نماز نفل چیست و چگونه خوانده میشود؟

نماز نفل، به نماز‌های مستحبی گفته می‌شود که اقامه آن‌ها واجب نیست

نماز نفل

یکی از نمازهای مستحبی که توصیه شده تا آن را در زمان های مشخص بخوانید نماز نفل نام دارد. این نکته را در نظر داشته باشید که اگر شخصی، نماز نفل را در زمان خاصش به جا نیاورد و آن نماز قضا شود؛ الزامی به خواندن نماز قضای آن نیست. این نماز ها توسط علمای دینی اهل سنت بر طبق سیره زندگی رسول اکرم( ص) سفارش شده است و نمازهای بسیاری برای خواندن معرفی کرده اند که از معروفترین آن ها می توان به نماز های اوابین، تحیه المسجد، تحیه الوضو و صلاه التسبیح اشاره کرد.

نماز نفل اهل سنت

پیامبر گرامی اسلام( ص) علاوه بر اقامه نمازهای امر شده در قرآن کریم، نماز های دیگری را نیز اقامه می کردند. دسته ای از این نمازها توسط حضرت محمد به صورت مرتب و بدون ترک و دسته ای دیگر به صورت گاه گاه اقامه میشد.

چنین نمازهایی با این هدف اقامه میشدند که بیشتر به خداوند متعال، نزدیک شوید. به این نمازها،" نماز های موکد" و" نماز های غیر موکد" می گویند.

تفاوت نماز های غیر موکد با نمازهای موکد

نام دیگر نماز های موکد، نماز های سنت است که مجموعا ده یا دوازده رکعت می باشد. حضرت محمد ، این نماز ها را مانند نماز های واجب روزانه ادا می کردند و همیشه به خواندن آن ها مقید بود. مسلمانان اهل سنت باید حتماً این نماز ها را اقامه کنند. نماز های غیر موکد که به آن ها نماز های مستحب یا نوافل میگویند، نمازهایی هستند که حضرت محمد ( ص) به صورت گاه به گاه، آنها را می خواندند. اقامه این نمازها براساس این مسأله، بر مسلمانان واجب نیست و قضا ندارد.

زمان خواندن نماز نفل

البته زمان خاصی برای خواندن نمازهای نفل تعيين نشده است و هر زمان میتوانید این نمازها را بخوانید ولی در نظر داشته باشید که در سه زمان نباید این نماز را خواند؛ به این دلیل که علاوه بر ثواب نداشتنش مکروه است، یکی از این زمانها لحظه طلوع خورشید میباشد ، دیگری زمانیست که خورشید در میانه آسمان قرار میگیرد یعنی پیش از نماز ظهر میباشد و سومین زمان مذکور، زمانیست که خورشید در حال غروب کردن است.

انواع نماز نفل و نحوه خواندن آن ها

انواع گوناگونی از نماز های نفل وجود دارند که در ادامه با آن ها اشنا میشوید:

- نماز نفل پیش از نماز عصر:

نماز نفل پیش از نماز عصر به یک نماز ۴ رکعتی گفته میشود که یک سلام دارد و آن را پیش از نماز عصر می خوانند.

نماز نفل، ثواب و فضیلت بسیاری دارد

- نماز نفل پس از نماز مغرب:

نماز نفل پس از نماز مغرب، نمازی ۶ رکعتیست که مثل نمازهای واجب یومیه، بعد از نماز مغرب خوانده میشود.

- نماز نفل پیش از نماز خفتن:

زمان خواندن نماز ۴ رکعتی نفل پیش از نماز خفتن، قبل از به جا آوردن نماز عشا می باشد.

- نماز نفل پس از نماز خفتن:

نماز نفل پس از نماز خفتن به یک نماز ۴ رکعتی اطلاق میشود که بعد از نماز عشا باید آن را به جا آورد.

- نماز تحیه المسجد:

به یک نماز دو رکعتی که بعد از ورود به مسجد می خوانند؛ نماز تحیه المسجد می گویند.

- نماز تحیه الوضو:

نماز تحیه الوضو که پس از انجام وضو به جا آورده می شود یک نماز دو رکعتی از سنت های پیامبر اسلام ( ص) میباشد که از فضیلت بسیاری دارد.

- نماز اشراق:

وقتی که نماز بامداد را به جا آوردید، مشغول ذکر و عبادت شوید و از جایتان تا طلوع خورشید برنخیزید. در زمان نمایان شدن مقداری از قرص آفتاب در آسمان، دو یا چهار رکعت نماز نفل بخوانید که به آن اشراق می گویند. همچنین می توانید پس از اقامه این چهار رکعت، مقداری صبر کنید و دو یا چهار رکعت دیگر نیز به جا آورید که به آن چاشت می گویند. از سنت های گرانقدر پیامبر گرامی اسلام می توان به این نمازها اشاره کرد.

- نماز اوابین:

خواندن حداقل شش رکعت و حداکثر بیست رکعت نماز بعد از اقامه نماز مغرب و سنت آن، سفارش شده است. به چنین نمازی، اوابین گفته میشود.

- نماز تهجد:

بهتر است که نماز تهجد را در نیمه شب به صورت یک نماز حداقل چهار رکعنی و حداکثر دوازده رکعتی به جا آورید. همچنین براساس برخی از روایات، اگر نمیتوانید در نیمه شب، بیدار شوید؛ مجوز خواندن این نماز ها پس از اقامه نماز خفتن( عشا) را دارید.

صلواه التسبیح

نحوه اقامه نماز صلواه التسبیح که چهار رکعتی است به شرح زیر میباشد :

در ابتدا نیت نماز را بگویید، سپس مانند سایر نماز ها سبحانک الهم، اعوذ بالله و بسم الله را زمزمه کنید و در ادامه، حمد و سوره را بخوانید. وقتی که سوره را تمام کردید؛ قبل از رفتن به رکوع، پانزده مرتبه این ذکر را بگویید:

« سُبْحَانَ اللهِ، وَالْحَمْدُ ِللهِ، وَلاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ، وَاللهُ أَکْبَرُ»

عبارت بالا را در حالت رکوع و بعد از گفتن ذکر رکوع، ده مرتبه زمزمه کنید. همچنین عبارت بالا را پس از رکوع و گفتن الحمدلله، زمزمه کنید. سپس مجددا به رکوع بروید و عبارت بالا را پس از ذکر رکوع، ده مرتبه دیگر زمزمه کنید. پس از برخاستن از رکوع و گفتن “سمع الله لمن حمده”، ده مرتبه عبارت بالا را تکرار کنید.

در حالت سجده، وقتی که ذکر سجده را گفتید، عبارت بالا را ده مرتبه زمزمه کنید. سپس ده مرتبه ی دیگر، عبارت بالا را پس از سجده اول، زمزمه کنید. زمانی که به سجده دوم رفتید و پس از گفتن ذکر سجده، عبارت بالا را ده مرتبه دیگر زمزمه کنید. همچنین وقتی از سجده دوم برخاستید، ده مرتبه دیگر عبارت بالا را بگویید.

نماز های نفل انواع گوناگونی دارند

نحوه ی خواندن سه رکعت دیگر نیز به همین صورت می باشد. همچنین ده مرتبه عبارت بالا را در قعده قبل از التحیات، زمزمه کنید.

تعداد رکعت های نماز نفل

پیامبر( ص) و صحابه ایشان به خواندن نماز ۱۲ رکعتی نفل، سفارش کرده اند. همچنین توصیه شده که بعد از نمازهای واجب، ۱۲ رکعت بخوانید به این صورت که ۲ رکعت قبل از فجر، ۴ رکعت قبل ظهر، ۲ رکعت بعد از ظهر ، ۲ رکعت بعد از مغرب- ۲ رکعت بعد از عشا باشد.

ابن عمر برطبق روایتی نقل کرده است :" من ده ركعت را از نبى اكرم( ص) حفظ كردم:دو ركعت قبل از ظهر، ودو ركعت بعد از آن، و دو ركعت بعد از مغرب در خانه شان، و دو ركعت بعد از عشاء در خانه شان، و دو ركعت قبل از نماز فجر".

خواص نماز نفل

یکی از خواص نماز نفل اینست که اگر کسی بطور مداوم، چهار رکعت نماز پیش از نماز ظهر و چهار رکعت نماز بعد از نماز ظهر بخواند، آتش برایش حرام می شود. همچنین برطبق روایت دیگری، هر کس دو رکعت پیش از نماز صبح، چهار رکعت پیش از ظهر و دو رکعت بعد از آن، دو رکعت نماز پس از مغرب و دو رکعت پس از عشاء بخواند، خانه ای در بهشت برای او می سازند.

نماز نفل برای حاجت

نماز حاجت امام صادق ( ع)، یکی از موارد نماز نفل برای حاجت روايي به شمار میرود که به صورت زیر به ترتیب خوانده میشود:

درابتدا غسل کنید. سپس همانند نماز صبح، دو رکعت نماز به جا آورید.

این دعا را پس از پایان نماز زمزمه کنید:

اَللهم انتَ السَّلامُ و منک السَّلامُ و الیک یرجع السَّلامُ.

بارپروردگارا! تویی سلام و از جانب توست سلام و سلام بسوی تو بر می گردد.

اللهم صل علی محمد و آل محمد و بَلِّغ روحَ مُحمدٍ مِنّی السَّلامُ و أَرواحَ الائِمةِ الصادقینَ سَلامی

بار پروردگارا! بر محمد و آل محمد درود فرست و سلام من را به روح حضرت محمد و ارواح امامان راستگو ابلاغ بفرما

وَاردُد عَلیَّ مِنهُمُ السَّلام وَ السَّلامُ علیهِم و رَحمَتُ الله و برکاته

و برگردان به من جواب سلام ایشان را. و درود و رحمت خداوند بر آنان

اللهم إِنَّ هاتَینِ الرَّکعَتَینِ هِدیَةٌ مِنّی إلی رَسُولِ الله صلی الله علیه و آله.

باپروردگارا! این دو رکعت نماز که به جا آوردم هدیه ای است از جانب من بسوی رسولت که درود بر او و خاندانش باد.

فأثبِنی عَلَیهِما مَا أَمَّلتُکَ وَ رَجَوتُ فیکَ وَ فِی رَسُولـِکَ یا وَلِی المُومِنینَ.

پس برآورده فرما با این دو رکعت آنچه را که امید دارم و از تو از رسولت ای دوست دار مومنین.

سپس ذکر زیر را ۴۰ مرتبه در حالت سجده بگویید:

یا حَیُّ و یا قَیُّوم، یا حَیّـًا لا یَموُت، یا حَیّـًا لا إِله َ إِلّا أنت، یا ذَالجـَلالِ وَ الإکرام، یا أَرحَمَ الرَّاحِمین

سپس با قرار دادن ۴۰ مرتبه جانب راستتان بر روی زمین، این دعا را بخوانید و سپس چهل مرتبه دیگر، همین عمل را با گذاشتن جانب چپتان روی زمین تکرار کنید.

زمانی که از سجده برخاستید با بلند کردن دست هایتان ۴۰ مرتبه دعا را تکرار کنید. این که با قرار دادن دست هایتان بر روی گردن، ۴۰ مرتبه دیگر با انگشت سبابه خود این دعا را تکرار کنید.

سپس با گرفتن محاسنتان در دست چپ( بانوان بر چانه خود دست بگذارند)، این دعا را با حالت تضرع بخوانید:

یا محمد یا رسول الله اشکوا الی الله و الیک حاجتی و الی اهل بیتک الراشدین حاجتی و بکم اتوجه الی الله فی حاجتی.

سپس مجددا در حالت سجده، ذکر" یا الله" را تا جاییکه نفس یاری می کند؛ بگویید و در ادامه بخوانید:

صل علی محمد و آل محمد وَافعَل بِی کذا و کذا و به جای کلمات کذا و کذا) حاجت و خواسته خود را بیان کنید.

این نماز نفل برطبق فرموده ی امام صادق ( ع) برای حاجت، مجرب است و ایشان نیز فرموده اند:من بر خدای عزوجل ضامنم که از جای خود حرکت نکرده ای مگر آنکه حاجت تو بر آورده شود.

خواندن نمازهای نفل زمان خاصی ندارند

گردآوری: بخش مذهبی سرپوش