خوب و بدهای استرس

استرس، یک کلمه سرشار از بار منفی به همراه احساسات نا خوشایند، اینطور نیست؟ همیشه استرس وجود دارد، البته بد هم نیست. بدون آن، نمی‌توانیم انگیزه خود را حفظ کنیم و با ارده کاری پیش برویم. سطح مشخصی از استرس به ما کمک می‌کند تا با محیط اطراف سازگار شده و به درستی حرکت کنیم. استرس‌های مزمن می‌توانند کمی نگرنی ایجاد کنند و به شیوه‌های مختلف بر کیفیت زندگی تاثیر بگذارند.

به گزارش دکتر اکس، چگونه می‌توانید تشخیص دهید استرس شما از نوع خوب است و یا مزمن؟ بیایید نگاهی بیندازیم که چگونه استرس مزمن می‌تواند کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد و چرا به طور طبیعی می‌خواهیم که در زندگیمان میزان کمی از استرس وجود داشته باشد.

استرس

استرس خوب چیست؟ در حالی که استرس تا به حال به عنوان یک امر مفید تلقی نشده است، اما هر یک از ما می‌دانیم به دلیل واکنش به این مسئله در موقعیت کنونی قرار گرفته ایم. اجدادمان نیز با واکنش‌هایی نظیر مبارزه، فرار و تهدید زندگی کردند و زنده ماندند. حال اینکه این امر مربوط به غذا یا تهدیدات فیزیکی بوده یا نه مسئله‌ای است که مرکز برجسته علمی فرانکلین آن را مشخص کرده است.

با تولید آدرنالین و کورتیزول در بدن، فشار خون، تنفس و ضربان قلب افزایش می‌یابد. مکانیسم اصلی کورتیزول این است که باعث افزایش قند خون یا گلیسمی می‌گردد. آدرنالین نیز باعث افزایش ضربان قلب، انقباض عروق و انبساط راه‌های هوایی شده و در بروز واکنش جنگ و گریز سیستم عصبی سمپاتیک اثر می‌گذارد. این هورمون معمولا در مواقعی که فرد هیجان بالا را تجربه می‌کند در بدن ترشح می‌شوند. جریان خون که در بدن کاهش می‌یابد در نهایت آستانه تحمل درد نیز بالا می‌رود.

در طول یک بحران واقعی، واکنش‌های شما در پایان کار سبب معکوس شدن برخی فر آیند‌ها خواهد شد. شما می‌توانید مسئله را حل و فصل کنید یا از آن بگریزید، و سپس به راحتی در کنار عزیزانتان به استراحت بپردازید. یا می‌توانید از طریق قدم زدن سطح آدرنالین و هورمون‌های خود را تنظیم کنید.

با این حال، زندگی‌های امروزه اغلب فرصتی برای پاسخگویی کامل به استرس‌ها باقی نمی‌گذارند. در عوض، هنگامی که در وضعیت ثابتی قرار داشته باشیم آن را کنترل می‌کنیم. بسیاری از ما نمی‌توانیم از نظر فیزیکی استرس را از بین ببریم، اما با اختصاص دادن زمان کافی برای حل آن، مشکل واقعی را بر طرف می‌کنیم.

استرس مزمن سبب بروز چه مشکلاتی می‌شود؟

۱ – بر آشفتن ذهن

ممکن است فکر کنید برای انجام کاری، ضروری است که در تمام مدت زیر فشار باشید. با توجه به مقالات مرکز پزشکی دانشگاه مریلند (UMMC)، استرس‌های مزمن تاثیر مستقیمی بر توانایی و عملکرد دارند و می‌توانند بیشتر شما را در دردسر بیندازند.

استرس مزمن اثرات ویران کننده‌ای بر حافظه و یادگیری دارد. در حقیقت سلول‌های مغز را نابود می‌کند. UMMC گزارش می‌کند که افراد مبتلا به اختلالات استرس معمولا ۸ درصد انقباض هیپوکامپ را تجربه می‌کنند که به شدت مرکز اصلی حافظه و توانایی یادگیری را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

موسسه فرانکلین توضیح می‌دهد که کورتیزول یا هورمون استرس در طی پاسخ به گلوکز، سوخت کمتری را برای مغز فراهم می‌کند. بنا بر این در محیط‌های پر استرس، واکنش بدن به استرس آنقدر زیاد فعال می‌گردد که غالبا فرصت لازم برای بازگشت به حالت طبیعی و عادی به دست نمی‌آید و بدین خاطر در عملکرد شناختی، اختلالاتی مشاهده می‌شود.

همه چیز بستگی به قدرت یادگیری دارد. استرس می‌تواند بر توانایی دسترسی به حافظه تاثیر بگذارد و مانع به یاد آوردن برخی مسائل شود.

۲ –  خطر ابتلا به بیماری قلبی و عروقی و سکته مغزی افزایش می‌یابد

بین استرس مزمن و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی ارتبط تنگاتنگی وجود دارد. محققان UMMC گزارش می‌دهند استرس‌های مزمن، یکی از فاکتور‌های اصلی در بدتر شدن شرایط به شمار می‌روند.

در حقیقت، استرس ضربان قلب و نیرو را افزایش می‌دهد، عروق خونی را تنگ می‌کند و بر ریتم ضربان قلب تاثیر می‌گذارد. طبق اطلاعات منتشر شده از UMMC، این مسئله سبب غلیظ شدن خون می‌شود که در برابر آسیب‌های نظیر از دست دادن خون محافظت می‌کند.

استرس فشار خون را افزایش می‌دهد و نوع مزمن آن باعث آسیب‌هایی به رگ‌های خونی می‌شود و حتی التهاباتی را ایجاد می‌کند.

افزایش فشار خون نیز یکی از عوامل خطرناک در بروز سکته مغزی می‌باشد، موسسه فرانکلین گزارش می‌دهد که استرس می‌تواند تصلب شرایین یا سختی سرخرگ‌ها را بالا ببرد، این موضوع یکی دیگر از عوامل سکته محسوب می‌شود.

۳ – تضعیف سیستم ایمنی بدن 

اگر فکر می‌کنید مبارزه با عفونت برای بدن شما یک خطر جدی به شمار می‌رود باید بدانید که استرس‌های مزمن می‌توانند خطرناک‌تر باشند، زیرا باعث کاهش عملکرد سیستم ایمنی می‌شوند و مبارزه را بسیار دشوار‌تر می‌کنند. به گزارش UMMC، به نظر می‌رسد استرس مزمن بیماری عفونی مانند آنفلوآنزا و سرما خوردگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به معنایی دوره بیماری را طولانی می‌کند.

استرس همچنین می‌تواند سبب بروز التهاباتی در بدن شود. سیستم ایمنی نیز ممکن است واکنش متفاوتی در برابر اختلالات نشان دهد و از ترکیبات ایمنی شناخته شده با عنوان سیتوکین‌ها در برابر التهابات پاسخ‌های را صادر کنند. این ترکیبات می‌توانند در مبارزه با عوامل ناخوشایند بدن، سبب آسیب رساندن به سلول‌های سالم شوند.

التهابات با بسیاری از بیماری‌ها و اختلالات ارتباط دارند، از بیماری آسم و دیابت گرفته تا سرطان و بیماری‌های قلبی و عروقی.

۴ – تسریع روند پیری 

همانطور که گفتیم، استرس بسیاری از فرآیند‌های فیزیولوژی بدن را مختل می‌کند. فقدان جریان خون در پوست را در نظر بگیرید. قطعا در روند پیری بسیار تاثیر گذار خواهد بود. بدتر از همه، استرس مزمن می‌تواند در روند پیری مغز موثر باشد. با بالا رفتن سن تعدای از سلول‌های مغز از بین می‌روند. دارو‌های شیمیایی، زندگی روزمره، رژیم نامناسب، فقدان فعالیت‌های ورزشی و از دست دادن روابط اجتماعی همگی به این امر کمک می‌کنند. در نهایت، استرس می‌تواند اجازه دهد تا مواد سمی بیشتری از خون عبور کنند و در عملکرد حافظه و یادگیری اختلال ایجاد کنند.

زمانی که سلول‌های مغزی تحلیل می‌روند و دچار آسیب می‌شوند، اختلالات بسیاری در حالات رفتاری فرد به وجود می‌آید که مهمترین اختلال در حافظه و شناخت رخ می‌دهد. عواملی مانند بیماری‌های نظیر فشار خون کنترل نشده، دیابت، چربی خون، بیماری‌های تغذیه، استعمال دخانیات و مصرف الکل ابتلا به پیری مغزی را تسریع می‌کند، البته استرس مزمن در این مسئله نیز بی تاثیر نیست.

APA گزارش می‌دهد، برخی مطالعات مربوط به تعیین سن فیزیولوژی با استرس در ارتباط هستند. به طور نمونه، زنان در طی چندین سال مراقبت از کودکان و افراد نا توان، از لحاظ فیزیولوژی ۱۰ سال بیشتر از سن معمول خود به نظر می‌رسیدند. به دلیل استرس مزمن توانایی آن‌ها در بازسازی سلول‌های خونی تحت تاثیر قرار گرفته بود و همچنین خطر ابتلا به پوکی استخوان، بیماری‌های قلبی و عروقی و آرتروز به شدت افزایش یافته بود.

۵ –  افزایش وزن و اختلالات گوارشی

استرس مزمن می‌تواند باعث بروز بسیاری از اختلالات گوارشی شود. گرفتگی، یبوست و اسهال علائم استرس هستند. بنابر این ریفلاکس معده و سندروم روده تحریک پذیر می‌توانند ناشی از این مسئله باشند. استرس حتی می‌تواند زخم‌ها و بیماری‌های التهابی روده را بدتر کنند.

کورتیزول به تجمع چربی در اطراف شکم کمک می‌کند و همچنین گرایش به مصرف چربی‌ها و نمک و شکر را افزایش می‌دهد. مصرف کربو هیدرات‌های ناسالم ممکن است آرامش بخش باشد، زیرا این اختلالات رفتاری و هورمونی ناشی از پاسخ به استرس‌ها می‌باشد، متاسفانه این رفتار می‌تواند پس از مدتی عادی شده و در نهایت منجر به بروز مشکلاتی مانند دیابت و بیماری‌های قلبی شود.

۶ – تاثیر بر روحیه و روابط افراد 

استرس پایدار می‌تواند الگو‌های خواب را تحت تاثیر قرار دهد و باعث کج خلقی، قدرت تمرکز پایین و واکنش‌های تند در شما شود. ممکن است در زمان‌هایی که مضطرب هستید قادر به فعالیت یا استراحت نباشید. افسردگی نیز یک واکنش مشترک بین استرس مزمن است. همه این‌ها می‌تواند کیفیت زندگی شما را کاهش دهد و روابطتان را با دیگران تحت تاثیر قرار دهد.

استرس مزمن با احساس ضعف و عدم کنترل توانایی‌ها همراه است. به گفته UMMC، افراد کمالگرا احتمالا ازاختلال در سطح سروتونین ناشی ازمسئله استرس رنج می‌برند، این ماده نزد افکار عمومی به عنوان جاری کننده، احساس خوب شناخته شده است.

۷ – افزایش درد 

ارتباطی بین شدت درد و استرس مزمن از جمله سر درد، درد مفاصل و درد عضلانی وجود دارد. به نظر می‌رسد استرس در میزان درد‌های آرتروز و درد پشت کمر موثر است، در حقیقت استرس باعث افزایش تنش و سر درد می‌شود که می‌تواند با درد‌هایی در ناحیه پشت کمر همراه باشد.

۸ – تاثیر بر روابط جنسی و میزان باروری

استرس مزمن باعث کاهش میل جنسی در زنان می‌شود و می‌تواند به اختلال نعوظ در مردان کمک کند. استرس با شدت سندروم پیش از قاعدگی ارتباط دارد و ممکن است بر باروری زنان تاثیر بگذارد. استرس در دوران بارداری با میزان بالایی از زایمان زودرس و سقط جنین مرتبط است. UMMC بیان می‌کند، استرس ممکن است برای جنین خطراتی را برای بعد از تولد به وجود بیاورد. تغییرات خلق و خوی مبتنی بر هورمون‌ها به همراه یائسگی می‌تواند ناشی از استرس مزمن باشد.

۹ – تاثیر بر روی پوست، مو و دندان‌ها 

عدم تعادل هورمون‌ها ناشی از استرس بر سلامت پوست، مو و دندان‌ها تاثیر منفی می‌گذارد. اگزما یک واکنش رایج است که حاصل از استرس می‌باشد. آکنه، کهیر و پسوریازیس با این مسئله مرتبط هستند. ریزش مو و بیماری‌های لثه نیز از این قضیه مستثنی نیستند.

۱۰ – اعتیاد 

خیلی از افراد برای فرار از احساسات منفی و استرس مزمن، به دارو‌های تسکین دهنده موقت و یا فعالیت‌های که برای مدتی کوتاه سطح دوپامین و سروتونین را افزایش می‌دهند، روی می‌آورند. مصرف الکل، تنباکو و مواد مخدر روش‌های رایج برای درمان استرس هستند. اعتیاد به غذا، قمار، بازی‌های ویدوئویی از عاداتی به شمار می‌روند که ممکن است به دلیل استرس مزمن در فرد ایجاد شده باشند. تمامی این رفتار‌ها در نهایت به بدتر شدن مشکلات و تحت تاثیر قرار دادن سلامت روحی و جسمی می‌شوند.

نتیجه گیری

استرس طبیعی است و برخی از انواع استرس خوب است.

شما می‌توانید نحوه مدیریت استرس را یاد بگیرید.

استرس مزمن می‌تواند بر هر سیستم فیزیکی و روانی تاثیر بگذارد.