوست پدید می آید.
پیشگیری از بیماری گال
برای جلوگیری از دوباره آلوده شدن و همچنين جلوگیری از گسترش انگل گال به سایر اشخاص، باید این مراحل را در نظر گرفت:
>> برترین راه برای جلوگیری از سندروم آلفا گال، پرهیز از مناطقی است که حشرات در آنها زندگی می کنند، به ویژه در مناطق پر درخت و پر علف با علف های بلند.
>> سگ ها، گربه ها و انسانها میتوانند هر کدام توسط گونه های خاصی از انگل گال در گیر شوند. هر گونه از انگل نوعی خاصی از میزبان را ترجیح می دهد و به مدت زیاد در خارج از میزبان خاص خود زنده نمی ماند. بنابراین انسان ها یک واکنش موقتی پوستی در نتیجه تماس با انگل گال سگ ها و گربه ها دارند و به انگل این حیوانات مبتلا نمی شوند.
>> زمانی که در مناطق پوشیده از درخت یا پوشیده از علوفه هستید، کفش بپوشید، شلوار بلند را در جوراب هایتان فرو کنید، یک پیراهن آستین بلند، یک کلاه و دستکش بپوشید. سعی کنید برای پیشگیری از جرب، از مسیرهایی استفاده کنید که از راه رفتن بین بوته ها و علف های بلند پرهیز شود و سگ تان را با قلاده نگه دارید.
زمانیکه فرد به نوع شدید گال مبتلا شود، خشکی و سخت شدن پوست را تجربه میکند>> تمامی لباس ها و مخصوصا لباسهای زیر، حوله ها و لوازم خواب که استفاده شده است باید پیش از درمان بیماری گال با استفاده از آب گرم و صابون شسته شود و با حرارت زیاد خشک گردد.
>> از اسپری های دافع حشرات با ۲۰ درصد و یا غلظت بالاتر به پوست خود استفاده کنید. والدین باید از فرزندانشان بخواهند برای جلوگیری از گال، دست هایشان را به چشم ها و دهانشان نزنند. به یاد داشته باشید که بازدارنده های شیمیایی میتواند سمی باشند، بدین ترتیب به دقت دستورها را دنبال کنید.
>> اقلام غیر قابل شست و شو را در یک کیسه نایلون سربسته قرار داده و درجایی دور از دسترس برای ۲ هفته نگه دارید. انگل گال اگر به آن ها غذایی نرسد، از بین می رود.
>> از تماس نزدیک با بیماران مبتلا به جرب پرهیز کنید تماس به مدت ۱۵ دقیقه با شخص آلوده یا وسایل آلوده شانس ابتلا را بسیار زیاد می کند.
چطور بیماری پوستی گال گسترش می یابد؟
رابطه جنسی رایج ترین شکل انتقال بیماری گال در بین جوانانی که از نظر جنسی فعال هستند، میباشد گسترش گال از روش تماس نزدیک با شخصی که بیماری گال دارد و همچنین میتواند به وسیله حوله مشترک و دیگر وسایل شخصی پخش شود. عامل گال اکثراً میتواند روی چند عضو خانواده در یک زمان تأثير گذارد و حتی میتوانید آنرا به شخص دیگر منتقل کنید پیش از این که شما علایمی داشته باشید. در سالمندان، جرب اغلب در پشت رخ می دهد و در نوزادان و کودکان کوچک، دانه ها معمولاً در کف دستها و پاها قرار دارد.
نشانه ها و علایم بیماری گال
- خارش پوست، یکی از بارزترین علائم گال:
خارش پوست، یکی از بارزترین علائم ابتلا به بیماری گال است. گال با درد همراه نیست، ولی خارش ناشی از آن امکان دارد طی چند هفته شدیدتر و شدت آن در شب ها بیشتر شود. خارش پوست میتواند سبب بروز زخم و جراحت پوستی شود. خارش میتواند آن قدر شدید باشد که شخص را در تمام شب بیدار نگه دارد.
در صورت آلوده شدن فرد توسط انگل ساکروپس اسکابی فرد دچار جرب یا گال خواهد شد- جوش ها، دانه ها و راش های پوستی، یکی از نشانه های جرب:
بسیاری از بیماران، راش های پوستی را نشان می دهند. این جوشها معمولاً خط ها و راه هایی را روی پوست شخص ایجاد می کند. این خطوط امکان دارد به شکل کهیر، گزیدگی های کوچک، گره های زیر پوستی و سفت و یا کورک باشند. بعضی از افراد مبتلا به بیماری گال فلسی شدن پوست و پوسته شدن و وضعیتی شبیه بیماری اگزما را دارند.
- سخت شدن پوست، یکی دیگر از علائم بیماری گال:
زمانی که شخص به نوع شدید بیماری گال مبتلا باشد، خشکی و سخت شدن پوست عارضه قطعی خواهد بود. این مدل بیماری گال را گال نروژی نیز می گویند. در این بیماری، پوست فرد، محل زندگی ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ کرم و تخم کرم می شود. حرکت اکثر این کرم ها در پوست و حفر کانال های زیر پوستی توسط آن ها شدت خارش را بیشتر و بیشتر خواهد کرد. خارش شدید قطعاً منجر به خاراندن مداوم خواهد شد. با این خاراندن شدید، عفونت راحت تر در پوست شخص توسعه پیدا می کند. خارش مداوم همچنین میتواند به سپسیس (عفونت خون) منجر شود.
- زخم و جراحت ها:
خارش پوست و خاراندن شدید آن که از نشانه های بیماری گال است، میتواند به زخم و جراحت پوست منجر شود که عفونت، عارضه رایج این زخم های پوستی است.
آیا گال میتواند از یک حیوان خانگی منتقل شود؟
سگ و گربه هم دچار بیماری گال می شوند از آنها به عنوان مرض جرب یاد میشود. با این حال، گال سگ و گربه ناشی از همان نوع کنه ای که باعث بروز گال در انسان میشود نمی باشد. امکان دارد از دست زدن به یک حیوان خانگی آلوده، کنه را دریافت کنید، ولی این کنه ها نمی توانند در پوست انسان تولید مثل کنند. این به این معنی است که آن ها معمولا بدون ایجاد علائم جدی می میرند.
گال در مهد کودک ها
گال، گاهی وقت ها در مهد کودک ها شیوع می یابد. بچه ها بازی هایی را دوست دارند که به روش تماس پوست به پوست انجام میشوند. همچنین امکان دارد تشک و پتوی خود را مشترک استفاده کنند. درصورتی که جرب در کودکی دیده شود که در مهد کودک بوده است، اطلاع به کارکنان مهد حائز اهمیت است. احیانا همکلاسی ها و مراقبان نیز باید درمان شوند، حتی اگر علائم بیماری گال هنوز بروز نکرده باشند.
علت بروز گال یا جرب ابتلای فرد به نوعی انگل استعوارض گال
خارش شدید بیماری گال، مقاومت در برابر خراش را سخت می سازد. خارش شدید می تواند زخم های باز ایجاد کند که مستعد ابتلا به عفونت هستند. عفونت های پوستی باکتریایی مانند زخم زرد، رایج ترین عارضه این کنه ها می باشند. علایم جرب عبارتند از تاول هایی با رنگ عسلی که چرک از آن ها تراوش میکند. این نوع عفونت معمولاً با آنتی بیوتیک درمان می شود.
تشخیص بیماری گال
به علت شباهتی که گال با سایر بیماریها دارد، تشخیص آن قدری سخت است. طبیبان به منظور تشخیص این بیماری پوست شخص را با لایه ای از روغن های معدنی می پوشانند و بعد از برداشتن لایه نازک از پوست، آنرا از نظر وجود انگل ها، تخم انگل ها و دیگر ذرات ریز بیماری زا بررسی می کنند. در اکثر موارد برای تشخیص بیماری جرب از روش نمونه برداری پوست استفاده می شود؛ در اینصورت نمونه ای از پوست به آزمایشگاه منتقل شده و با استفاده از میکروسکوپ، تشخیص قطعی انجام خواهد شد.
روش درمان گال
گال مسری است و چنانچه فوری معالجه نشود به سایر اعضای فامیل یا کلاس منتقل می کند. بچه های کم تر از ۱۵ سال حساس و معمولاً نخستین کسانی هستند که در منزل علائم بیماری گال در آنها ظاهر می شود بدین ترتیب تمام اعضای خانواده و افرادی که در تماس نزدیک با شخص مبتلا هستند باید هم زمان درمان شوند. جداسازی شخص بیمار از اشخاص دیگر تا زمان بهبود کامل، جوشاندن لباس بیماران به مدت ۵ – ۴ دقیقه در آب جوش و خشک کردن در آفتاب، اتو کردن درزهای لباس و استفاده از روش سمپاشی برای ضدعفونی محیط های آلوده و لباسهای افراد آلوده با استفاده از سم ها مورد تائید وزارت بهداشت، توصیه می شود.
برای از بین بردن بیماری گال باید از داروهای ضد انگل استفاده کردانواع داروها برای درمان گال
داروهای گال توصیه شده توسط پزشک عباترست از:
۱- کرم پرمترین ۵ درصد:
کرم پرمترین ۵٪، ۱۲–۸ ساعت روی بدن باقی بماند و یک هفته بعد یعنی روز هشتم درمان بیماری گال دوباره تکرار شود. این دارو در شیرخواران کم تر از دو ماه توصیه نمی شود و در این محدوده سنی توسط FDA تائید نشده است هر چند گزارش هایی از کاربرد موفقیت آمیز آن در این طیف سنی وجود دارد. این دارو در زنان باردار ممنوع نیست ولی مدت ماندن آن در روی پوست زن باردار بجای ۱۲–۸ ساعت تنها ۲ ساعت است.
۲- پماد سولفور ۱۰ درصد:
سولفور وازلین هم یکی از قدیمی ترین داروها برای درمان جرب است که در قالب پماد و کرم مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو هم به تائید سازمان غذا و داوری آمریکا نرسیده است. ضمنا از این دارو تنها زمانی باید استفاده بشود که دیگر داروها مانند ایورمکتین، پرمترین و لیندان برای بیمار قابل تحمل و پذیرش نباشند. مصرف سولفور وازلین برای زنان حامله و نوزادان منعی ندارد.
۳- لوسیون لیندان یک درصد:
لوسیون لیندان ۱٪ یا گاما بنزن هگزاکلراید داروی قدیمی تری برای درمان گال است که به علت عوارض مغزی و عصبی به ویژه در سن زیر ۲ سال و در طی بارداری و شیر دهی و هچنین به علت بروز مقاومت به آن، اکنون داروی خط اول نیست و در برخی مناطق کاربرد آن ممنوع شده است. کرم لیندان برای درمان بیماری جرب مفید است. مصرف ۳۰ گرم از لوسیون ۱ درصد آن برای اعضای گردن به پایین به مدت ۸ ساعت موثر واقع می شود.
مصرف این کرم روی پوست میتواند همراه با تشنج باشد. درنتیجه چنانچه پوست مرطوب یا حساس باشد (به عنوان مثال شخص بیماری پوستی داشته باشد یا پوستش خیس و همراه با جوش باشد) نباید از این کرم استفاده بشود. زنانی که در زمان بارداری یا شیردهی هستند، افراد مسن، اشخاص دچار زخم های پوستی، خردسالان زیر ۲ سال و افرادی که وزن شان کم تر از ۱۱۰ پوند (هر پوند معادل ۴۵۳ گرم) است، نباید از این کرم استفاده کنند. این کرم نوعی درمان درجه یک نیست و تنها در صورتی تجویز می شود که دیگر روش های درمان مؤثر واقع نشده باشند. موارد متعددی از بیماران مبتلا به گال نسبت به کرم لیندان، از خود مقاومت نشان می دهند. پماد کروتامیتون را باید بیشتر، یک داروی کمکی دانست تا درمانی. این دارو در برخی منابع برای کودکان توصیه شده ولی بنا به گفته های CDC اداره FDA آنرا برای مصرف در کودکان تائید نکرده است.
۴- ایوِرمِکتین:
ایوِرمِکتین که با نام تجاری استرومکتول شناخته می شود، برای درمان انگل گال مفید است. هر چند که این دارو به تائید سازمان غذا و دارو نرسیده است، ولی برای درمان انگل موثر واقع می شود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای آمریکا، مصرف ۲۰۰ میکروگرم از این دارو را به ازای هر کیلو از وزن بدن توصیه می کند. این میزان دوز مصرفی باید تا ۲ هفته بعد هم تکرار بشود. مصرف داروهای خوراکی معمولاً آسان تر از کرم و پماد است، ولی مصرف ایورمکتین به شکل خوراکی اغلب خطر مسمویت های جانبی دارد. طی اینکه عارضه های جانبی آن از پرمترین بیشتر است و برتری خاصی هم نسبت به آن ندارد. ایورمکتین خوراکی، تنها زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که دیگر درمانهای موضعی مفید نبوده اند یا مریض قادر به پذیرش آن ها نبوده است.
یکی از روش‌های درمانی جرب استفاده از کرم پرمترین استچقدر طول میکشد تا بیماری گال از بین برود؟
داروهای گال میتوانند کنه و تخم های آن ها را سریع بکشند و بیماران مبتلا به جرب غالبا می توانند ۲۴ ساعت پس از شروع درمان به مدرسه یا محل کار خود بازگردند. با این حال، خارش امکان دارد به بازه زمانی چند هفته باقی بماند. این خارش نتیجه یک واکنش حساسیتی در حال انجام در پوست است. در صورتیکه خارش بیش از چهار هفته ادامه یافت و یا بثورات پوستی جدید ظاهر شدند، به پزشک خود مراجعه کنید. امکان دارد لازم باشد مجددا برای بیماری گال دارو مصرف کنید.
گردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 13
- 5
